مقالات

چکیده: ماه های رجب، شعبان و ماه مبارک رمضان فضل های سبز عبادت و پرستش اند. هریک از این سه ماه موقعیت ممتازی در عرصه بندگی و عبودیت خداوند دارد. ماه شعبان که ماه منتخب رسول اعظم اسلام است از ویژگی های معنوی منحصر به خود برخوردار است. پیامبر این ماه را برای خویش برگزید و از امت خود نیز خواست با انجام اعمال و عبادات این ماه وی را یاری نموده و بر شکوه بندگی خداوند بیفزایند. این مقاله در سه بخش برنامه ها، اعمال و عبادات و ویژگی های ماه شعبان را گزارش می کند. نخست به وجه…

ماه شعبان برای انسان به سوی خدا یکی از ماه های سال است و برای آن جایگاه بزرگ و پر فضیلتی در احادیث و روایات اسلامی از سوی پیشوایان دینی گزارش شده است. زیرا اولا شخصیت های بزرگ و ارزشمند که از ستارگان آسمان ولایت و امامت به شمار می‌آیند در ماه شعبان دیده به جهان گشوده‌اند مانند ولادت با سعادت حضرت اباعبدالله الحسین(ع) که در روز سوم ماه شعبان اتفاق افتاده و نیز در روز چهارم این ماه ولادت با سعادت حضرت ابوالفضل(ع) رخ داده، در روز پنجم آن ولادت حضرت سجاد(ع) می باشد همچنین در پانزده شعبان ولادت…

چکیده یکی از موضوعات مهم و کاربردی در زندگی اجتماعی، نوع تعامل و رفتارهای متقابل میان انسان‌هاست. قرآن و عترت به عنوان منابع اصیل اسلامی سرشار از آموزه‌های ارزنده درباره نحوه تعامل انسان‌ها با یکدیگر در مسائل گوناگون است. فرمایش ها و مکاتبات امام رضا(ع) به عنوان امام معصوم که منصوب پروردگار و ملهم از علوم وحیانی است؛ تکیه‌گاه محکم و استواری برای شناخت و عمل به این آموزه‌های الهی است. این پژوهش در صدد پاسخگویی به این پرسش اصلی است که مولفه‌های اصلی در تعاملات اجتماعی در آموزه‌های رضوی با تأکید بر نامه حضرت به عبد العظیم حسنی(ره)چیست؟ آنچه…

چکیده مسئله این پژوهش، واکاوی ارکان و شاخص های آموزه امامت در روایات رضوی و هدف از آن، ارائه چارچوب مناسبی برای تبیین آموزه امامت است تا بر اساس آن، مخاطبان به نگرشی جامع و روشن‌تر دست یابند. بدین منظور، با روش توصیفی – تحلیلی، در قالب برجسته‌ترین دغدغه‌های فکریِ انسان شامل حکیمانه بودن خلقت، بهره‌مندی از راهنمایان حقیقی و مرجع کسب رضایت پایدار و تأمل در سه سئوال بنیادین درباره آموزه امامت شامل حکمت، ویژگی‌های برجسته و لوازم تحقق کامل آثار وجودیِ آن، به تحلیل روایات مربوطه پرداخته شده است. می‌توان بر اساس نتایج به دست آمده از پژوهش،…

چکیده رویکرد طراحی‌شهری و منطقه‌ای زمینه‌گرا، مبتنی بر توجه و احترام به زمینه‌های ارزشمند است. این امر طی فرایندی منعطف و پویا با جامع‌نگری به ابعاد تاریخی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، کالبدی، طبیعی و … به تقویت کیفیات محیطی در ابعاد مذکور و پایداری محیط می‌پردازد. یکی از زمینه‌های ارزشمند سرزمین ایران، سفر امام‌رضا(ع)به ایران به‌عنوان بزرگ ترین رویداد مذهبی تاریخ ایران است. مفاهیم و مضامین مربوط به امام رضا(ع) در مسیر و سکونتگاه ها می‌تواند در قالب طراحی‌شهری و منطقه‌ای زمینه‌گرا به کارگیری، تبیین و احیا شود و توجه به این مفاهیم در مسیر حرکت امام رضا(ع) اعم از پدیده‌های…

چکیده اغلب پژوهندگان در مطالعه و بررسی شهرت حضرت احمدبن موسی(ع) و تاریخ کشف مرقد ایشان، صرفاً به اسناد تاریخی اکتفا کرده‌اند؛ در این مقاله با تأکید بر اشعار سده‌های هشتم تا دهم، سیر توجه به مرقد و شهرت آن حضرت بررسی و همچنین نخستین مناقب احمدبن موسی در شعر فارسی استخراج و تحلیل شده است. از یافته‌های این پژوهش این است که تا اواخر سده هشتم، اشاره‌ای مشخص به مرقد آن بزرگوار در دیوان شاعران وجود ندارد. در سده نهم، شاه‌داعی(810-870) و منصور حافظ نخستین ابیات را در منقبت آن حضرت سروده‌اند و در سده دهم و با گسترش…

