مقالات

چکیده عناصر تربیت اعم از اهداف، اصول، روش‌ها، عوامل و موانع تربیت به چیستی انسان، بازگشت دارد. شرط اولیه و اساس در اتقان یافته‌ها پیرامون چیستی انسان و ساختار وجودی او، بهره‌مندی از منابع علمی موثق است. در میان منابع موجود، اتکای به قرآن به‌عنوان منبع اصیل، قطعی‌الدلاله و قطعی‌الصدور، انکارناپذیر است. به‌ویژه آنکه این متن مقدس، رسالت خود و رسول را هدایت و تربیت بشر معرفی کرده است. این مقاله در راستای شناخت انسان با استفاده از روش تحلیل متن در علم «معناشناسی» با رویکرد «هم‌زمانی» و متمرکز بر مفهوم «قلب» به کشف معنای قلب به‌عنوان یکی از کلیدی‌ترین…

چکیده از مهم ترین و بزرگترین نعمت هایی که خداوند سبحان به انسان بخشیده است، نعمت کرامت و فضیلت انسانی است که از مقام خلافت الهی انسان، سرچشمه می گیرد. کرامت، مربوط به شرافت ذاتی انسان می شود و فضیلت، برتری او را نسبت به غیر بیان می کند. کرامت از نگاه دینی محصور به کرامت ذاتی نمی شود و آدمی می تواند با تقرب به خدا و پرهیزکاری بر آن بیفزاید و ارزش متعالی تری کسب کند و این ارزش، ارزش اکتسابی است؛ اما بنابر آیات و روایات، مبنای رفتار ما با دیگران حفظ کرامت ذاتی آنهاست. هدف این…

حجت الاسلام و المسلمین محمدکاظم طباطبائی کرامت انسان در سخن و سیرۀ امام علی (ع) مقدمه: کرامت ذاتی انسان، هدیه الهی بر جامعه بشری است. این کرامت آغازین فراتر از شاخصه های بزرگی و بزرگ­زادگی متداول است که در مقابل دیدگان مردم قرار می گیرد. این والایی مربوط به جنسیت، دین، مذهب، قوم، ملیت، نژاد و فرهنگ خاصی نیست. نمودهای ارج نهادن این کرامت در سخن و سیرۀ امام علی (ع) فراوان به چشم می آید. متن مقاله: «انسان» به عنوان اشرف مخلوقات و برترین موجود آفرینش، از ویژگی­ها و خصوصیاتی برخوردار است که او را از دیگر موجودات متمایز…

چکيده: شناخت حقوق انسان ، متضمن نگاه دقيق فلسفي، عرفاني و ديني به وجود اوست. قرآن به عنوان مهمترين منبع وحياني و كاملترين كتاب آسماني به واقعيت هاي مربوط به انسان پرداخته است، و درباره او به عنوان اَشرف مخلوقات سخن گفته است. از جمله ويژگيهاي انسان كه قرآن نسبت به آنها تاكيد فراوان دارد، شرافت و آزادي انسان است. آنچه در اين نوشتار دنبال مي شود، جايگاه شرافت ذاتي و آزادي انسان در منظر قرآن و سنت اسلامي و بيان نسبت اين دو امر به عنوان مهمترين عامل پاسداشت حقوق بشر است. کليدواژگان: شرافت و كرامت انساني، آزادي، قرآن،…

چكيده انديشه معاد در آيين يهود داراي تعابير متعددي است. برخي از اين تعابير، برخاسته از انديشه حلول‌گرايي و برتري قوم يهود است كه ثواب به قوم برتر و عقاب به اقوام ستمگر مربوط است. دسته ديگري، بدون در نظر گرفتن مسئله قوميت، پاداش و عقاب را فردي مي‌دانند. آنچه مسلم است، عقايد مختلف پيرامون معاد، دين يهود را با سؤالاتي مواجه كرده است؛ اينكه چگونه فرد يهودي با وجود مسئله برگزيدگي و قوميت برتر، به‌دليل ظلم‌ها و خطاهايش عذاب مي‌شود؟ اگر عذاب مربوط به اقوام ستمگر نسبت به يهود باشد، ضمانت اجرايي شريعت و احكام الهي كه در عهد…

