مقالات

چکیده : روایات فضایل و خواص آیات و سور مجموعه ای از روایات تفسیری به شمار می روند كه در آنها از جایگاه آیات و سور و نقش و تاثیر دنیوی و اخروی آنها سخن به میان آمده است. با صرف نظر از راهیافت پدیده جعل در این دست از روایات، عموم آنها با سو، فهم و برداشت رو به رو هستند كه زمینه نگاه منفی به آنها را فراهم آورده است. نگارنده در این مقاله ضمن معرفی گستره منابع و تبیین مفهوم آنها، سه قاعده را در تعامل با این دست از روایات را مورد بررسی قرار داده است…

چکیده «خواب» و «رویا» مضامینی هستند که در قرآن، احادیث، روایات، متون عرفانی، ادبی و از جنبه علمی بسیار مورد توجه بوده، به طوری که، کتب و مقالات فراوانی در این زمینه به رشته تحریر درآمده است. «خواب» و «رویا» جزیی از زندگی و حیات موجودات زنده است که در این بین برای انسان، به عنوان خلیفه الله، معنا و مفهوم خاص خود را دارد. در قرآن کریم و احادیث از «خواب» و «رویا» تعابیر متعددی آمده ­است و در متون عرفانی و ادبی نیز از زوایای مختلف به این حالت در زندگی بشر پرداخته شده و بسیار مورد توجه…

چکیده این پژوهش عهده دار تبیین چیستی خلیفة اللهی در قرآن و بررسی نحوه پیوند آن با امامت است. گسترده ­ترین آیه در زمینه استخلاف آیه 30 سوره مبارکه بقره است، خلیفة الله برترین موجودات و دارای شؤون متمایزساز از دیگران است. امامت در دیدگاه شیعه عبارت از جانشینی انبیاء و خلافتی از جانب حق تعالی در همه امور دینی و دنیایی است که با نصب الهی تعیین می­شود. امامت در دیدگاه اهل سنت نوعی رهبری عمومی با هدف حراست از امور دین و دنیای مردم و جانشینی و نیابت از نبی است. از نظرگاه شیعه فرقی بین خلیفة الله…

چکیده این مقاله و نوشتار در پی آن است که مساله خاتمیت را از دیدگاه علامه طباطبائی با محوریت تفسیر المیزان تبیین کند. این مفسر نامدار مساله را از دو منظر دنبال کرده است: یکی از منظر دلالت آیات و تفسیر و توضیح آنها و دیگری از منظر شبهاتی که با خدشه کردن در دلالت آیات مطرح شده است. از نظر علامه آیه اول سوره ی فرقان و آیه ی 19 سوره ی انعام و آیه ی 28 سوره ی سبا و آیه ی 40 سوره ی احزاب و آیات 41 و 42 سوره فصلت، دلالت صریح و روشن بر…

چکیده این‌ مقاله، در نقد چند مقاله‌ از کتاب‌ بسط‌ تجربه نبوی، تألیف‌ آقای‌ دکتر عبدالکریم‌ سروش‌ است. وی‌ در آن‌ کتاب‌ با پرداختن‌ به‌ مسأله «ختم‌ نبوت» سر از ختم‌ ولایت‌ در آورده‌ و ولایت‌ را نیز به‌ همراه‌ نبوت‌ پایان‌ یافته‌ تلقی‌ کرده‌ است. از آن‌ جا که‌ مسأله ولایت‌ فقیه، از توابع‌ مسأله ولایت‌ ائمه اطهار است‌ و آقای‌ سروش‌ و همفکران‌ او به‌ مسأله‌ ولایت‌ فقیه‌ اعتقادی‌ نداشته‌ و بارها آن‌ را به‌ باد انتقاد و انکار گرفته‌اند، این‌ بار سراغ‌ خشکاندن‌ ریشه اصلی‌ درخت‌ ولایت‌ فقیه‌ رفته‌ و با قطع‌ کردن‌ آن‌ شاخ‌ و برگ‌…

