مقالات

چکیده: ازجمله منابع مورداستفاده در بررسی تاریخ اندیشه اسلامی، سیره معصومان (ع) به‌ویژه روایات مستند به ایشان است. حساس‌ترین دوره تاریخ در سیر تحول اندیشه سیاسی اسلام، آغاز دوران بنی‌امیه و تبدیل خلافت به سلطنت در این دوران است. در این میان امامان شیعی (ع) بنا بر وظیفه الهی در جهت حفظ و احیای اندیشه اسلامی اقدامات خاصی انجام دادند. در این نوشتار جهت‌گیری امام سجاد (ع) در حساس‌ترین دوره تاریخ اسلام، بر اساس «صحیفه سجادیه» مورد بررسی قرارگرفته است تا راهبرد ایشان در جهت حفظ خط امامت شیعی آشکار شود.

چکیده: یکی از وظایفی که بر عهده شیعیان نهاده شده، «شناخت پیشوا و رهبر» می باشد. در یک نگاه کلّی دو راه برای شناخت امام وجود دارد: از دیدگاه احادیث اهل تشیّع و از دیدگاه احادیث اهل تسنّن. در این نوشتار سعی شده از دیدگاه اهل سنّت گوشه ای از شخصیت ممتاز امام زین العابدین (علیه السلام) به پیشگاه شما سروران گرامی تقدیم شود. در یک نگاه «ذهبی» دودمان آن حضرت را این گونه می نویسد: علی فرزند حسین فرزند علی بن ابی طالب فرزند عبد المطلب فرزند هاشم فرزند عبد مناف می باشد.1 کنیه ایشان ابوالحسن، ابوالحسین، ابو محمّد…

چکیده: آثاری که درباره امام چهارم (علیه السلام) به عربی، فارسی، اردو و برخی زبان های دیگر تدوین شده، فراوان است. در چهاردهمین شماره همین نشریه (اردیبهشت 1377) «کتاب شناسی امام سجاد (علیه السلام)» آمده است. در این مقاله به معرفی برخی کتبی که برای محققان، عموم و یا جوانان مفید است پرداخته و گزارشی توصیفی از آن تقدیم می داریم: 1 . زندگانی علی بن الحسین (علیهما السلام)، سید جعفر شهیدی، چاپ دهم، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1380ش، 230 ص، وزیری، فارسی. کمتر کسی است که گذری در تاریخ اسلام داشته است و سری به آثار ارزشمند سید…

چکیده مقاله حاضر به بحث پیرامون معانى در قرآن کریم مى پردازد. در این مقاله «فتنه» به عناوین فرعى همچون «فتنه»، با توجه به آیات قرآن «فتنه» پس از تعریف لغوى کلمه آزمایش و امتحان الهى، عذاب الهى، شرک به خدا، جنون و دیوانگى، آزار و اذیت مؤمنان، ضعف و ظلم پذیرى (مسلط شدن ظالم بر مؤمن)، فساد بزرگ، گمراهى، فریب دادن (فریفتن)، معذرت خواستن و عذرخواهى، تقسیم شده است. آنگاه در هر عنوان آیات مربوط به آن با توجه به تفاسیر و تا حدودى با استفاده از روایات، مورد بحث و بررسى قرار گرفته است. مهم ترین وسیله آزمایش…

چکیده: ائمّه معصومین (ع) و از جمله امام سجّاد (ع)، با توجّه به منصب مهمّ الهی که عهده‌دار بودند، در راستای حفظ، رشد و نمو اسلام و نیز هدایت مردم، تلاش‌های بسیار نموده‌اند. از جمله آن تلاش‌ها، سخنان و احادیث فراوان است که با توجّه به فعالیت‌های گسترده آن‌ها، کثیر الحدیث بودنشان امری انکارناپذیر به نظر می‌رسد؛ ولی همان‌گونه که در تاریخ حدیث گزارش‌شده، گاهی افرادی جهت تضعیف شخصی، حدیثی جعل و یا از روی خطا و تدلیس تغییراتی در متن حدیث ایجاد کرده‌اند. در نتیجه مطلبی نادرست ارائه و به دست متأخرین رسیده و بر این اساس قضاوت‌های نادرستی…

