مقالات

چکیده: زینب علیها السلام دختر علی و زهرا علیهما السلام در روز پنجم جمادی الاولی سال پنجم یا ششم هجرت در مدینه منوره دیده به جهان گشود، در پنج سالگی مادر خود را از دست داد و از همان دوران طفولیت با مصیبت آشنا گردید . در دوران عمر با رکت خویش، مشکلات و رنج های زیادی را متحمل شد، از شهادت پدر و مادر گرفته تا شهادت برادران و فرزندان، و حوادث تلخی چون اسارت و . . . را تحمل کرد . این سختی ها از او فردی صبور و بردبار ساخته بود (1) . او را ام…

چکیده مسأله «انتظار فرج امام قائم» به معنای «انتظار فرج امام غائب»، یکی از مفاهیمی است که بویژه پس از آغاز دوره غیبت ‏کبری امام عصر (عج)، مورد توجه دانشمندان شیعه بوده است. اگر چه برخی گزارش‌های تاریخی از طرح مسأله «انتظار ‏فرج» در میان جامعه شیعه برای برخی ائمه پیشین نیز حکایت دارند، ‏ اما بی شک این مفهوم، در دورانی که امام از میان ‏انظار غائب شدند، بیش از هر زمان دیگری مورد توجه جامعه شیعه و بخصوص دانشمندان شیعی واقع گشت. بررسی ‏گذرای منابع روایی شیعی که به نحوی به این مفهوم یا مسأله پرداخته‌اند، نشان می‌دهد…

چکیده: هدف: هدف این مقاله معرفی و نقد مدخل «انبیا و نبوت» از دایره المعارف قرآن می پردازد. مقاله یوری روبین مشتمل بر این مباحث است: تفاوت بین رسول و نبی؛ فرشتگان و ماموریت آنان؛ جایگاه، مرتبه و تبار پیامبران؛ کاربرد های وحی و برخی ویژگی های آن؛ معجزات؛ رابطه محمد و کتاب ایشان با دیگر پیامبران؛ گستره رسالت؛ اهداف رسالت؛ برخوردهای امتها؛ قصه های پیامبران الهی؛ گزارشی از پیامبر در منابع حدیثی و تاریخی؛ جانشینان پیامبر اسلام؛ تحقیقات جدید در مورد پیامبرشناسی. روش: روش تحقیق بکار گرفته شده روش تحلیل اسنادی بوده است. یافته ها: این مقاله از تاثیر…

چکیده: مساله چگونگي نسبت فاعليت انسان با فاعليت الهي همواره يكي از دغدغه آميزترين مسايل در انديشه بشري، بويژه دانشمندان الهي بوده است. اهم آرا انديشمندان مسلمان در اين زمينه به سه نظريه جبر، تفويض و امر بين الامرين برميگردد. نظريه جبر برخلاف دريافت وجداني هر فرد، و نظريه تفويض مستلزم فاعليت مستقل انسان از خداوند است. نظريه امر بين الامرين كه نخستين بار از سوي امامان معصوم (عليهم السلام) ارايه شده بر نفي جبر و تفويض و اثبات حقيقتي ميان آن دو دلالت دارد. فهم و دريافت حقيقت امر بين الامرين بحكم عقل و نقل خالي از دشواري نيست….

چکیده مسألة امامت از دیرباز مطمح نظر متکلّمان و مفسّران نامدار اسلامی بوده است. فرقه‌های اسلامی در هیچ یک از مسائل دینی به سان مسألة امامت اختلاف نظر نداشته‌اند. علمای نام‌آور اسلامی، اوّلاً به دو فرقۀ بزرگ شیعه و اهل سنّت تقسیم شدند که جمیع فرقه‌های شیعه در تعیین امام، قائل به نصّ شدند، لیکن همۀ فرقه‌های اهل سنّت قائل به بیعت و اجماع اهل حلّ و عقد در این باب گشتند. فرقه‌های شیعه نیز در امر تعیین امام، از برخی جهات متشتّت گشتند. برخی قائل به نصّ خفیّ و برخی دیگر به عدم عصمت امام نظر دادند. در این…

چکیده: يکی از مفاهيم قرآنی در باب معاد، مساله اعراف و اصحاب اعراف است که در آيات 46 تا 49 سوره الاعراف به آن اشاره شده است، درباره اين که منظور از اعراف چيست و کجاست، و اعرافيان چه کساني هستند؟ ديدگاههاي مختلفي در بين مفسران وجود دارد. در اين ميان، روايات رسيده در اين باب، نکات گوناگوني را بيان داشته که عمدتا به دو نظر اشاره کرده اند که اعرافيان، شفيعان (صاحبان مقام و منزلت) و يا گنه کاراني هستند که حسنات و سيئاتشان بر يکديگر برتري ندارد.از بررسي و تحليل اين روايات، چنين نتيجه گيري مي شود که…

