مقالات

چکیده خواب و استراحت از بخشهای اجتنابناپذیر حیات هر موجود زنده است. بدین لحاظ، برای ما انسانها شناخت چگونگی و آداب مربوط به خواب و استراحت بندگان برگزیده الهی، جالب، جذّاب و درسآموز است. درباره چگونگی و آداب خواب و استراحت پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله)روایات متعدد و متنوعی از طریق اهلبیت(علیهم السلام) و غیر آنان نقل شده است. این روایات را میتوان در شش محور دستهبندی کرد: زمان، مقدار، مکان، چگونگی خواب و استراحت پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) و حالات قبل و بعد از آن. توجه بیش از پیش به سیره حضرات معصومان(علیهم السلام) در زندگی فردی و…
چکیده دگرگونی مداوم جوامع منجر به پیدایش مجموعه ای از نظریه ها گردید که در پی تحولات قرون 16 تا 20 م. صاحبان این نظریه ها به سنّت گرا، مدرنیست ها و پست مدرنیست ها شهرت یافتند. این صاحب نظران طیفی از نظریه ها را از تعامل تا تقابل سنت و مدرنیسم تشکیل داده اند. این نکته که در چالش بین این دو دیدگاه، کدام یک صائب اند؟ در این مقاله مورد بررسی قرار گرفت و مشخص شد تنها برخی از سنّت ها مغایر با پیشرفت و ترقی جامعه است که باید طرد و یا تعدیل شوند و در موارد…
چکیده از دیر باز حتی از زمان حیات پیامبر گرامی(ص) توسل براولیاء الهی وتبرک به آثار آنان همواره بین مسلمانان مرسوم بوده و کسی اشکال نکرده است و فقها آن را از مستحبات مهم دانسته اند. با وجود این، اخیراً برخی با نگرش سطحی به متون دینی و جمود بر ظاهر برخی عبارت ها این اعمال را نادرست دانسته و شرک نامیده اند.مقاله حاضر با بررسی موضوع و توضیح مفهوم دقیق و کاربرد درست واژه های توسل، توحید، شرک و عبادت و با ملاحظه دقیق تر آیات مربوط و روایات نقل شده، درستی عمل مستمر مسلمانان در توسل به اولیاء…
چکیده «تبرک» به مقامات و مشاهد شریفه، همچنین تبرک به آثار و قبور انبیا و اولیا یکى از مسائل مهم توحید عملى است. کلیت و اصل تبرک محل اجماع و توافق مسلمانان است. اصل تبرک تاکنون از سوى کسى انکار نشده است، اما با ظهور فرقه اى سلفى تکفیرى به نام «وهابیان»، به تبعیت از افکار ابن تیمیه، شاهد انکار رفتار مسلمانان، به ویژه شیعیان، در تبرک به مشاهد شریفه و مقابر انبیا هستیم. نتیجه عملى دیدگاه وهابیان تکفیر مسلمانان و درنتیجه، تخریب مشاهد و مقابر ائمه و اولیاست. سؤالى که مطرح مى شود این است که آیا دیدگاه وهابیان…
چکیده بی‏تردید یکی از محورهای وحدت بین امت اسلامی، اهل بیت پیامبر(ص) است. از این رو، شناخت و جایگاه آن بزرگواران از نگاه اهل سنت بسیار ضروری می‏نماید و به خصوص در شرایط فعلی که دشمنان اسلام با بهانه‏های مختلف می‏خواهند بین امت اسلامی ایجاد تفرقه نموده و شکست در وحدت امت ایجاد کنند، اهمیت این موضوع بیشتر خواهد شد. بزرگان اهل سنت در تمام آثارشان اعم از حدیثی، تفسیری، اعتقادی و تاریخی به این مسأله‏ی اساسی توجه نموده و فضایل اهل بیت(رض) و همچنین دیدگاه پیامبر(ص) را درباره‏ی آنها بیان داشته و مناقب آنها را به خوبی بازگو نموده‏اند….
