چکیده:
در برابر دو نظام «اخلاقي تکلف‌گرا» و نتیجه گرا در غرب، دهه‌هاي اخير شاهد احياي مجدد نظامي اخلاقي شده که بهجاي «کنش» بر «منش» تأکيد دارد و به اخلاق فضيلت‌مدار (Virtue ethics) نامور شده است. مسلمانان از گذشته با روايت افلاطوني اين نظام آشنا بوده و با تعديلي اندک، آن را بر اخلاق اسلامي منطبق دانسته‌اند. اين مقاله مي‌کوشد تا نسبت اين اخلاق را بااخلاق اسلامي بررسي کند و صحت ادعاي يگانگي آندورا محک بزند؛ به همين سبب، نگارنده بحث را از معادل يوناني فضيلت (آرته) آغاز میکند و معناي آن را در فرهنگ يوناني تحليل کرده، فضائل اصلي در اين نظام اخلاقي را بر اساس متون اصلي اخلاق فضيلت‌مدار نشان میدهد. آنگاه سير اين نظريه در جهان اسلام را پی میگیرد و جايگاه مقبول آن را در ميان عالمان مسلمان بازمی‌تاباند. سرانجام مدعاي اصلي اين مقاله (ناسازگاري روايت يونانيِ اخلاق فضيلت‌مدار باارزش‌های اخلاق اسلامي) بيان میشود و نگارنده براي اثبات آن، سه دليل اصلي پيش میکشد: نُخست آنکه، فضائل اصلي در اخلاق يوناني، سکولار و دنيوي است. دوم آنکه، فضائل چهارگانه اصلي در اين نظريه، جامع فضائل اصلي اسلامي نيستند. سوم آنکه، معناي اين فضائل در اخلاق يوناني بامعنای آن‌ها در نظام اخلاق اسلامي سخت متفاوت است. دشواري فضائل چهارگانه، مغایرت نفس‌شناسی با نفس‌شناسي قرآني است
بانک اطلاعات: