مقالات

چکیده در بررسی تاریخ علوم اسلامی، به موضوع‌هایی مشترک میان حکمت اسلامی و قرآن برمی‌خوریم که گاهی سبب برخورد و بحث بسیاری در میان اصحاب عقل، تفسیر و نقل گردیده است. یکی از این مسائل، مسئلة روح و نَفْس است که میان این دو بینش، یعنی تفسیر و حکمت اسلامی مورد بحث و برخورد قرار گرفته است. بر این اساس، دربارة آفرینش و حقیقت نَفْس و روح در میان اندیشمندان مسلمان سه دیدگاه وجود دارد: 1ـ روح مجرّد انسان پیش از بدن او آفریده شده است و برخی روایات با تعیین زمان، تقدّم وجودی روح بر بدن را تأیید می‌کنند.2ـ…

چکیده وقتی نام “ابن‌عربی” به گوش می‌خورد، عرفان نظری در ذهن شنونده تداعی می‌گردد و آدمی می‌انگارد که جمیع مباحث کتاب‌های معروف وی صرفاً متکفل بیان عرفان ناب اسلام است. مباحثی همچون عذاب نشئه آخرت، خلافت، امامت، ولایت و… لیکن بعد از ژرف‌نگری در آثار برجسته آن عارف نامدار، آدمی می‌بیند که بسیاری از مباحث کلامی و حتی فقهی در این کتاب‌ها به‌نحو برجسته‌ایی مطرح گردیده و با مباحث عرفانی خلط شده‌است. مسئله وقوع عذاب در نشئه آخرت و ابدی یا غیر ابدی بودن آن، یکی از مباحث جنجال‌برانگیز دانش کلام است که هر یک از فرقه‌های کلام اسلامی طبق…

چکیده از جمله مسائلی که از دیرباز در همة انحای نگرش تفسیری و در همة اعصار تا امروز، معرکة آرای مفسّران قرار گرفته است، وجه ارتباط هدایت قرآن کریم به متّقین می‌باشد. قرآنی که حکمت نزول آن هدایت عالمیان معرّفی شده، به چه علّت در آیة دوم سورة بقره هدایت آن به متّقین نسبت داده شده است؟ منظور از هدایت و متّقین در این آیه چیست؟ آیا این نسبت دالّ بر انحصار هدایت قرآن به متّقین است؟ نظرات مختلف مفسّران را به دو بخش اصلی تقسیم کردیم. در مجموع، پنج نظر را در این دو بخش گنجاندیم و به بررسی…

چکیده یکی از مباحث مهم در زندگی انسان، موضوع واقع‌بینی است. اصل واقع‌بینی به قدری مهم است که دین اسلام مبنای دعوت خود را بر آن نهاده‌است؛ بدین معنا که از انسان می‌خواهد با درک صحیح آیات آفاقی و انفسی و پی‌ بردن به واقعیت آن‌ها، به وظایفی که در سایة آن متوجه می‌گردد، قیام نماید. اما با وجود توصیه‌های مکرر الهی به واقع‌بینی، انسان غالب اوقات نسبت به آن بی‌توجه می‌باشد و در اثر پیروی از وهم و خیال، غفلت، جهالت، تمایلات نفسانی و گناهان نمی‌تواند واقعیت‌ها را آن گونه که هست، دریابد. از این رو، ضروری است که…

چکیده یکی از محوری‌ترین عناصر ادیان و مهمترین مباحث الهیات و دین پژوهی معاصر، مقولۀ ایمان است که پرداختن به ماهیت و تعیین جایگاه و نقش آن، تأثیری بسزا در ساحت‌های مختلف زندگی انسان دارد. نوشتار حاضر را سعی بر آن است تا ضمن بررسی تطبیقی ایمان در الهیات اسلامی و مسیحی، به تبیین رابطه و تاثیر ایمان بر سلامت جسمانی و روانی انسان بپردازد. در این پژوهش، معلوم می‌گردد که حقیقت ایمان در اندیشه اسلامی، امری ذوابعاد و دارای مراتب و ساحت‌های مختلف است که طیف گسترده‌ای از اقرار زبانی، معرفت عقلی، تصدیق قلبی، تجربۀ باطنی تا رفتار و…

چکیده سرزمین مغرب اسلامی از آغاز گسترش اسلام تا قرن چهارم هجری، پذیرای دولت­های اسلامی از جمله ادریسیان (372-172ﻫ.ق) بوده است. بنا به اقتضای همجواری سرزمینی، همسودی و همچنین حفظ منافع از جمله در عرصه اقتصادی، گاه میان دولت­های مغرب‌نشین و دولت امویان اندلس (422-138ﻫ.ق) نیز پیوندی سیاسی به وجود آمده است که به دلیل جدا بودن اندلس از مغرب، آنان را در حاشیه مناسبات با مغرب قرار داده است و زمینه دخالت دوجانبه امویان و دولت­های مغرب‌نشین همچون ادریسیان را در امور سرزمین­های همدیگر فراهم کرده است. تقارن میان دولت­های مذکور، به نزدیکی در روابط میان آنها انجامیده است….

