مقالات

چکیده: یکی از رویکردهایی که در مورد نقش امام علی (ع) در انتشار علم و سنت نبوی می توان در نظر گرفت این است که اساسا رشد علمی در بلاد اسلامی در سده اول چگونه صورت گرفت و انتقال علم به این بلاد و امصار با چه فرایند و مکانیسمی تحقق یافته است؟ چه کسانی در این انتقال علوم موثر بوده اند و ایشان در علم خود با علی (ع) چه ارتباطی داشته اند؟ ادعا این است که سوق دادن مسلمانان به سمت توجه جدی به علم و دانش (نه فقط علم دین) و شکل گیری این روند در جامعه…

چکیده یکی از پرسش‌های دیرینه و پایدار در حوزه اندیشه‌ سیاسی، پرسش نسبت اخلاق و سیاست می‌باشد. نتیجه تأمل در باره چنین نسبتی منجر به شکل‌گیری نگرش‌های متفاوتی شده است. عده‌ای معتقدند که کاربرد موثر قدرت سیاسی با رعایت اصول و موازین اخلاقی سازگاری ندارد و در نتیجه هیچ ‌آرمانی بدون اعمال قدرت حتی عدالت تحقق نخواهد داشت. در مقابل گروهی معتقدند که اصول اخلاقی بخودی خود آنقدر ارجمند است که باید به صورت دائم تمایلات گسیخته قدرت سیاسی را مهار کند و گرنه سیاست هیچ ارزشی ندارد. مقاله حاضر سعی خواهد کرد که پرسش این نسبت را در اندیشه…

چکیده دنیا از موضوعاتی است که در متون اسلامی، به‌ویژه در نهج‌البلاغه، فراوان به آن توجّه شده و با تعابیری دقیـق و تأثیرگذار و تمثیـلات و استعـاراتی بلـیغ ازآن سخن رفته است. این موضوع از آن جهت حـائز اهمیت است که با شناختی صحیح و اصولی از دنیا و حسن و قبح رویکرد به آن می توان سبک زندگی را اصلاح کرد و در بهبود وضع جامعه نیز مفید و مؤثر بود. اصولاً امام علی(ع) از دو بعد کاملاً متفاوت به دنیا می نگرد که هر یک را اوصافی درخور تأمل است و به نوع نگرش انسان به جهـان طبیعت…

چکیده دنیای معاصر بیش از هر زمان دیگری با چالش­‌های مختلف اخلاقی مواجه است. بحران ­ها و انحطاط اخلاقی که در برخی از جوامع به چشم می­ خورد؛ مؤید و معرف این نکته است که نظام­‌های تربیتی این جوامع در زمینه اخلاق و به­ ویژه تربیت اخلاقی به قهقرا رفته­ اند. تربیت اخلاقی را می­توان به ­عنوان فرآیند ایجاد و پرورش فضائل اخلاقی در فراگیران و تدارک شرایطی جهت بازداشتن آنها از رذائل اخلاقی در مقام نظر و عمل تعریف نمود. برای تحقق تربیت اخلاقی توجه به مراحل رشد اخلاقی نکته بسیار مهمی است. رشد اخلاقی موضوع مهمی است که…

چکیده دنیای معاصر بیش از هر زمان دیگری با چالش­‌های مختلف اخلاقی مواجه است. بحران ­ها و انحطاط اخلاقی که در برخی از جوامع به چشم می­ خورد؛ مؤید و معرف این نکته است که نظام‌­های تربیتی این جوامع در زمینه اخلاق و به­ ویژه تربیت اخلاقی به قهقرا رفته­ اند. تربیت اخلاقی را می­توان به ­عنوان فرآیند ایجاد و پرورش فضائل اخلاقی در فراگیران و تدارک شرایطی جهت بازداشتن آنها از رذائل اخلاقی در مقام نظر و عمل تعریف نمود. برای تحقق تربیت اخلاقی توجه به مراحل رشد اخلاقی نکته بسیار مهمی است. رشد اخلاقی موضوع مهمی است که…

مقدمه سؤالی که مقاله حاضر در مقام پاسخ گویی به آن است این که آیا در متون اسلامی به ویژه شیعی می توان به گزاره ها و آموزه هایی دست یافت که به نحوی شایسته و مورد قبول عقل همگانی، در مورد مسائل و دغدغه های فکری موجود درباره استلزامات – به ظاهر – متضاد زندگی دینی و دنیوی، به داوری بنشینند و درباره جایگاه آن دو و شیوه ارتباط آن سخن بگویند؟ آنچه که حافظه تاریخی تشیع بایگانی کرده، بینش منفی در مورد امور ذاتا دنیوی است – در این جا شواهدی برای آن ذکر خواهیم کرد. بنابراین آیا…

