مقالات

چکيده: شلمغاني از شخصیت‌های منسوب به تشيع است که از ديدگاه شيعه و سني، به‌عنوان چهره‌ای منحرف شناخته می‌شود. او شخصيتي علمي بود و طرف داراني در ميان برخي صاحب‌منصبان سياسي عصر خود داشت که در دوستي او ثابت‌قدم بودند. وي با برخورداري از چنين جايگاهي، سوداي رياست بر سازمان وکالت و در پي آن، رياست بر شيعيان را در سر می‌پروراند و از همین رو، به انتشار عقايدي انحرافي در بين پيروانش دست يازيد. هرچند اصل انتشار عقايد انحرافي توسط شلمغاني در ميان طرف دارانش قابل‌انکار نيست، اما هريک از منابع موجود، گونه‌های مختلفي از اين عقايد و افکار…
مشايخ نخستينهارون بن موسي تلعکبري از محدث معروف قمي، احمد بن ادريس روايت اندکي در خانه ابن همام شنيده است. محمد بن همام رئيس دانشمندان بغداد بوده، و احمد بن ادريس گويا در مسير سفر خود به حج به بغداد وارد شده، در منزل وي مهمان گرديده است که البته اين سفر با مرگ وي در ميانه راه به انجام نرسيده است .ملاحظ مجموع قراين، اين حدس را به ذهن مي آورد که حضور احمد بن ادريس در بغداد در همان سال وفات وي 306 بوده است .در سندي، روايت تلعکبري از محمّد بن جرير طبري آمده است که به…
چکیده: «کتاب الاوصیاء» یکی از تألیفات مهم شلمغانی (م ۳۲۲ ق) است که موضوع اصلی آن، امامت و استمرار سنت وصایت از انبیا تا اوصیا بوده است. عنایت مؤلفان شیعه به این کتاب در طول تاریخ، در عین انحرافی که بعد از یک دوره خدمات علمی، مؤلف آن بدان دچار گردید؛ گویای اهمیت این کتاب است. هرچند تاکنون در خصوص این کتاب تحقیق‌هایی انجام‌یافته؛ منابع مورداستفاده شلمغانی در تألیف این کتاب تاکنون موردتحقیق قرار نگرفته، ازاین‌رو، این سؤال باقی است که شلمغانی در تألیف آن از چه منابعی بهره برده است؟ استخراج روایات کتاب الاوصیاء از منابع روایی موجود و…
چکیده: پندار بي اساس و فراگير فال بد (تطيّر) سابقه اي طولاني دارد. معتقدان به اين خرافه، بسياري از اشياء، حيوانات، افراد و حتي انبياي الهي را به فال بد مي گرفتند. قرآن به مواردي از تطيّر مخالفان انبياي الهي اشاره مي كند و در برخورد با اين اعتقاد، حقيقت را روشن مي كند. از ديدگاه قرآن، فال بد هركسي از خود اوست. و پيشامدهاي ناگوار زندگي انسانها، درواقع بازتاب گناهان آنهاست. قرآن از تطيّر مذمت كرده و منشأ آن را ناداني بشر مي داند. در روايات نيز به تطيّر اشاره هايي شده است. از ديدگاه معصومان (ع)، فال بد،…
اشاره: عبدالله بن عباس، صحابی مشهور، یکی از بحث انگیزترین شخصیت های قرن اول هجری است که درباره ی وثاقت آثار قرآنی و روایات تفسیری منسوب به او مناقشات جدی در میان محققان وجود دارد در حالی که خاورشناسان از ماهیت اسطوره ای ابن عباس و آرای تفسیری منسوب به او سخن گفته اند اغلب پژوهشگران مسلمان، از مسئله وثاقت آرای ابن عباس کمتر سخن گفته و بیشتر بر مقام والای ابن عباس در دانش تفسیر تاکید کرده اند…. دانلود مقاله نکاتی درباره آثار قرآنی منسوب به ابن عباس
چکیده: نیایش‏‏های معصومان فصلی فربه از فرهنگ زندگی ایشان است. از آنجا که پیوند اهل‌بیت (ع) با قرآن جاودانه است، بی‌گمان، قرآن – بیش از هر منبعی- خاستگاه اندیشه‏‏ها ‏‏و رفتارشان در هر بخش از سیره گفتاری و رفتاری، از جمله «‏‏دعا»‏‏ است. دعا، میراثی گران‌سنگ و ذخیره‌ای ارجمند از آموزهای بنیادین دینی است، که با بهره‌گیری از قرآن فراز آمده است و آینه وار، اندیشه‏‏های قرآنی آنان را بازتاب می‌دهد و با زبانی خاص که در آن مخاطب خداست، بسیاری از معارف قرآن را باز می‌گوید. اثبات این مدعا، نیازمند کاویدن گونه‏‏های این تجلی و انگیزه‌ای این وام‌گیری است….
