مقالات

چکیده: در مسأله موسیقی آوازی، مرحوم شیخ انصاری اعتقاد دارد که غنا ذاتاً یعنی از حیث مجرد آواز بودن و صرف نظر از الحاقش به عناوین حرام دیگر مثل لهو و باطل و قول زور حرام نیست بنابراین اگر غنا منفک از این عناوین حرام فرض گردد فی نفسه حرمتی ندارد و منحصراً در صورتی که مصداقاً بر یکی از عناوین حرام منطبق گردد مشمول حکم حرمت می شود… دانلود مقاله غنا از نظر فقیه و محقق بزرگوار شیخ مرتضی انصاری (ره)

چکیده قرآن کریم در بسیاری از آیات خود موضوع «اصلاح» و «افساد» و جریان‌هایی که منجر به پیدایش صلاح و فساد افراد و جوامع می‌گردد را مورد توجه قرار داده است. همچنین چهرة مفسدان ومصلحان واقعی را در قالب تصویرهای گویایی به نمایش گذارده است. در آموزه‌های قرآنی از سویی علل و عواملی را که باعث پیدایش و گسترش فساد و تباهی در جوامع می‌گردد، مورد اشاره قرار گرفته و از سوی دیگر از روش‌ها و راهکارهای گوناگونی سخن به میان آمده است که زمینه‌های لازم را برای سالم‌سازی محیط از مفاسد اخلاقی و اجتماعی فراهم می‌آورند. در این نوشتار…

چکیده از مسائل چالش برانگيز در جامعه ما، الگوگيري از اسوه‌هاي ديني است كه معتقدان و منتقداني دارد. مشكل اساسي در اين مسأله، تفاوت زماني اسوه‌هاي ديني با ما است. اين نوشتار، معتقد است با تكيه بر «معاصرسازي» مي‌توان اين مشكل راچاره‌ كرد. با معاصرسازي، هم پيروي ازسبك اسوه‌هاي ديني تأمين مي‌شود و هم اقتضائات زمان لحاظ مي‌شود. اين امر در دو مرحله بايد مورد توجه قرار گيرد: يكي پژوهش و ديگري گزارش. در مرحله پژوهش دو نكته بايد مورد توجه قرار گيرد: يكي اينكه سيره‌پژوهي بايد شكل پژوهش ناظر به زندگي يا پژوهش زندگي محور سامان يابد، نه پژوهش…

چکیده: معاد و اعتقاد به عالم قيامت از انديشه هاي اوليه حيات بشري بوده است و همه اديان الهي پيروان خود را به روزي وعده مي دهند كه به حساب همگان رسيدگي مي شود. اما در كيفيت و چگونگي انتقال انسانها به آن عالم اختلاف نظرهاي شديدي بين پيروان اديان و متفكران آنها وجود دارد. فقها، فلاسفه، متكلمان و محدثان شيعي با توجه به نوع نگرش و مباني فكري خود، معاد را پيش روي ما به تصوير مي كشند. علامه مجلسي (ره) به عنوان يك مسلمان شيعي و محدث، معاد خود را مبتني بر آيات قرآني مي داند و با…

چکیده برخی متکلمان بزرگ اسلامی، و پیش از همة آنها سید مرتضی (قده) برآنند که اگر شخصی حقیقتاً مومن شود، محال است از ایمان برگشته و کافر گردد. این متکلمان برای اثبات نظریة خود به دلیل عقلی و نقلی تمسک کرده‌اند. دلیل عقلی آنها این است که مومن مستحق پاداش ابدی و کافر مستحق کیفر ابدی است. پس اگر مومن، کافر شود، اجتما ع پاداش و کیفر ابدی پیش می‌آید که محال است. در این نوشتار، این استدلال نقد شده است. هم‌چنین با بررسی احادیث، نشان داده شده که هیچ‌یک از آنها نمی‌تواند نظریة بالا را اثبات کند، گذشته از…