طرح مسئله به‌یقین کسب آرامش و احساس رضایتمندی مهم‌ترین نیاز انسان معاصر جهان است. دنیازدگی و تنوع‌طلبی‌های افراطی و تجمل‌خواهی‌های غافلانه که ازجمله بحران‌های اخلاقی عصر کنونی به‌شمار می‌آید، میل به خودخواهی، تکاثر، افزون‌طلبی و سستی روابط انسانی را رقم زده و احساس تنهایی، اضطراب و افسردگی را بر زندگی آنها سایه افکنده است. سخن این است که با چنین وضعیتی آیا قناعت می‌تواند آرامش را برای انسان به ارمغان آورد آرامشی که حاصلش سلامت و امنیت فرد و جامعه است. ریشه‌های فقر و مشکلات مالی و آسیب‌هایی چون دروغ‌گویی، کم‌فروشی، گران‌فروشی و … که در جامعه رو به فزونی…

چکیده مدیریت زمان از مباحث مهم و مطرح مدیریت است و دانشمندان علم مدیریت اصولی را برای استفاده بهینه از زمان برشمرده اند. در اسلام نیز توجه خاصی به این موضوع شده و در آموزه های دینی، مسلمانان توصیه شده اند تا با توجه به اهداف والای الهی و به منظور نیل به کمال و سعادت ابدی، از بطالت در گذراندن عمر پرهیز کرده و با شناخت نیازها، اولویت بندی آنها و برنامه ریزی صحیح، از به تأخیر انداختن کارها بپرهیزند و همانند شریکی سختگیر به محاسبه نفس خود پرداخته و بر چگونگی صرف عمر گرانمایه نظارت کنند. در این…

چکیده یکی از بحث های مربوط به پیدایش جریان غلوّ این است که غالیان در عصر خلافت امام علی علیه السلام پدید آمدند. در این باره روایتی مشهور اما فاقد سند قابل اعتنا، حکایت از آن دارد که امام در برخورد با این جماعت، ابتدا آنان را توبه داده و وقتی دعوت به توبه را نپذیرفتند، همه را در آتش سوزاند! آنچه در این مقاله آمده است بررسی سندی و متنی روایاتی است که در این باره نقل شده است. در این مقاله نشان داده شده که چنین حکایتی به دلیل نداشتن سند درست، آشفتگی و اضطراب در متن، اختلاف…

مقدّمه سخن گفتن از علی(علیه السلام) بدان گونه که شایسته او باشد، به همان اندازه سخت است که درباره رسول خدا(صلی الله علیه وآله)؛ چه آنکه علی(علیه السلام) جزئی از وجود پیامبر(صلی الله علیه وآله) و رشحه ای از نور او و شمّه ای از کمال رسالت اوست. از این رو، این دو بزرگوار را نمی توان جدای از هم تعریف کرد و باید در کنار هم از آن ها سخن گفت. بدین منظور، باید به این دو وجود نازنین، برای ارائه هرگونه تعریف و توصیفی از یکدیگر مراجعه کرد. این مقاله در پی یافتن شناختی از حضرت علی(علیه السلام)…

چکیده: طلایه داران عرصه علم و دانش که سالیانی در طریق تعلیم و تعلم گام نهاده و در این راستا مشقت‌های طاقت فرسایی را به جان خریده اند، پس از سالها تحقیق و تدقیق و تشریح دار هستی و تجزیه و تحلیل آن، باز هم روح عطشناک خویش را سیراب نیافتند بلکه ملاحظه کردند که گویا کم کم هم «تجزیه» می شوند و هم «تحلیل». از این رو، درپی دریافت معجزه آمیز دیگری بودند که غیر از یافته ها و بافته های این سویی آنان باشد، بلکه چیزی باشد که ناگهان بر آنان هجوم آوَرَد و آبشاروار بر سر و…

چکیده: شاعران اهل‌بیت در طول تاریخ به زیباترین وجه مناقب امامان معصوم را در قالب شعر بیان کرده و با شعر هدف‌دار خود حقانیت آنان را یادآور شده‌اند. سید حمیری از جمله همین شعرای اهل‌بیت است که گرایش‌های سیاسی و عقیدتی در اشعارش هویداست. وی با استفاده از ذوق ادبی خود قصاید زیبا و ماندگاری در توصیف مقام شامخ و فضایل اخلاقی امام علی (ع) از خود به یادگار گذاشته است. این شاعر شیعی در ترسیم سیمای امام علی (ع) به مدح و ستایش خصال والای انسانی ایشان از تقوی، عدالت، شجاعت، علم، ایثار و… پرداخته و با توجه به…