چکیده:
مفضّل بن عمر جعفی از راویان معاصر با امام صادق (ع) و امام کاظم (ع) است که «کتاب التوحید» مشهور به «توحید مفضّل» از مهم‌ترین مرویّاتی است که از طریق وی به امام صادق (ع) نسبت داده‌شده است. آنچه اهمیّت کاوش دربارة این راوی را برجسته نموده، اختلاف دیدگاه رجال‌شناسان پیرامون درجة وثاقت وی می‌باشد که موجب تردید در پذیرش روایات وی شده است. برخی از رجال‌شناسان متقدّم، وی را تضعیف کرده و روایاتش را قابل‌اعتماد ندانسته‌اند؛ در مقابل، گروهی از رجال‌شناسان متأخّر با تکیه‌بر برخی قراین وی را توثیق نموده‌اند. واکاوی مستندات موجود دربارة مفضّل بن عمر ما را به این نتیجه رهنمون می‌سازد که حتّی اگر مذمّت‌های قاطعانه رجال‌شناسان متقدّم دربارة وی را نادیده انگاشته و وی را به‌طور کامل خطّابی ندانیم، این احتمال بسیار قوی خواهد بود که وی در دورانی از امامت امام صادق (ع) دارای گرایش‌های خطّابی بوده است. همچنین با تأمّل در مهم‌ترین روایات منقول از مفضّل بن عمر، این موضوع به اثبات می‌رسد که احادیث وی از دخل و تصرّف غالیان مصون نمانده است و آنان افکار خود را در مجموعه‌های حدیثی منقول از طریق وی وارد نموده‌اند.
بانک اطلاعات: