چکیده
کتاب الحج نوشتۀ معاویة بن عمار ـ از اصحاب مورد اعتماد امام صادق علیه السلام ـ از اصولی است که در تألیف کتاب‌های متقدمان امامیه در موضوع حج مورد استفاده قرار گرفته است. به مناسبتِ اعمال حج، زیارت رسول خدا صلی الله علیه وآله و اعمال سایر اماکن متبرکۀ مدینه نیز در این کتاب وجود داشته است. شناسایی احادیث این کتاب در موضوع زیارت که در کتاب‌های موجود متقدمان امامیه ـ به خصوص الکافی، الفقیه، کامل الزیارات و تهذیب ـ باقی مانده و ارزیابی سندی آن‌ها، هدف این نوشتار است. این کار با بررسی اسناد این احادیث در کتاب‌های موجود و مقایسۀ آن‌ها با طرق منابع مفقود در کتاب‌های فهرست انجام میشود. نقل این احادیث از کتاب معاویة بن عمار با توجه به وثاقت او و اعتبار طرق کتابش، بر خلاف برخی ادعاها[1] نشانۀ اصالت زیارت رسول خدا صلی الله علیه وآله، دعا نزد قبر ایشان، تبرک به قبر و توسل به آن حضرت و مشروعیت این اعمال از دیدگاه امام صادق علیه السلام است.
کلیدواژه‌ها: بازسازی منابع کهن زیارت؛ زیارت معصومان علیهم‌السلام؛ کتاب الحج معاویة بن عمار؛ مصادر کهن زیارت.