چکیده اسماء و صفات الاهی، از مباحث بسیار پردامنه الاهیاتی است و واژه «اسم» و مشتقات آن از واژه‌های بسیار پرکاربرد در علوم اسلامی (اعم از علوم نقلی و عقلی) است. بحث از مفهوم «اسم خدا» نقش تعیین‌کننده‌ای در موضوع گزاره‌های مربوط به مباحث اسمای الاهی دارد. این مقاله، پس از بررسی معنای اسم خدا در علوم مختلف اسلامی، از جمله علم کلام، فلسفه و عرفان اسلامی، تفاوت این معانی را می‌کاود. افزون بر نتایج مختلف درباره ارتباط معانی اسم خدا در علوم مختلف اسلامی به این نتیجه می‌رسد که اصطلاح کلامی اسم خدا با اصطلاح حکمت متعالیه و عرفان…
چکیده چگونگی زندگانی پیامبر اکرم(ص) پیش از بعثت، از زمینه های مورد توجه از دیدگاه تاریخی کلامی و روایی است. دقت نظر در شواهد مبنی بر آگاهی های غیبی پیامبر اکرم(ص) در این دوران، و روند زندگی اعتقادی ایشان، و کاوش در تفاوت های طرح شده میان دو مفهوم نبوت و رسالت، می تواند مؤیدی بر این دیدگاه باشد که پیامبر اکرم(ص) در دوران قبل از بعثت از مراتبی از نبوت برخوردار بود. استخراج دیدگاهی جامع درباره تفاوت میان دو مقام نبوت و رسالت و ارائه تعریف صحیحی از نبوت به عنوان مبنای پژوهش، نخستین گام در جهت بررسی فرضیة…
چکیده: هدف این مقاله معرفی و نقد مدخل «انبیا و نبوت» از دایره المعارف قرآن می پردازد. مقاله یوری روبین مشتمل بر این مباحث است: تفاوت بین رسول و نبی؛ فرشتگان و ماموریت آنان؛ جایگاه، مرتبه و تبار پیامبران؛ کاربرد های وحی و برخی ویژگی های آن؛ معجزات؛ رابطه محمد و کتاب ایشان با دیگر پیامبران؛ گستره رسالت؛ اهداف رسالت؛ برخوردهای امتها؛ قصه های پیامبران الهی؛ گزارشی از پیامبر در منابع حدیثی و تاریخی؛ جانشینان پیامبر اسلام؛ تحقیقات جدید در مورد پیامبرشناسی. روش: روش تحقیق بکار گرفته شده روش تحلیل اسنادی بوده است. یافته ها: این مقاله از تاثیر و…
چکیده از ویژگی های فرشتگان که برآمده از متون دینی است، وصف عصمت می باشد. در میان اندیشمندان مسلمان، اصل وجود این صفت، مورد اتفاق بوده و آنچه محل مناقشه و اختلاف می باشد، پذیرش یا انکار آن به عنوان وصفی ذاتی و جبلّی فرشتگان است؛ یعنی نزاع اصلی بر سر آن است که آیا تمام کارگزاران غیبی الهی، معصومند و هرگز هیچ گونه خطایی از ایشان سر نمی زند، یا اینکه تنها برخی از آنها واجد این موهبت هستند و در طبیعت فرشته، امکان ورود خطا و عصیان، وجود دارد. در این نوشتار به طرح و بررسی ادله هر…
چکیده نسخ در قرآن از ديرباز يكی از مسائل بحث‌ برانگيز و مورد توجّه محققان و قرآن‌پژوهان بوده است. اهميت نسخ در علوم قرآني وقتي روشن مي‌گردد كه پذيرفته شود در قرآن آيات منسوخ در كنار آيات محكم وجود دارد. يكي از دانشمندان و محققان معاصر در اين عرصه، آيت الله معرفت ، در اين موضوع ديدگاههاي جديدي ارائه نموده‌اند. ايشان بيشتر اختلاف نظرها در مسئلة نسخ را مربوط به مفهوم آن در اصطلاح پيشينيان و متأخران مي‌داند و نسخ مشروط و تمهيدي را از انواع ديگر نسخ در قرآن به شمار مي‌آورد. وجود تنافي ميان ناسخ و منسوخ و…
چکیده ﻋﻼﻣﻪ ﻣﺠﻠﺴﯽ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﺤﺪث ﺑﻮدن، از ﻣﺘﮑﻠﻤﺎن ﻋﻘﻞﮔﺮای ﺷﯿﻌﻪ در دوره ﺻﻔﻮﯾﻪ ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻣﯽ اﺳﺘﻔﺎده «ﻧﻘﻠﯽ»و «ﻋﻘﻠﯽ» آﯾﺪ. او ﺑﺮای اﺳﺘﻨﺒﺎط آﻣﻮزهﻫﺎی ﮐﻼﻣﯽ از ﻫﺮ دو روش عقلی و نقلی ﻣﯽﮐﻨﺪ. ﻣﻘﺎﻟﮥ ﺣﺎﺿﺮ ﻣﯽ ﻋﻼﻣﻪ ﻣﺠﻠﺴﯽ را ﻣﻮرد ﺗﺤﻠﯿﻞ و ِ ﮐﻮﺷﺪ ﺟﺎﯾﮕﺎه ﻋﻘﻞ و روش ﻋﻘﻠﯽ ِ ﻋﻼﻣﻪ در ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑﺎ ﻣﺒﺎﺣﺚ ﮐﻼﻣﯽ، ﻫﺪفِﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار دﻫﺪ. ﺑﻪ ﺑﯿﺎن دﯾﮕﺮ، ﺑﺮرﺳﯽ روش ﻋﻘﻠﯽ اﺻﻠﯽ اﯾﻦ ﻧﻮﺷﺘﺎر اﺳﺖ. او ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻧﻘﺶ اﺑﺰاری ﻋﻘﻞ، آن را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮑﯽ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻌﺘﺒﺮ در ﺗﺤﺼﯿﻞ ﻣﻌﺎرف دﯾﻨﯽ ﻧﯿﺰ ﻣﯽﭘﺬﯾﺮد. ﻋﻼﻣﻪ ﺑﺴﯿﺎری از ﺴﻦ و ﻗﺒﺢ ﻋﻘﻠﯽ، ُ ﻗﻮاﻋﺪ…
چکیده رابطه “دين و عقل” و به عبارت ديگر “تديّن و تعقّل” و بيان ديدگاه دين مبين اسلام در اين باره، موضوع اصلي اين مقاله است. تبيين عقلاني دين و ارائه ساختاري مستدل و منطقي از مباني دين يكي از بهترين شيوه‏ها براي دعوت نسل جوان به “دينداري” است، همان‏طور كه نمايش چهره‏اي غير منطقي و غير مستدل از دين نيز بهترين حربه براي تخريب “دين و دينداري” است. نگارنده در اين نوشتار1 نخست برخي از سرفصل‏هاي قرآني اين موضوع را عنوان كرده، آن‏گاه با تأمّل در آيات و روايات به اين نتيجه دست يافته است كه دين اسلام به…