مقالات

بخشی از مقاله: در مورد مدعای مرحوم نائینی به این نکته نیز باید اشاره کرد اگر چه طبق مضمون روایت، سمره ضمن آنکه بدون اذن و سر زده وارد ملک انصاری شده و حتی با نگاههای خائنانه به اهل و عیال مرد انصاری موجب اذیت و آزار وی و خانواده‌اش می‌گردیده لکن از این مطلب چنین بر نمی‌آید که از ضرار و مضار چنین معنایی استفاده شود و برای استفاده چنین معنایی می‌بایست موارد دیگری در احادیث و لسان اهل لغت یافت شود که بدین معنا استعمال شده باشد و حضرت امام(قده)می‌فرمایند چنین استعمالی با بررسی و تتبع در لغت…

چکیده فتح سلمیه در راستای فتوحات شام در دوران عمر بن خطاب صورت گرفت و این شهر یکی از توابع حمص بوده است. با وجود این، ساکنان این شهر تا دوره عباسی همواره بر دین مسیحیت بوده ­اند، لذا می ­توان گفت که آغاز تاریخ اسلامیِ شهر سلمیه در دوره عباسیان بوده است. در این زمینه گزارش ­های مختلفی در منابع تاریخی و جغرافیایی کهن مانند تاریخ یعقوبی، تاریخ طبری و الأغانی اصفهانی ثبت شده است که اغلب کوتاه و بدون تفصیل است. در این میان، گزارش کتاب استتارالامام به عنوان یک منبع تاریخ­نگارانه اسماعیلی و معجم‌البلدان یاقوت حموی راجع…

چکیده: خلا حاصل از حذف اوراق قرضه از بازار سرمايه از يك سو و قابليت عقدهاي اسلامي براي طراحي ابزارهاي مالي از سوي ديگر، باعث شده انواعي از ابزارهاي مالي اسلامي به عنوان صكوك از سوي كارشناسان مالي اسلامي پيشنهاد شود، گرچه همه آنها معيار هاي لازم فقهي و اقتصادي را ندارند، اما برخي در عين رعايت ضوابط شرعي، قابليت هاي بالاي عملياتي و توجيه اقتصادي دارند. اين مقاله در صدد است دو نوع از اين ابزارها كه بر اساس قراردادهاي مزارعه و مساقات طراحي شده اند را تبيين كند، در اين ابزارها، فعالان بخش كشاورزي چون بانك كشاورزي، شركت…

چکيده: حق شفعه در فقه و حقوق موضوعه يكي از اسباب تملك و موضوع ماده 140 قانون مدني است. از جمله شروط اساسي ايجاد حق شفعه انتقال حصه شريك به وسيله عقد بيع است كه مشهور فقها و قانون مدني بر آن تاكيد دارند. در اين مقاله نخست شروط اساسي ثبوت اين حق برشمرده شده و ديدگاه هاي متفاوت در مورد اين شروط بيان شده است. در پي آن، مستندات قول مشهور نقد و بررسي شده و با توجه به تعليل مذكور در روايات و نيز غرض قطعي شارع يعني نفي ضرر و همچنين لزوم قانون گذاري صحيح و اجتناب…

چکیده حقّ شفعه، یک حقّ استثنائی و برخلاف قاعدۀ سلطنت بوده، و با اجتماع شرایطی، به صورت اختیار تملّک قهریِ سهم فروخته شده و مشاع، نمود می­یابد. ازجمله شرایط تحقّق حقّ شفعه که هم فقها و هم قانون­گذار عرفی در ماده 808 قانون مدنی به پیروی از دیدگاه مشهور فقهی عنوان کرده­اند، انتفال سهم مشاع از طریق «بیع» می‌باشد. نوشتار حاضر، ضمن بیان اقوال موجود دربارۀ شرط مذکور و تحلیل مستندات آن، به بازخوانی ادلّه این حکم و نقد و بررسی روایات واردۀ باب، به عنوان مستند اصلی پرداخته و ضمن تقویت مبانی دیدگاه غیرمشهور، آن را أرجح تلقّی کرده…

چکیده این پژوهش در پی یافتن سرنخ‌هایی از امتداد جریان کلامی هشام بن حکم در بصره است و با این پرسش اصلی دنبال می‌شود که خط فکری هشام بن حکم چرا و چگونه در بصره تداوم پیدا کرد. به نظر می‌رسد پس از آنکه هشام بن حکم و شاگردانش در بغداد مورد تعقیب و آزار دستگاه خلافت عباسی قرار گرفتند، برخی از شاگردان هشام همچون علی بن اسماعیل میثمی و حکم بن هشام بن حکم به دلیل رونق‌داشتن گفتگوهای کلامی در شهر بصره و نیز دوری آن شهر از مرکز خلافت عباسی، برای ادامه فعالیت‌های کلامی خویش به آن سامان…