چکیده: این مقاله با هدف تبیین دنیاگرایی ـ به عنوان یک آسیب فرهنگی ـ از دیدگاه قرآن کریم به رشتة تحریر در آمده تا برنامه ریزان فرهنگی بر اساس آن به بررسی وضعیت موجود و برنامه ریزی برای دستیابی به وضعیت مطلوب بپردازد. پس از یادکرد برخی از مبانی مهندسی فرهنگ، نخست به تفاوت «دنیاداری» و «دنیاگرایی» اشاره شده و سپس «دنیاداری» و «دنیاگرایی» در سه لایة «نگرش»، «ارزش» و «رفتار» از دیدگاه قرآن کریم به همراه شاخص های قرآنی دنیاگرایی گزارش شده است. نویسنده معتقد است اگر در جامعه ای نگرش دنیاگرایانه گسترش یابد، این نگرش اغلب سبب ترویج…
خلاصه ماشینی: “این مطلب صحیح است؛ ولی بر اساس حکم وجدان و احادیث رسیده، خداوند به مشیت و حکمت بالغه‌اش، به انسان آزادی و اختیاری عنایت کرده که بر این امور تفوق و برتری دارد و به‌وسیله آن، انسان قادر است که آثار تربیت محیط و وراثت را خنثی کند؛ یعنی، اگر بخواهد، می‌تواند اموری را اختیار کند که او را به سعادت سوق دهد و یا به طرف کارهایی برود که شقاوتمند شود و شاهد بر این مطلب، دعاهای وارده است که در آنها از خداوند خواسته شده که شقی را سعادتمند قرار دهد و اگر شقاوت، صفت ذاتی…
چکیده: قرآن کریم در آیه‌ی 105 سوره‌ی هود انسان‌ها را به دو گروه سعید و شقی تقسیم می‌کند. «شقاوت عبارت است از محرومیت و نداشتن خیر». اسوه نیز به معنی الگو، مقتدا و سرمشق و … می‌باشد، اما تأسی به معنی پیروی کردن از اعمال و رفتار دیگران می‌باشد. یادآوری می‌شود که یکی از شیوه‌های تربیتی قرآن، شیوه‌ی الگودهی است و با توجه به سهولت در دسترس بودن الگوها در برابر دیدگان مردم، بهتر است به معرفی چهره‌های شقاوت اهمیت ویژه‌ای داده شود. یکی از هدف‌های قرآن از بیان داستان‌های زندگی افراد، بیان شیوه‌های زشت رفتاری آن‌ها و روش الگویی…
چکیده: معناشناسی بخشی از زبان‌شناسی امروزی (زبان‌شناسی توصیفی و ساخت‌گرا)، است. معناشناسی به دنبال مطالعه و بررسی شرایط تولید معنا و دریافت آن نزد خواننده است. در واقع، نویسنده، اثر را به عنوان تولید دستور زبانی و گرامری نگاه نمی‌کند و در نگاهی نو به مطالعه فرهنگ واژه و جهان‌بینی حاکم بر آن می‌پردازد. از این رو، با علم تفسیر متفاوت است. این روش در میان مستشرقان نظیر ایزوتسو و برخی از محققان اسلامی به کار گرفته شده است. پژوهش حاضر به معناشناسی مفهوم عبودیت در قرآن در چهار گام می‌پردازد و در نهایت با ارائه تعریف معناشناسانة عبودیت و…
چکیده: هدف: سؤال اساسی این است که شادی و نشاط جایز از منظر قرآن کریم و روایات چیست و چگونه می‌توان با تکیه به این دو منبع گران‌سنگ و عظیم، شاد زیست؟ روش: روش کار تحلیلی، توصیفی و مراجعه به آیات و روایات مرتبط با شادی و نشاط است یافته‌ها: در احادیث، چهره گشاده و تبسم بر لب داشتن، استعمال بوی خوش، وفاداری، رعایت حق‌الناس، رفع گرفتاری‌های دیگران، دیدار نمودن یکدیگر و…موجب شادی و انبساط خاطر انسان شمرده‌شده است. نتیجه‌گیری: نتیجه آن‌که برای رسیدن به شادی و درنهایت به آرامش واقعی، باید به بزرگ‌ترین منبع آرامش، «خدا» مرتبط شد. بنابراین…
چکیده: «عبادت» تسلیم و خضوع در برابر معبود، همراه با اعتقاد به الوهیت اوست. عبادت انجام خواسته‌های خداوند است. درواقع، اطاعت و فرمان‌برداری از خداوند قادر مطلق و ستایش و سپاس از اوست که به اراده خویش، نعمت‌هایش را به انسان عطا نموده است. در دین یهود نیز عبادت اطاعت از خداوند در تمام اوامر و بندگی ایشان است. عبادت در اسلام و یهودیت، گستره‌ای وسیع دارد و صرفاً شامل عباداتی همچون نماز، روزه و… نمی‌شود، بلکه هر کاری که انسان با نیت الهی و برای رضایت خداوند انجام دهد، عبادت محسوب می‌شود. عبادت در قرآن و عهد عتیق، به‌عنوان…