مقالات

چکیده: ماهيت شناسي موضوعات فقهي، يکي از بايسته هاي فقهي موثر در کشف ملاکات احکام است. طهارت و نجاست از مسائل مهم فقهي است که شناخت ماهيت آنها، از حيث واقعي يا اعتباري بودن، ممکن است بخشي از احکام تعبدي در اين حوزه را دستخوش تحولات اساسي کند. پرسشي که مطرح است اين است که آيا طهارت و نجاست از امور واقعيه خارجيه است يا از امور اعتباريه جعليه؟ لوازم و تبعات اين دو ديدگاه چيست؟ بررسي ادله شرعيه وارده در اين باب بيانگر اين است که علي رغم عدم تصريح به ماهيت آن دو از حيث واقعي يا اعتباري…
چکیده: مساله طهارت و نجاست اهل کتاب به دليل ضرورت معاشرت مسلمانان با ايشان اهميت دارد. با اينکه مشهور نزد فقهاي شيعه، نجاست اهل کتاب است، بسياري از متاخران و متقدمان فقهاي شيعه اهل کتاب را پاک مي دانند و به جز اندکي از علماي اهل سنت، به طهارت اهل کتاب حکم داده اند. در عصر حاضر که ارتباطات، ضرورت اجتناب ناپذيري است و انسان ها با قطع نظر از نژاد، دين و مذهب با يکديگر در تعامل هستند، بايد مساله طهارت يا نجاست اهل کتاب تبيين شود. آن دسته از فقهايي که به طهارت اهل کتاب فتوا داده اند،…
چکیده در شریعت اسلام، طهارت به دو بخش ظاهر و باطن تقسیم شده است. در دانش عرفان نیز که طریقت و حقیقت دین را دربرگرفته است، این دو وجه از اهمیت ویژه­ای برخوردار است؛ هرچند بر وجه باطنی آن تأکید بیشتری شده است. در نزد عارفان مسلمان، طهارت ظاهری مقدمه‌ی طهارت باطنی است. طهارت نیز شرط دریافت فیوضات الاهی است که موجب رهایی انسان از وابستگی به کثرات و سبب نزدیکی او به افق وحدت، در عالم درون و برون می­شود. از آن‌جا که خطر جدی ناپاکی، انسان معاصر را تهدید می­کند و در نتیجه مانع بهره‌مندی او از فیوضات…
چکیده تأکید همزمان بر فرد – جامعه، جمع – فرد و سنت – عقلانیت رویکرد کمونیتاریانیسم را متفاوت از رویکرد لیبرالیسم و سوسیالیسم کرده است.رویکرد لیبرالیسم بر فردگرایی تمرکز دارد و رویکرد سوسیالیستی برجمع گرایی، اما رویکرد کمونیتاریانیسم به عنوان راه سوم به دنبال رفع افراط و تفریط دو رویکرد مذکور است. با توجه به این که جامعه ما درگیر مسائل و بحران هایی از جمله نقصان در همبستگی اجتماعی و بحران هویت، بروز شکاف های بالقوه و بالفعل متعدد، در معرض تهدید بودن فرد، خانواده، افول سرمایه اجتماعی و … است، رویکرد کمونیتاریانیسم با تأکید بر عملکرد متوازن و…
چکیده در دنیای امروز که ابزار تولید و توزیع پیشرفت کرده، روابط اقتصادی به شدّت پیچیده شده است و هر کشوری برای بهبود وضع اقتصادی خود تلاش می‌کند، به طوری‌که هر روز عرصه را برای رقیبان خود تنگ‌تر می‌سازد و اهمیّت این امر وقتی مشخّص می‌شود که تأثیرهای اقتصاد را بر سیاست و فرهنگ مشاهده کنیم. در جامعة جهانی امروز کشوری که اقتصاد آن ضعیف باشد، ناچار در مواردی مجبور است زیر بار تهاجم سیاسی و فرهنگی صاحبان اقتصاد باشد. در این مورد، کشورهایی که اقتصاد ضعیف دارند، دو کار اساسی باید انجام دهند و آن، تقویت تولید و استحکام…
چکیده هدف این پژوهش، عبارت بود از کشف و ارائه راهکارهای عملی برای مدیران جامعه در باب اوقات فراغت. سؤال پژوهش این بود که اهل بیت(ع)، چه ترغیب ها و تحذیرهایی را به ما ارائه می کنند؟ به این منظور، از روش تحلیل عقلی، راجع به محتوای احادیث و سیره اهل بیت(ع) استفاده شد. بعضی از دستاوردهای پژوهش به این ترتیب است: اسلام (به جز اشتغالات لهوی)، فراغت را یک نیاز فطری و غریزی یا ضرورت زیست اجتماعی دانسته است و در چارچوب نظام هنجاری خود می پذیرد. ادله ترغیبی و تحذیریِ فراوانی (در حد کشف یک الگو) را ارائه…