چکیده از آنجا که بشر با نیازهای متنوعی روبروست، عدم تأمین آن ها هم باعث پدیده فقر چندبعدی می شود لذا نیاز به رویکرد چندبعدی جهت اندازه گیری فقر، اخیرا مورد توجه اقتصاددانان قرار گرفته و به تعیین شاخص هایی برای فقر چندبعدی پرداخته اند و سه رویکرد درآمدی (رفاهی)، قابلیتی و مشارکت اجتماعی را برای آن برشمرده اند. بررسی مفهوم فقر در فقه و معارف اسلامی نیز روشن می سازد که اسلام دیدی جامع تر نسبت به فقر چندبعدی داشته و بعضی از اقسام و ابعاد فقری که در اسلام مورد اشاره قرار گرفته در اقتصاد متعارف هرگز یافت…

چکیده مستشرقان معمولاً در آثار خویش، به علل پیدایش مذهب شیعه و حیات این تفکر در عصر حاضر و نیز علل گرایش ایرانیان به تشیع می پردازند. از جمله مباحثی که به عنوان ایده ی مستشرقان مطرح می شود، نقش مادر امام سجاد (علیه السّلام) و پیوند او با امام حسین (علیه السّلام) در این گرایش است. برخی از این خاورشناسان با استدلال بر گرایش هایی، اصلِ ازدواج مذکور را رد می کنند، اما تأثیر گزارش های بر جای مانده از این وقایع را بر پذیرش تشیع از سوی ایرانیان پذیرفته و اثبات کرده و گاه به عنوان علّت تامه…

چکیده اذان شعاری الهی است و ترسیم‌گر جهت و برنامه زندگی افراد که در اوقات شرعی از فراز مناره‌های مساجد (پاک‌ترین و مقدّس‌ترین اماکن روی زمین) روح و جان خداجویان را معطّر نموده و آنان را به سوی مبدأ و قبله آمال جهانیان رهنمون می‌شود. اذان تأکیدی است بر این حقیقت که رمز سعادت، نماز است. البته نمازی همراه با ولایت. واضح و مبرهن است که شیعیان هرگز در اذان تحریفی ایجاد نکرده‌اند و عبارت «اَشهَدُ اَنَّ عَلیّاَ وَلیُّ الله» را به عنوان جزئی از ایمان و ولایت از روی حبّ و دوستی و بیعت در اذان می‌گویند. ادب مسلمانی…

چکیده هدف از این مقاله بررسی و تحلیل دیدگاه های قرآن کریم و تفاسیر مربوطه، نهج البلاغه و سایر روایات اسلامی در مورد مفهوم «عزت» است. ابتد معنای واژه ی عزت تبین گردیده و سپس عزت الهی تشریح گردیده است. استخراج و تشریح عوامل مؤثر در ایجاد یا افزایش عزت انسان با توجه به متون آیات و روایات که می توانند مبین معیارها و ملاک های عزت نیز قلمداد گردند، موضوع دیگری است که در این مقاله مورد توجه قرار گرفته است. در این راستا عواملی نظیر طلب عزت فقط از خدا، بندگی و اطاعت خدا، تقوای الهی، ایمان، درک…

چکیده: نویسنده در سفری به مکه و مدینه، شاهد اذان گفتن برادران اهل سنت، یک ساعت قبل از طلوع فجر بوده است و پس از آنکه علت آن را از یکی از علمای بزرگ مکه جویا می شود، وی به روایتی در صحیح بخاری استدلال می کند که بلال در عصر پیامبر (ص) قبل از طلوع فجر اذان می گفته است. سپس نویسنده با بررسی روایت مورد اشاره و دیگر روایات اهل سنت، همچنین آراء فقیهان مذاهب اهل سنت به این نتیجه می رسد که اذان قبل از طلوع فجر در روایات، تنها در ماه رمضان اتفاق افتاده و برای…