چکیده:
هشام بن حکم، از برجستهترین و تأثیرگذارترین علمای شیعی در قرن دوم هجری است؛ قرنی که از یکسو، محلّ تلاقی و تصادم آرا و افکار مختلف بوده و از سوی دیگر، نقطه عطفی در تاریخ تشیع و بلکه اسلام است. در این قرن، به سبب انتقال قدرت سیاسی از اموی به عباسی، فرصتی از برای نحل گوناگون حاصل گردید تا به تحکیم و اشاعه مبانی فکری و عقیدتی خود بپردازند. در این دوران، صادقین (ع) به بنیانگذاری مکتبی پرداختند که اندیشه و اعتقاد شیعی را مستحکم ساخت و تحوّلی شگرف در محدوده فرهنگ و اندیشه اسلامی ایجاد نمود و دانشآموختگانی نظیر هشام بن حکم، زرارة بن اعین، مؤمن الطاق و هشام بن سالم را به جامعه تشیع و بلکه اسلام عرضه کرد. این نوشتار بر آن است که با بهرهگیری از متون معتبر و برجسته اسلامی، به کشف حقیقت و بازشناخت ابعاد شخصیت متکلّم برجسته مدافع و ناصر بهحق حریم ولایت هشام بن حکم، پرداخته و بهصورت هرچند مختصر ضمن بیان شرح احوال و آثار ایشان، افکار و گرایشهای کلامی او را منعکس سازد.