مقالات

الكافي شيخ كليني، من لا يحضره الفقيه شيخ صدوق، تهذيب الأحكام و الاستبصار شيخ طوسي جوامع حديثي چهارگانه، يا همان جوامع حديثي متقدم يا كتب اربع شيعه است كه مؤلفان دانشمند آنها به سه محمّد اوّل معروف اند. اينان بخش عمد احاديث اهل بيت (عليه السّلام) را چه در اصول و چه در فروع در كتاب هاي خود گرد آوردند. در اين نوشتار برآنيم تا پس از ذكر شرح حال مختصري از هر مؤلف و معرفي اجمالي كتاب وي، آنچه درباره اين چهار كتاب ارزشمند از قلم دانشمندان شيعه تراوش نموده است، البته بدون ادعاي استقصا، به عنوان كتابشناسي آنها…
چکیده: فرزند وارث مادر و پدر است و اين دو، الگو و سرمشق زندگی او به شمار می‌روند. خصلت‌ها و خوی‌ها را از ايشان به ارث می برند و در زندگی چگونه زيستن را از آن‌ها می‌آموزند. از اين رو، چنانچه ايمان، درستی، صداقت و پاكی ملكه وجود پدر و مادر باشد، فرزند آنها نيز انشاالله همان‌گونه خواهد بود. دوازده امام معصوم شيعيان از نسل پاك و طاهر به دنيا آمدند و هريك علاوه بر عصمت و علم، از شايستگی‌های فراوانی برخوردار بودند و به ويژگی خاصی شهرت داشتند. پدران اين بزرگواران امام و اسوه بودند؛ لكن مادرانشان از خاندان‌های…
چکیده بحث در زمینه «ماهیت حق» در فقه، ازجمله مباحث پایه‌ای و بنیادین در استنباط است که شناخت لازم نسبت به آن مبنای بسیاری از احکام و قوانین مستنبط از ادله در خصوص حقوق قرار می‌گیرد و دراین‌باره تاکنون، به لحاظ اهمیت مسئله نظریات و آرای متعددی ارائه گردیده است؛ اما این نکته مطرح است که آیا تحقیقات و تأملات صورت گرفته، به نظریه‌ای بلامنازع و عاری از اشکال منتهی گردیده و انتظار پژوهشگران و صاحب‌نظران عرصه فقه و حقوق را در این زمینه پاسخ درخور داده است یا خیر؟ این نوشتار از میان نظریات مختلف دراین‌باره، نظریه «بنیادین سلطنت»…
مقدمه: یکی از موضوعات مهم ومورد ابتلا که در فقه اسلامی و حقوق مدنی مورد بحث و بررسی واقع شده وکالت زوجه در طلاق است. ممکن است ضمن عقد نکاح یا عقد لازم دیگر یا به صورت قراردادی مستقل شوهر به زن وکالت دهد که از طرف او خود را مطلقه سازد . زوجه برای اینکه به آسانی بتواند خود را از قید یک ازدواج نامناسب رهایی بخشد، می تواند از طریق شرط ضمن عقد نکاح چنین اختیاری را برای خود تحصیل کند. در این صورت وکالت زن، مادام که ازدواج منحل نشده باقی خواهد ماند. واز انجا که عقد…
چکیده امروزه حقوق حیوانات و حفظ گونه هاى مختلف آنها، از جمله مسائلى است که در سراسر جهان از جانب دولت‌ها و سازمان‌ها و عموم کسانى که به مسائل زیست محیط ى و حمایت از حیوانات علاقمند مى‌باشند، مورد توجه قرار گرفته است. در معارف اسلامى نیز در کنار مسائلى مربوط به انسانها و حقوق آنها، مسائل محیط زیست و از جمله حیوانات، حائز اهمیت مى‌باشد. در این مقاله احکام و قوانینى که در ابواب مختلف فقه اسلامى، پیرامون حفظ و نگهدارى و بهره بردارى و ممنوعیت آزار واذیت حیوانات وجود دارد، ذکر گردیده است. آن‌چه در فقه اسلامى موجود…
چكیده : خشكسالی های اخیر كه منجر به بروز و ضعیت بحرانی آب در كشورمان گردیده است ، ضرورت بازنگری در قانون توزیع عادلانه آب مصوب ۱۳۶۱ ،به ویژه در زمینه « نحوه بهره برداری از آب های عمومی » را توجیه می نماید در این خصوص ، مطالعه تطبیقی در حقوق كشورهایی كه از لحاظ آب و هوایی با كشور ما مشابهت دارند ، می تواند به آشكار نمودن نقایص حقوق ایران ، یاری رساند . در مقاله حاضر ، ابتدا ، در مبحث اول به بررسی وضعیت حقوقی انواع بهره برداری ها پرداخته و پیشنهادهای اصلاحی نیز ارائه…