چکیده: يکي از مسایل مهمی که انديشمندان مسلمان را ازآغاز نزول قرآن کريم به خود مشغول داشته است، موضوع تبيين وجوه اعجاز قرآن کريم است، زيرا قرآن از حيث اعجاز، وجوه متعددي دارد. وجوه آن، به دليل عظمت قرآن و گستردگي آن براي انسان هاي اهل تدبر و بصيرت، در هر برهه اي از زمان،جنبه جديدي از اعجاز قرآن را، آشکار مي کند. پيرامون شناخت و احصاي همه وجوه اعجاز قرآن، ميان پژوهشگران حوزه علوم قرآني و مفسرين، اختلاف نظر وجود دارد. مي توان گفت که دليل وجود تعدد وجوه اعجاز قرآن، از طرفي هم به انسان بر مي گردد…

چکیده: از آن جايي که مساله انسان شناسي در طول تاريخ بشر، مورد توجه علما، عرفا، معلمين اخلاق، روانشناسان و حتي انسانهاي معمولي بوده است و به گزاف نيست که اگر بگوييم همه اختلافاتي که در عرصه انديشه رخ داده است ريشه در عيار تعريفي دارد که از انسان و ابعاد وجودي او بدست مي آيد، و تعريفي که در اين مقاله از انسان داده مي شود، فارغ از همه مميزات فکري، فرهنگي، تاريخي، نژادي و علمي اش مي باشد که مورد احترام و تکريم خداوند است که از عياري يکسان نزد پروردگار برخوردار است و همين نکته حکايت از…

چکیده هر اسمی از اسماء الهی از نظر مصداق عین ذات و سایر اسما است، ولی از نظر مفهوم مغایر با ذات و سایر اسماست، پس هر اسم دارای دو دلالت است؛ یکی دلالت بر ذات و دیگر دلالت بر صفتی خاص که موجب تمییز آن اسم از اسماء دیگر می‌شود و خداوند که حقیقت واحد است، کثرت اسماء او بر اثر اعتبارات گوناگون بوجود می‌آید؛ مثلاً از این جهت که موجودات را آفریده، «خالق» و از آن جهت که به همه چیز آگاه می‌باشد، «عالِم» است و از جهت تدبیر عالَم، «مدِّبر» و از جهت محبّت و رحمت، «رحمن…

چکیده نوشتار پیش‌ رو، به بحث اسلام و خشونت می‌پردازد. بحث اسلام و خشونت، بحث دیرینه‌ای است، امّا در پی تحوّلات یکی دو دهة أخیر در جهان، به‌ویژه جهان اسلام، رخ داده، توجّه جهانیان، خصوصاً غربی‌ها، بیشتر به این موضوع جلب شده است و بسیاری با استفاده از این وضعیّت، تعالیم اسلامی را مورد هجمه قرار می‌دهند. نوشتار حاضر، دیدگاه‌های موجود دربارة اسلام و خشونت و دلایل آنها را مطرح و بررسی، و در پایان، نویسنده دیدگاه برگزیدة خود را ارائه می‌کند. بر اساس این دیدگاه، اسلام نه صرفاً دین جنگ و خشونت است و نه صرفاً دین صلح و…

چکیده دنیای بشری سرای آزمایش الهی است. انسان در مراحل مختلف زندگی خواسته یا ناخواسته، آزمون‏های پی در پی را پشت سر می‏گذارد. خداوند بر اساس غایت آفرینش انسان و ویژگی‏های وجودی‏اش او را در صحنه‏های گوناگون زندگی می‏آزماید، «اِنّا خَلَقْنَا الاِنْسان مِنْ نُطْفَةٍ اگمْشاجٍ نَبْتَلیهِ». «اِنَّ ذلِکَ لاعلیها السلام‏یات وَاِنْ کُنّا لمُبْتلین». ماهیت این آزمایش‏ها چیست؟ و با توجه به این که خداوند آگاه بر همه چیز است، انگیزه این امتحانات چه می‏تواند باشد؟ خداوند با چه ابزارهایی آدمی را می‏آزماید؟ و مکانیسم موفقیت در آزمون‏ها چه گونه می‏باشد؟ متکلمان اسلامی گفت‏و گو پیرامون امتحان و ابتلای الهی را…