چکيده: انگيزه و محتواي حرام در حرمت همه اقسام مصاديق هنر، غير از غناء، به عنوان تمام موضوع يا جزء موضوع، دخالت دارد. در مورد غناء كه نوعي كيفيت صوت است و تعيين آن خارج از موضوع اين مقاله است، ظاهر ادله معتبر و آراي غالب فقها اين است كه انگيزه و محتوا در حرمت آن نقش ندارد. کليدواژگان: هنر، غناء، موسيقي، صورتگري، آلات لهو، ساز، رقص

چکیده امام، امت و مصالح هر جامعه، سه عنصر اساسی در تشکیل یک جامعه آرمانی هستند و هر کدام از آنها در موفقیت یا انحطاط آن جامعه بطور مستقیم تاثیرگذار است. جامعه حسنی از آن دسته جوامعی است که در آن عدم بیعت جبهه مقابل با امام، با وجود دعوت امام به بیعت، سبب میشود زمینه های جنگ در آن جامعه فراهم گردد و امام به مقدمات جهاد و مبارزه بپردازد. اقداماتی همچون تعیین فرماندهان، مشخص نمودن پایگاه نظامی و ..،. از سوی امام، حاکی از این تصمیم است؛ اما حوادث فراوانی همچون اختلاف نیات سپاه امام (ع،) پیوستن با…

متن مقاله: تحقیق و کندوکاو در هر مقوله اى, در گرو شناسایى جامع و کامل مدارک و منابع آن مقوله است. گستردگى دامنه مقوله هاى فقهى و پراکندگى دلیلها و مواد زیرساز هر بناى فقهى, در کتابهاى تفسیرى و روایى, ما را بر آن داشت که در مقوله بسیار مهم مجسمه سازى و نقاشى, سیرى در آیات, کتابهاى روایى داشته باشیم و هر کجا از این مقوله سخنى به میان آمده و یا امکان دارد راهى براى حلّ مسائل این هنر, بگشاید, بنمایانیم تا محققان را به کار آید. فقه آیات *(واذ واعدنا موسى اربعین لیلةً ثمّ اتّخذتم العجل من…

چکیده امام حسن عسگری (ع،) در مدت کوتاه امامت خویش، با سه تن از خلفای عباسی معاصر بود. آنان از هر سو آن حضرت (ع) را تحت کنترل داشتند. شرایط بحرانی که ائمه (ع) در زمان عباسیان با آن رو به رو شدند ایشان را واداشت تا ابزار جدیدی را برای ارتباطات با اعضای جامعه ی خود جستجو کنند. وظایف این نهاد به امور مالی محدود نبود؛ وظایف ارشادی، ارتباطی و سیاسی را نیز شامل می شود. نظام زیرزمینی ارتباطات (دیوان وکالت) از عصر امامت امام باقر (ع) آغاز و این سازمان به طور مداوم و مستمرتا عصر غیبت کبری…

متن از کاراترین عوامل حفظ و نشر دین و احیا و توسعه علوم و معارف دینى وجود فقهاى راستین و هوشمند و پرتلاش اسلام است. فقه, عبارت است از به نمایش گذاردن دین, در همه ابعاد و با تمام شؤون در عرصه زندگى فردى, اجتماعى, سیاسى و فرهنگى. اگر فقاهت نبود اسلام و معارف اسلامى نبود. حفظ دین, نشر معارف توحیدى, حیات و بقاى احکام الهى, حاکمیت ارزشهاى متعالى بر جوامع انسانى, همه و همه, بى گزافه گویى, رهین مجاهدتهاى هوشمندانه و به موقعِ فقهاى دین شناس, آگاه به شرایط و مقتضیات زمان و درد آشناست. امام صادق(ع) در باره…

چکیده با شکل گیری حکومت فاطمیان در سال 297ه.ق ، فاطمیان تمام سعی و تلاش خود را برای پی ریزی و شکل گیری یک ساختار عظیم علمی و فرهنگی که در خدمت اندیشه دینی باشد به کار گرفتند. آنها برای تحقق این هدف، مراکز آموزشی و پژوهشی فراوانی مانند مساجد، کتابخانه و مدارس تأسیس کردند و امکانات مادی و معنوی بسیاری را در این مسیر صَرف نمودند و حتی برای استفاده از توان علمی موجود در سایر مناطق اسلامی، عالمان و دانشمندان دیگر سرزمین ها را به دربار خود دعوت نمودند. نتیجه این تلاش های بی وقفه، شکل گیری کانون…