مقالات

چکیده: از جمله صفاتی که در نهاد بشر ودیعه گذاشته شده، حیا است، این خصلت اخلاقی که مانند سایر خصلت های فطری قابلیت رشد و توسعه و همچنین قابلیت افول و نزول دارد، جایگاه ممتازی در تعالیم دینی به خود اختصاص داده است. به طوری که همراه و ملازم ایمان و عقل دانسته شده و فقدان آن به مثابه کفر می باشد و به عنوان تمام دین و تمام خیر تعبیر شده است. این ویژگی برجسته هنگامی در بانوان تجلی کند به جهت اهمیت حفط عفت و حجاب در جامعه، پسندیده تر خواهد بود. تا درپناه حفظ حیا و عفت…
چکیده کتاب«بصائر الدرجات» یکی از کتب مهم روایی و متقدم شیعه با رویکرد کلامی است. این کتاب در تبیین مقامات معنوی امامان مشتمل بر روایاتی است که از سوی برخی حدیث‌پژوهان شیعی و نیز شماری از مستشرقان، منتسب به غلو شده است. برخی نیز در مقایسه کتاب «بصائر الدرجات» با «الکافی» کلینی، اذعان می‌دارند احادیث بصائر الدرجات حاوی مطالب غلوآمیز بوده به همین جهت تعداد قابل توجهی از احادیث آن، در کتاب شاگردش کلینی نقل نشده است. در این مقاله ابتدا به مقایسه محتوایی بین کتاب الحجۀ کافی و بصائر الدرجات پرداخته شده است و تعداد دقیق روایات مشترک و…
چکیده: با توجه به اتخاذ تحریم­‌های گسترده غرب علیه ایران و شرایط وخیم اقتصادی دهک­‌های پایین درآمدی و با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری در حیطه اقتصاد مقاومتی، باید در برخی رفتارهای اقتصادی، چه از جانب ملت و چه از جانب دولت تجدیدنظر صورت گیرد؛ زیرا در یک نظام اسلامی، ملاک رفتار انسان تطابق با معیارها و ارزش‌­های اسلامی است؛ بنابراین پیروی از سیره نبوی و علوی می­تواند یک الگوی رفتاری مناسب برای انسان اسلامی باشد. از امتیاز­های اساسی و برجستگی­‌های ممتاز سیره معصومین (ع) در بخش اقتصاد، داشتن مجموعه الگو­های رفتاری اقتصادی برگرفته از آموزه‌­های قرآن است که…
چکیده: حلم یکی از مفاهیم مهم در فرهنگ اسلامی است که ارتباط تنگاتنگی با موضوع پردامنه «تنظیم هیجان» به‌ویژه «تنظیم خشم» در روانشناسی دارد. این پژوهش با هدف کشف مدل مفهومی حلم بر اساس منابع اسلامی با تأکید بر کنترل خشم انجام شده است. در فرایند این پژوهش، پس از جمع‌آوری آیات و روایات مرتبط، با استفاده از روش «تحلیل محتوای کیفی عرفی»، 4 مقوله اصلیِ «ماهیت حلم»، «شرایط زمینه‌ای»، «شرایط علی» و «پیامدها» استخراج و مدل مفهومی حلم ارائه شد. «ماهیت حلم»، به نوبه خود شامل 3 مقوله‌ میانیِ «مؤلفه‌ها»، «نمودهای اجتماعی» و «ویژگی‌ها» است. هسته مرکزی این مدل…
چکیده بی‌تردید امور و حوادث بزرگ، افزون بر بسترهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، مولود تلاش‌ها و نقش‌آفرینی شخصیت‌های تأثیرگذار هستند. حضرت ابوطالب شخصیتی جامع و کم‌نظیر بود که با ایمان راسخ به توحید، از رسول خدا(ص)، محافظت و حمایت کرد و در گسترش اسلام نقشی ممتاز و بی‌بدیل داشت. پژوهش حاضر، با روش توصیفی – تحلیلی و با استناد بر منابع تاریخی و روایی، درصدد پاسخ به این پرسش است که جناب ابوطالب چه نقشی در تحکیم و پیشبرد رسالت رسول خدا (ص) داشته است؟ نتایج پژوهش، این نکته را به اثبات می‌رساند که نگاه ابوطالب به رسول خدا (ص)،…
چکیده خدیجه دختر خُویلد، اولین همسر پیامبر اکرم(ص) و از بزرگ‌ترین زنان جهان است. همۀ فِرَق اسلامی به شرافت خاندان و کرامت اخلاق آن بانو معتقدند و او را در جایگاه یکی از چهار زن برتر جهان یاد می‌کنند؛ اما هنوز شخصیت سیاسی، اجتماعی و فضایل اخلاقی آن بانوی بزرگ اسلام ناشناخته مانده است و متأسفانه بین مردم کمتر به معرفی زوایای شخصیت ایشان پرداخته شده است؛ درحالی‌که او در جایگاه یکی از برترین اسوه‌های ایثار و فداکاری و الگوی فضایل اخلاقی برای همه و به‌ویژه برای زنان، قابل معرفی است. در راستای تحقق هدف یادشده، این نوشتار به بررسی…