چکیده در فقه اسلامی دربارۀ تعریف مال منقول و غیرمنقول دو مبنا به‌چشم می‌خورد که یکی از آن دو در مادۀ 12 ق.م. پذیرفته شده است. مال منقول و غیرمنقول در فقه اسلامی، آثار و احکام متفاوتی دارند، از جمله آن آثار در شفعه نمودار می‌شوند که بر اساس آن، مشهور فقهای شیعه و اهل تسنن در اموال غیرمنقول شفعه را روا دانسته‌اند و در اموال منقول از عدم جواز شفعه سخن گفته‌اند. قانون مدنی ایران نیز همین نظر مشهور را اختیار کرده است. با وجود دیدگاه مشهور، جواز شفعه در اموال منقول منطقی به‌نظر می‌رسد؛ زیرا دلایلی که برای…

چکیده مقاله: اخذ به شغعه یکی از اسباب تملک قهری، استثنایی بر قاعده تسلیط بوده بنابراین باید در موارد متیقن حکم به آن داد. شرایط موضوع شفعه برای ایجاد حق شفعه عبارتند از، غیرمنقول بودن، قابل تقسیم بودن، منحصر بودن مالکیت بین دو شخص، مشاع بودن مالکیت، منتقل شدن به قصد بیع . شرایط شفیع نیز عبارت است از، اهلیت داشتن، مسلمان بودن، مالک بودن قبل از بیع و استمرار آن تا هنگام اخذ به شفعه و قادر بودن به پرداخت ثمن. حق شفعه ایجاد شده، فوری، قابل اسقاط، غیرقابل تجزیه، قابل انتقال قهری و غیرقابل انتقال اختیاری می باشد….

چکیده در مواردی به حکم قانون برای شخصی نسبت به مبیع، حق شفعه پدید می آید و او می تواند با پرداخت معادل ثمن به خریدار، مبیع را تملّک نماید. گاه قبل از اِعمال حق شفعه توسط شفیع، خریدار نسبت به مبیع معامله ای انجام داده و آن را از مالکیت خویش خارج می نماید. حال سؤال این است که قبل از اِعمال حق شفعه، وضع حقوقی معامله چگونه بوده و اِعمال حق شفعه چه تأثیری بر آن دارد. در پاسخ به این سؤال، در مورد وضع حقوقی معاملات مشتری قبل از اِعمال حق شفعه، نظر مشهور، صحت معاملات مشتری…

چکیده: نویسنده مقاله در ابتدا با ذکر یک مقدمه به تطبیق مفهوم شفعه در برخی نظامهای حقوقی و تبیین مبانی عرفی اخذ به شفعه پرداخته است. در ادامه مقاله چند موضوع اصلی در ارث حق شفعه مطرح گردیده است. این موضوعات عبارتند از: قابلیت توارث حق شفعه، نحوه تقسیم حق شفعه بین وارث، حق شفعه زوجه، تاثیر استقاط حق شفعه از سوی برخی از ورثه، مطالب مقاله به صورت استدلالی و با استناد به متون حقوقی و کتب فقهی امامیه و عامه تنظیم شده است. کلیدواژه ها : ارث ،حقوق تطبیقی ،زوجه ،شفعه ،اسقاط حق شفعه

چکیده حدیث «باب» یا حدیث «مدینة العلم»، به نقل از رسول خدا 9 در شأن امیرمومنان امام على 7، با طُرق گوناگون و سندهاى صحیح و حَسَن در منابع اهل سنّت وارد شده است. این حدیث، جایگاه والا و گستره مرجعیت علمى آن حضرت را نشان مى دهد. ابن تیمیه، با تکیه بر نظر ابن جوزى، به تکذیب سند و توجیه متن حدیث «باب» پرداخته است. بررسى سیره ابن تیمیه در برخورد با فضایل اهل بیت رسول 9، نشان داده که وى با اعتماد به استدلالهاى نااستوار، نسبت به فضیلت سوزى و مرجعیت زدایى از اهل بیت : و فضیلت…

چکیده شیعیان در تعیین امام، قائل به «نص» از جانب خدا و رسول 9اند و عمده ترین راه دستیابی به نص را حدیث می دانند که اگر به صدور آن علم حاصل شود، حجیت آن پذیرفته خواهد بود. یکی از نصوص امامت حدیث قدسی «لوح» است که در آن، به نام اوصیای رسول خدا9 تصریح شده است. این حدیث که با الفاظی گوناگون و با چند سند روایت شده، حدیثی متواتر یا دست کم خبر واحد محفوف به قرائن و دارای حجیت و اعتبار لازم است. تعدد طرق، موافقت متن حدیث با عقل، آیات قرآن، اخبار متواتر و واقعیت خارجی…