چکیده
بررسی و نقد نخستین آثار اسماعیلی ازآن جهت ضروری است که اولاً ورود ما را در عرصههای معرفتشناختی و هستیشناختی اسماعیلیان نخستین، میسر می سازد و ثانیاً دلایل پیدایش آثار کلامی را در دورههای بعد آشکار میکند. این پژوهش توصیفی – تحلیلی مؤید آن است که آثاری که در ابتدا حاوی جهان بینی و مفاهیم معرفتی مکتب اسماعیلی است در نیمه سده سوم به سرعت با رویکرد تأویلی در فرجام شناسی و توجه به نظام ادواری ناطقان، به اثبات مشروعیت حکومت جدیدالتأسیس فاطمی میپردازد. این آثار در دوران تثبیت نظام فاطمیان (نیمه سده چهارم) با تعدیل رویکرد تأویلی و بسط روشهای عقلانی، راه را برای تحولات اجتماعی – فرهنگی فاطمیان در دورههای بعد و رشد تولیدات کلامی گشود.
واژه‌های کلیدی: اسماعیلیان نخستین، نظام ادواری ناطقان، معرفت شناسی، هستی شناسی، تأویل