چکیده چندزنی یا تعدد زوجات واقعیتی اجتماعی است که ابعاد گوناگون آن می تواند مورد مطالعه و پژوهش قرار گیرد. در این مقاله مبانی مشروعیت تعدد زوجات، شرایط و آثار آن در حقوق اسلامی بررسی شده است. اگرچه اصل جواز تعدد زوجات براساس آیات و روایات معتبر و سیره قطعیه متشرعه مورد اجماع و اتفاق همه مذاهب اسلامی است، ولی پرسش های جدی درباره خصوصیات این حکم و شرایط اجرای آن وجود دارد. به رغم برخی دیدگاه ها در میان اندیشمندان اسلامی، اباحه تعدد زوجات به حالت ضرورت و شرایط خاص اجتماعی اختصاص ندارد. رعایت عدالت میان همسران تنها شرط…
چکیده در این مقاله، تساهل و تسامح در مقررات فقهی و حقوقی اسلام بررسی شده است. در گفتار نخست، ادله‌ی اثبات قاعده‌ای به نام قاعده‌ی تساهل و تسامح را بررسی خواهیم کرد. برای اثبات این امر، از کتاب، سنت، عقل و بنای عقلا استفاده شده است بعد از شمارش ادله‌ی قاعده، در گفتار دوم، بخشی از قوانین اسلامی (حقوقی – اجتماعی) را بررسی کرده، با تجزیه و تحلیل آنها، جایگاه قاعده‌ی تساهل و تسامح را در وضع و اجرای این قوانین از سوی شارع مقدس می‌یابیم. در گفتار سوم نیز به استنادهای فقیهان در استنباط احکام برای این قاعده خواهیم…
چکیده گذشتگان ما به موضوع ادبیات­تعلیمی، بویژه اخلاق اهمیت­خاصی می­دادند، علمی­که موضوع­ اصلی و کلان آن، نیکی و بدی یِا خیر ­و شرّ است و بـه رفتارهای افراد در ­مقابل­هم می­پردازد. هدفِ­ غایی علـم­اخلاق، هدایت انسـان­ها به سمت نیکی و زیبایـی­هاست و قصد ­دارد آنها را برای اصلاح رفتارهای فردی و اجتماعی، راهنمایی و آماده­کند، که این موضوع در متون نظم و نثرِ ادبِ­فارسی هم کاملاً جلوه­گراست. ازجمله دانشمنـدانی که به این­امـر توجه ­ویژه داشته و دو­کتاب هم با این­موضوع به نام­های «اخلاق­ناصری» و «اخلاق­محتشمی» تألیف کرده ­است، «خواجه نصیرالدین­توسی» است. قرن­ها پس از نگارش این کتاب محقّقان دیگری نیز…
چکیده مقاله حاضر برگرفته از پژوهشی جامعه شناختی پیرامون آسیبهای اجتماعی نوجوانان در خانواده های تک والدینی است. نمونه مورد مطالعه شامل 200دختر و 200 پسر نوجوان از خانواده هایی است که در آنها پدر فوت کرده و مادر به تنهایی سرپرستی فرزندان را برعهده دارد. این مطالعه در سطح شهر تهران و در مناطق هفده گانه آن به انجام رسیده است. هدف پژوهش ، شناخت میزان آسیب های اجتماعی نوجوانان در این خانواده ها و میزان تاثیرگذاری فقدان پدر بر آنان است، روش مطالعه اسنادی و پیشمایشی، و ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه است.دراین پژوهش، احتمال وجود رابطه…
چکیده : یکی از مسایل چالش بر انگیز بشر در همه‌ی اعصار مشکلات روحی و روانی بوده که منشا بسیاری از ناکامی‌ها و رنج‌های جامعه‌ی بشری گردیده است. از نظر قران کریم یکی از بیماری‌های انسان در کنار بیماری‌های جسمانی وی، مرض و بیماری قلب است که انسان را دچار نوعی تردید و اضطراب می‌کند. جلوه‌ی این تردید و شک، ضعف ایمان به خداوند است که نتجه‌ی آن بروز خلق و خوی متناسب با اخلاقیات شرک‌آلود می‌باشد که منجر به اعمال کفر آمیز می‌شود. در مقابل آن قرآن، فردی را داری قلب سالم می‌داند که از راه میانه خارج نشده…
چکیده فمینیسم دارای نحله‌های مختلفی است که با فمینیسم لیبرال شروع شده و به فمینیسم سیاه و اکوفمینیست و پست‌مدرن و حتی فمینیسم اسلامی رسیده است. این نحله‌های مختلف، در مورد تفاوت و تساوی زن و مرد نیز دیدگاه‌های متفاوتی دارند. از جمله فمینیسم لیبرال بر برابری زن و مرد، فمینیسم رادیکال بر برتری زن بر مرد و فمینیسمِ پست‌مدرن بر تفاوت زن و مرد و ویژگی‌های خاص هر یک تأکید دارند. این مقاله با نگاه نقد بیرونی به بررسی مسئله برابری یا تفاوت از منظر آیات قرآن و روایات معصومان(ع) پرداخته و با تمسک به دوازده دسته دلیل نقلی،…