چکیده: مدتی است در برخی از جراید و محافل روشنفکری، تحت تـاثیر برخـی تفکرات غربی، چنین القا مـیشـود کـه یقـین و یقـین گرایـی، همـان دگماتیسم و امری نامطلوب است؛ اما در نقطه مقابل، شـک و شـکاکیت حتی در امور متعالی، امری مطلوب و ارزشمند است. در این نوشـتار بـه نقد بخش نخست این ادعا یعنی جایگاه یقین پرداخته میشود. در ایـن راستا به لغت شناسی یقین، ماهیت و جایگاه آن از منظـر علـوم عقلـی (منطق، معرفت شناسی، فلسفه) و قرآن کریم و روایات پرداختـه شـده است. هم چنین قابل تحصیل بودن یقـین، ارزشـمند بـودن آن در وادی باورهای متعالی، تشکیکی…
چکیده یکی از مفاهیم و اصطلاحاتی که در عصر حاضر مورد توجه و تمرکز صاحب نظران و متخصصان امر، قرار گرفته است مفهوم رفاه اجتماعی است‌که در قرآن کریم و احادیث معصومین یکی از شاخص‌های بارز جامعۀ اسلامی، تامین رفاه اجتماعی مردمان جامعه به شمار می‌آید، بنابراین در حکومت اسلامی که هدف اصلی آن نیل جامعه و آحاد مردم به تعالی و کمال است، تأمین رفاه و آسایش در اولویت قرار می‌گیرد؛ زیرا با تأمین رفاه و آسایش مسیر تعالی انسان‌ها هموار خواهد شد. این پژوهش در پی آن است‌ که با واکاوی رفاه اجتماعی در ثقلین و همچنین با…
چکیده: سنت‌های الهی همان قوانینی هستند که خدای متعال در جهت تدبیر جهان هستی, به مرحله اجرا گذاشته است. قرآن کریم در نقل سرگذشت فردی انسان و نیز اقوام و تمدن‌های گذشته، از حوادثی یاد می‌کند که به مثابه قوانینی کلی، در صورت فراهم آمدن زمینه‌هایش، هر زمان قابل تکرارند. استدراج یکی از این سنت‌هاست. استدراج به معنای سقوط تدریجی و مرحله به مرحله و نزدیک شدن به عذاب به صورت غیرمحسوس است. این سنت در هر دو حوزه فردی و اجتماعی رخ می‌دهد. تحقق این سنت معلول عواملی است که ارتباط زیادی با رفتار افراد جامعه دارند و شناخت…
چکیده مقاله حاضر به بررسی و تبیین تأثیرپذیری مولوی در مثنوی، از کلام گهربار امام علی (ع) در نهج البلاغه می پردازد. ابتدا به ذکر بازتاب سخنان رسول (ص) درمورد امام علی (ع) و سیمای امیرالمؤمنین علی (ع) و تجلّی صفات آن حضرت در مثنوی پرداخته شده؛ نیز حکایاتی از آن امام همام که مولانا آنها را باز آفرینی کرده و با زبان شاعرانه خویش به رشته نظم کشیده، آورده شده است. در بررسی اثرپذیری مثنوی از نهج البلاغه، انواع این تأثیرپذیری نگاشته شده و جایگاه هر یک از آنها اعم از تأثیرات واژگانی لغوی، اقتباس، تضمین، تحلیل، ترجمه، تفسیر…
چکیده براساس داده‌های نشانه–معناشناختی، نوعی رابطه نوسانی در بین عناصر زبانی وجود دارد. این رابطه نوسانی، تابع قطب‌های تثبیت شده معنایی نیست. بلکه این رابطه به تولید معنا و جریان ارزش می‌انجامد. این فرایند نوسانی را به خوبی می‌توان در طرح‌واره تنشی گفتمان تحلیل نمود. یکی از پدیده‌های زبانی که به عنوان گفتمان اجتماعی، فرهنگی، سیاسی دارای فرایند نوسانی تولید معنا می‌باشد، خطبه زینب کبری (س) در بین مردم کوفه است. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی، در صدد پاسخ به این پرسش است که گفتمان حضرت زینب (س) به طورخاص، از کدام یک از طرح‌واره‌های تنشی تبعیت می‌کند؟ طرح‌واره…
چکیده‏ پس از واقعه عاشورا و شهادت امام حسین (ع) و یاران فداکارش، مبارزه، فریاد و اعتراض در برابر ستمکاران، مسیر تازه‌‏اى یافت و این قیام خونین به بزرگ‏ترین و درخشان‏ترین نماد مقاومت در برابر تیرگی هاى ناشى از فساد و ستم در جهان اسلام تبدیل شد. شناخته شدن قیام سیدالشهدا (ع) در میان مسلمانان به برکت بازگشت اهل‏بیت امام حسین (ع) در اربعین واقعه عاشورا، پس از آن بود که زمین و آسمان چهل روز براى آن امام میگریست. در بیستم صفر سال 61 هجرى، کاروان اسیران به کربلا بازگشتند و در همین روز، جابربن ‏عبدالله انصارى نیز از…