چکیده
این مقاله درصدد واکاوی برداشت های قایلان به الهیات سلبی در مواجهه با روایات امام علی علیه السلام در باره صفات الهی است. در تفسیر این روایات، سه دیدگاه مشاهده میشود؛ سه گروه، با نگرش وجودشناسی صفات به تفسیر این روایات پرداختهاند: گروهی این صفات را ناظر به صفات مخلوقی دانسته اند؛ گروه دوم، وجود هر گونه صفتی را برای حق تعالی منکر شدهاند و گروه سوم، صفات را به صفات ذات و زاید بر ذات تقسیم کرده و قایل به نفی صفات زاید بر ذات شدهاند. منشأ این گرایشها، عدم تأمل کافی در مجموعه روایات و زمینههای معرفتی و فرهنگی دوران صدور روایات است. دیدگاه صحیح در تفسیر مستندات الهیات سلبی، اثبات صفات از بُعد وجود شناختی صفات و نفی تشبیه در بُعد معناشناختی آن است. در این نظریه، هر چند نمیتوان در باره ماهیت صفات توصیف اثباتی ارائه داد، لیکن علاوه بر سلب نقایص، میتوان توصیف کارکردگرایانه از صفات ارائه داد.
کلیدواژهها: الهیات سلبی، وجودشناسی صفات، معناشناسی صفات، نفی صفات، اثبات صفات، نفی تشبیه، توصیف فعلی، روایات علوی علیه السلام.