چکیده مراعات حقوق مردم در جامعه در ابعاد مختلف و احترام به جان و مال و آبروی آنان از شاخص‌های اساسی یک جامعه اسلامی است چراکه اسلام به‌عنوان دینی کامل، برای ایجاد جامعه‌ای اخلاقی و همراه با امنیت و آسایش برای همگان، توجه فراوانی به حقوق افراد و لزوم رعایت آن نموده است. تأملی در آیات قرآن کریم به‌عنوان منبع اصلی دین اسلام به‌خوبی نشان‌دهنده این موضوع است. آیاتی با موضوعات تشریع حق قصاص، نهی از اکل مال به باطل، نهی از کم‌فروشی، نهی از خوردن مال یتیم، نهی از غیبت، تجسس، تمسخر و مانند آن در جهت مراعات حقوق…
چکیده «حق‌الله» و «حق‌الناس» از اصطلاحات حقوق اسلامی است که اولی ناظر به مصالح عمومی و ضامن نظم و انضباط اجتماعی است، و دیگری ناظر به مصالح شخص است. در فقه و حقوق جزای شیعه، حدود ده‌گانه حق‌الله ذکرشده است. این حدود ضامن دین، عقل، جان، مال و ناموس است. از آموزه‌های اسلامی استفاده می‌شود که حداقل میزان لازم برای برقراری نظم در هر اجتماعی رعایت این امور است. در این صورت، انتظار این است که شدت و ضعف مجازات در این امور با آثار مترتب بر آن‌ها در جامعه منطبق باشد. در این خصوص، دو نمونه از حدود باهم…
چکیده: توبه به معنای بازگشت و ترک گناه است؛ بنده‌ای که از خدا به‌وسیله گناه دور شده اینک قصد بازگشت و تقرب به معبود خویش را دارد. توبه عقلا و شرعاً واجب است و امری است اختیاری و ارادی. فرد گناهکار برای نیل به توبه، باید علاوه بر اراده بر توبه، یعنی علم و تصدیق به‌فایده، میل به ترک گناه و معصیت و تقرب به‌سوی خدای متعال را نیز داشته باشد. این میل باید نسبت به سایر امیال، ازجمله انجام معصیت، قوی‌تر باشد. لازمه این کار این است که ضرر گناه و فایده توبه بر انسان روشن گردد. بدون چنین…
چکیده: فقه و حقوق دو دانش همگن و هر دو از دانش‌های رفتاری و دستوری‌اند و در بسیاری از نقاط مانند بخش‌هایی از اهداف، مسائل، متدولوژی، منابع و … تقارب و تجانس دارند. بااین‌همه، تمایزهای آن دو نیز کم نیست. فقه، ساحتی آسمانی و حقوق، آستانی زمینی دارد. فقه، نیکبختی عاجل و آجل را طلب می‌کند و حقوق به کامیابی عاجل بسنده می‌کند. فقه، بر متون و نصوص دینی تکیه می‌کند و حجیت را در استناد به خداوند ویژه می‌سازد و حقوق بر قانون و عرف پای می‌فشرد. درگذشته، این دو یار قدیمی، دادوستد بسیار داشته‌اند که در تکامل و…
چکیده امروزه حقوق حیوانات و حفظ گونه هاى مختلف آنها، از جمله مسائلى است که در سراسر جهان از جانب دولت‌ها و سازمان‌ها و عموم کسانى که به مسائل زیست محیط ى و حمایت از حیوانات علاقمند مى‌باشند، مورد توجه قرار گرفته است. در معارف اسلامى نیز در کنار مسائلى مربوط به انسانها و حقوق آنها، مسائل محیط زیست و از جمله حیوانات، حائز اهمیت مى‌باشد. در این مقاله احکام و قوانینى که در ابواب مختلف فقه اسلامى، پیرامون حفظ و نگهدارى و بهره بردارى و ممنوعیت آزار واذیت حیوانات وجود دارد، ذکر گردیده است. آن‌چه در فقه اسلامى موجود…
چکیده: از مباحث مهم و قابل‌بررسی فقهی که تاکنون بحث مستقلی در علم فقه پیرامون آن صورت نگرفته است، مسئله معیار تشخیص حق‌الله و حق‌الناس است. این در حالی است که در مباحث و کتب فقهی، مصادیق بسیاری از حق‌الله و حق‌الناس موردعنایت و بحث قرار می‌گیرد. خداوندی که انسان را آفرید و به همه‌ی اسرار نهفته‌ی درون آگاه است در اموری که مربوط به حقوق مردم است (حق‌الناس)، فرموده به شهادت زنان‌ ارزش و اعتبار داده بشود اما به جهت محکم‌کاری، دو شاهد زن در اموری که‌ یک شاهد مرد لازم است یا چهار شاهد زن در اموری که…