چکیده موضوع امکان اعادة معدوم و هویت انسان در قیامت، یکی از مهم‌ترین و در عین حال چالش‌برانگیزترین مباحث فلسفی و کلامی در تفکر اسلامی است. این موضوع با همة انضمام‌ها و بایسته‌های آن در تقریرات فلاسفة مسلمان به شکل‌ها و صورت‌های متنوعی آورده شده و مورد بحث قرار گرفته است. آرای علامه حلی به عنوان یکی از دانشمندان مسلمان به سبب غنای مطالب و شرح پیوستة آن‌ها با سایر موضوعات، بسیار مورد توجه است. وی نوع دیدگاهی که یک متفکر دربارة ماهیت انسان دارد را در نگاه به هویت او در قیامت بسیار مؤثر دانسته است. علامه حلی درنهایت…

چکیده در اين مقاله به معناشناسي «عقل» و «تفکر» و به ارتباط آن دو با «نفس» و «فطرت انسان» پرداخته شده است. اگرچه «عقل» در اصطلاح معروف و فلسفي­اش در دو معناي «جوهر بسيط» و «قوة نفس» استعمال شده است، ولي بررسي­هاي لغوي و قرآني نشان مي­دهد که معناي اصلي اين ماده -يعني «امساک» و «نگهداري»- است و براي آن بايد به قرآن توجه شود. ارشاد قرآن به تعقل، تنها ارشاد به علم و دانستن نيست بلکه به معناي پاي­بندي بر حقايق و معلومات فطري و بهره گيري از آنهاست. معناي اصلي مادة «تفکر»، «تردد و حرکت دروني نفس براي…

چکیده: آیت الله میرزا محمد مهدی اصفهانی (1303-1365 قمری) بنیانگذار مکتب معارف خراسان است که به مکتب تفکیک شهرت یافته است. او از مشاهیر و شاگردان میرزای نایینی بوده است. وی صاحب اندیشه­هایی ویژه در فهم روایات معصومین (ع) است و از برجسته­ترین منتقدان فلسفه و عرفان اسلامی است. از جمله کوشش­های علمی و فکری اواین است که معنای علم و عقل و جایگاه رفیع آنها در معارف شیعی را باز شناسد. وی علم و عقل را دو نور ظاهر بالذات و مظهر غیر دانسته که می­توانند حیث واقعیت اشیا را بنمایانند. این نوشتار گزارشی است از دیدگاه­های میرزا در…

چکيده: علم بلا معلوم در حديث رضوي بيان و با توضيحات ميرزا مهدي اصفهاني و شيخ مجتبي قزويني بررسي و تبيين شده است. خداوند وصف ناپذير است. اما توصيفي كه از جانب بندگان نسبت به خداي متعال انجام مي شود، دو گونه است: 1. وصف خداوند آنگونه كه خود توصيف كرده(معرفت فطري). 2. وصف خدا آنگونه كه بشر ادراك مي كند. بندگان مخلص خدا وصفي از جانب خود نسبت به خداي متعال نمي كنند. كسي كه به دنبال توصيف خداست، جاهل به خداست و درباره خدا به الحاد افتاده است. امام در حديث رضوي بندگان را از توصيف خدا به…

چکیده شیخ مفید دانشمند بلند آواز جهان تشیع نه تنها در مباحث کلامی و اعتقادی – که بالطبع رویکردی عقلی دارد- از عقل و استدلال­های عقلی بهره برده بلکه در مباحث نقلی بویژه در نقد و فهم متون حدیثی نیز از عقل، فراوان سود جسته و بهره­گیری از آن تأکید کرده است. در عرصه نقد، وی عقل را یکی از معیارهای نقد حدیث و بر این باور است که در پرتو عقل می‌توان به صحت و شقم شماری از احادیث پی برد. از نظر وی مطابقت مفاد حدیث با عقل، نشان دهندۀ صحت حدیث و مخالفت مفاد آن با عقل،…