چکیده مسئله «فواتح سور» – که مطلع و سر آغاز همه سوره های قرآن را تشکیل میدهد – از موضوعاتی است که از دیر باز نظر دانشمندان تفسیر و علوم قرآنی را به خود جلب کرده است لذا این موضوع در جنب سایر مواضیع دیگر، در کتاب‌های تفسیر و علوم قرآنی، فصلی را بخود اختصاص داده است. همه مفسران شیعی و محققان علوم قرآنی متعرض بحث و تحقیق درباره آن شده اند و با استناد به احادیث و روایات، آراء و اقوال گوناگونی در بخشی از فواتح سور (یعنی حروف مقطعه قرآن) اظهار داشته اند. اگر چه آراء و اقوال…

چکیده: در آیاتی از قرآن، صفت انتقام كه به ظاهر از صفات ناپسند انسانی است، به خداوند نسبت داده شده و گاه خداوند، «ذو انتقام و منتقم» خوانده شده است. انتقام در عرف عام به معنای «تلافی برای تشفی خاطر» است و در آیات و روایات، انسان‬‌ها از انتقام گرفتن نهی شده اند. در این پژوهش كه به روش توصیفی _ تحلیلی و با توجه به آیات و روایات و دیدگاه مفسران قرآن انجام شده است، چگونگی انتساب این صفت به خداوند متعال بررسی شده و این نتایج به دست آمد كه واژه انتقام در اصل، دارای مفهوم «كیفر دادن…

چكيده حديث منزلت، از احاديث متواتر است كه در كتب معتبر روايى شيعه و عامّه نقل شده است. نويسنده در اين مقاله، ابتدا مضمون برخى از احاديث شيعه را در ذكر كرده كه منزلت اميرالمؤمنين على «عليه ‏السلام» نزد پيامبر «صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله ‏وسلم» را همانند هارون نزد موسى «عليهما السلام» مى‏ داند و در ادامه، به ارتباط آن با مقام فرض الطاعه امام «عليه ‏السلام» مى‏ پردازد. نويسنده خلافت را به عنوان يكى از شؤون منزلت برشمرده و معناى خليفه را به لحاظ لغت و روايات اهل بيت «عليهم ‏السلام» بررسى كرده، به توضيح مقام خلافه‏ اللّه‏…

چکیده یکی از اعتقادات اصیل و مستدل ما این است که رسول خدا (ص) بعد از خود فرد یا افرادی را به عنوان جانشینان خود معرفی نموده است. در قرآن کریم و نیز در سنت نبوی (ص) برای اثبات این مدعا ادله متعدد و بی شماری وجود دارد. یکی از ادله مهم در مورد اثبات حقانیت اهل بیت (ع) و یا به عبارت درست تر اثبات حقانیت رهبری امیرالمومنین علی بن ابی طالب (ع) حدیث صحیح و متواتر «منزلت» است که رسول خدا (ص) علی بن ابی طالب (ع) را نسبت به خود همانند نسبت هارون (ع) و حضرت موسی…

چکیده: امید از جمله موضوعاتی است كه همواره مورد توجه ادیان و مذاهب اخلاق محور، بوده است. در آموزه های قرآن و روایات، ابعاد مختلف این مسئله با واژگانی چون، رجا، امل، تمنی و طمع، مورد بررسی قرار گرفته است. امید به معنای داشتن انتظار مثبت برای رسیدن به هدف و دارای حداقل چهار مولفه اصلی: اهداف، باور به اسباب و علل، توكل به خدا و تلاش است. مهم ترین یافته های مقاله حاضر آن است كه در آیات قرآن هدف، دستیابی به قرب الهی و مقام خلافت الهی است و تهذیب نفس، افزایش شوق و محبت به خدا و…

چکیده: امید در قرآن و روایات، حالتی نفسانی است كه فرد امیدوار را به تلاش جدی وادارد. امید در زندگی دنیوی و اخروی نقش‌­های شگرفی دارد. در قرآن و روایات نیز فرد با امید به نصرت الهی، به آرامش در زندگی و تربیت خود دست می­یابد. در این نوشتار به روش توصیفی – تحلیلی و با استفاده از آیات و روایات، ضمن بیان مفهوم شناسی از امید و شناسایی انواع آن، با توجه به شاخصه­‌های امید و جایگاه آن در تربیت به تحلیل تربیتی امید در قرآن و روایات پرداخته شده است. یافته­‌های پژوهش بیانگر آن است كه در قرآن…