چکیده ائمه طاهرین (ع) رهبران برگزیده الهی برای جامعه بشری و تبیین‌گر پیام رسولان الهی و هادیان مردم بوده‌اند. بخش عمده‌ای از تلاش ایشان معطوف به توسعه فرهنگی عصر خود بوده است. با عبور جریان امامت از فراز و نشیب‌هایی که پس از رحلت رسول خاتم (ص) بر ایشان تحمیل شد، پس از ولایت عهدی امام رضا (ع) در عهد مأمون و شهادت ایشان تا دوره غیبت حضرت حجت (عج)، امامان نهم، دهم و یازدهم در فاصله بیش از نیم قرن عهده دار این منصب خطیر بودند. در این مقاله به بررسی سیاست‌های فرهنگی امامان (ع) در این دوره پرداخته…

چکیده از لحاظ فقهی و حقوقی، در دلالت ید بر ملکیت بحثی نیست؛ اما ید به‌تنهایی یقین‌آور نیست و در شهادت دادگاهی نیز یقین به موضوعِ گواهی امری ضروری است. از این‌رو، مسئلۀ چالش‌برانگیزی مطرح می‌شود. مسئله این است که آیا در مقام شهادت هم می‌توان با استناد به امارۀ ید به مالکیت شخص گواهی داد؟ تردید و آشفتگی نظریات فقهی در مسئله و نیز سکوت و خلأ نص خاص قانونی در مقررات ایران از یک سو، و نیاز نهادهای قضایی به روشن‌شدن حکم مسئله به‌ جهت فراوانی آن در دعاوی مالی از سوی دیگر، نگارندگان را برآن داشت که…

چکیده: این بخش از مقاله به معرفی و بررسی انواع مختلف شطرنج در طول تاریخ می‌پردازد. گونه‌های متعددی مانند شطرنج رومی، هندی، ایرانی، فرنگی، شطرنج چهارچهره، شطرنج گرد، شطرنج زنده، شطرنج تیموری و شطرنج ذوات الحصون شرح داده شده‌اند که هر کدام قواعد، آرایش مهره‌ها و تعداد خانه‌های مخصوص به خود را داشته‌اند. این تنوع نشان‌دهنده غنای فرهنگی و گستردگی جغرافیایی این بازی است. همچنین پیشینه شطرنج در ایران با استناد به متون کهن مانند «کارنامه اردشیر بابکان» مورد تأکید قرار گرفته و نشان داده شده که این بازی پیش از دوره ساسانیان و حتی در عصر اشکانیان در ایران…

چکیده: این مقاله با استناد به منابع مختلف از جمله نوشته‌های دانشمندانی چون ابوریحان بیرونی و منابع غربی مانند فرهنگنامه‌های لاروس و بریتانیکا، به بررسی خاستگاه شطرنج پرداخته و با نقد دیدگاه‌های رایج دربارهٔ منشأ هندی آن، استدلال می‌کند که شطرنج ریشه در فرهنگ و تمدن ایران باستان دارد. نویسنده با اشاره به شباهت‌های زبانی و اصطلاحات به‌کاررفته در شطرنج در زبان‌های مختلف، نشان می‌دهد که بسیاری از این واژه‌ها از فارسی گرفته شده‌اند و نه از زبان‌هایی مانند سانسکریت. همچنین، مقاله به توصیف نحوهٔ بازی شطرنج در هند —که متفاوت از شکل متداول آن در ایران بوده— می‌پردازد و…

این مقاله به بررسی پیشینه تاریخی و ریشه‌شناسی بازی شطرنج می‌پردازد و با نقد روایات افسانه‌ای و منابع سنتی، منشأ واقعی آن را واکاوی می‌کند. نویسنده با استناد به شواهد زبانی، تاریخی و باستان‌شناختی، نظریه رایج مبنی بر هندی بودن خاستگاه شطرنج را به چالش کشیده و نشان می‌دهد که واژه «شطرنج» در اصل معرب «شترنگ» یا «شطرنگ» فارسی است و روایات هندی غالباً ساختگی یا متأثر از داستان‌های ایرانی هستند. مقاله با اشاره به اسناد و آثار تاریخی از جمله نقش‌های برجای‌مانده از دوره هخامنشی و ساسانی، و نیز با تحلیل انتقادی داستان‌هایی مانند «ماتیکان شطرنج» و روایت فردوسی،…

پیشگفتار: بی گمان بازی بدون برد و باخت با شطرنج از جمله موضوعات و مباحث مورد ابتلا است که بایستی کند و کاوی عمیق با توجه به جوانب گوناگون می باشد. تحقیق درباره شطرنج از آن رو که بیش از گذشته مورد ابتلای جامعه و حکومت واقع شود و از سوی دیگر پرسش‌های فقهی فراوان نسبت به آن مطرح است از اهمیت دوچندانی برخوردار می باشد. از جمله پرسش‌های فقهی عبارتند از: 1.آیا شطرنج همانند گذشته ابزاری ویژه قمار است و یا این که تغییر کاربردی و موضوعی در آن حاصل شده است؟ 2. معیار در وسایل ویژه قمار چیست…