چکیده: کاربرد واژه‌ها در معانی حقیقی یا مجازی زمان خود از ویژگی‌هایی است که هر گوینده‌ای در کلام خویش به آن اهتمام ویژه دارد. براین اساس، معانی‌ای که پس از ایراد سخن برای واژگان پدید می‌آید هرگز نمی‌تواند مراد گوینده‌ی آن سخن باشد و مخاطبان آن سخن نیز نمی‌توانند مفاد کلام را طبق معانی جدید واژه‌ها، استنباط کرده و به صاحب سخن نسبت دهند، بلکه باید ذهن را از معناهایی که پس از ایراد سخن برای الفاظ به وجود آمده منصرف ساخت و بر مبنای معانی الفاظ در زمان ایراد سخن، مقصود گوینده را دریافت. این حقیقت در رابطه با…

چکیده: هر علمی دارای روش يا روش هايی است كه به وسيله آن به اهداف خود می رسد، برخی از علوم تك روشی و برخي ديگر چند روشی اند. در باره تك يا چند روشي بودن علم كلام از سوي مذاهب مختلف كلامي ديدگاه هاي مختلفي ارايه شده است، مثلا اهل الحديث روش نقلی و معتزله روش عقلی را برگزيدند. اما رجوع به قرآن نشان مي دهد كه براي تبيين آموزه های دينی بايد از روشگان مختلف استفاده كرد. نويسنده در اين مقاله نشان خواهد داد كه علم كلام بايد بايد از تمام روشگان ممكن مثل: نقلی شامل قرآن و…

چکیده معنای لعن در فرهنگ اسلامی درخواست دوری از رحمت الهی است. این دعاء در آیات قرآن و روایات عامه و خاصه در سیره عملی رسول خداصلی الله علیه و آله، امیرالمؤمنین علیه السلام و اهل بیت رسول خدا صلی الله علیه و آله فراوان یافت می شود. همچنین در ادبیات علماءِ پیرو مکتبِ خلفاء و همچنین علمای شیعه نیز در موارد متعددی لعن وجود دارد. به صورت عمده در میان عامه برخی تلاش ها برای تبرئه اشخاصی که هدفِ لعن از سوی قرآن کریم، رسول خدا صلی الله علیه و آله و ائمه علیهم السلام بوده اند انجام شده…

چکیده چیستی لوح محفوظ و تبیین آن در این نوشتار مورد تحقیق قرار می گیرد. نگارنده ابتدا مسأله محل بحث را در لغت، قرآن و روایات مورد توجه قرار داده و آنگاه دیدگاههای مفسران و اندیشمندان دینی را دربارة آن مطرح نموده و به بررسی آنها پرداخته و یکی از آنها را برگزیده است. از کنار هم نشاندن دیدگاهها دربارة چیستی لوح محفوظ، فاصله بسیار متباعد این دیدگاهها در خصوص این حقیقت قرآنی نمایان می شود و از سویی دقت و جامعیت دیدگاه مورد قبول نیز به دست می آید.

چکیده: مفهوم مرگ بسيار پيچيده است و وجود مباحث عميق فلسفی، تمايزهای توصيفی و نيز گستردگی طيفی كه در بيان ها وجود دارد، شناخت آن را دشوار تر كرده است. اگرچه اين مهم برای تمام انسان ها ضروری است، براي فعالان حوزه ی طبابت با اهميت تر است، چراكه با مصاديق گوناگون آن مواجه هستند و بسياري از چالش های اخلاقي در مورد مباحثی چون مرگ مغزی، اتانازي و پايان حيات، در گروِ معرفت روشني از مفهوم مرگ است. از طرفي ديگر، دريافت مفهوم مرگ بحثي تجربي نيست و حيطه ي دست يازي علم پزشكي، شايد تنها ملاك يابي مرگ…

چکیده با توجه به رویکرد دینی علامه مجلسی در پرداختن به حیات پس از مرگ، اصول و مبانی وی در این رابطه نیز متناسب با این رویکرد و برخاسته از منابع دینی است که یا به آن­ها تصریح کرده و یا می­توان آن­ها را از توصیفاتی که از حیات پس از مرگ ارائه داده، استخراج کرد. این اصول مشتمل است بر اصول خداشناختی، جهان­شناختی، انسان­شناختی و معرفت­شناختی، که می­توان آن­ها را در قالب دوازده اصل ارائه کرد. این اصول دربارة علوم وحیانی، حقیقت علم، حجیت ظواهر، موهوم بودن مکان و تابعیّت آن از متمکّن، اصالت توأمان روح و جسم، خلق…

چکیده تمرکز بر روایان هر حوزه در بررسی حوزه های حدیثی و شناخت گرایش نحله های فکری در دوره¬های گذشته امری لازم به شمار می رود. نگاشته حاضر از همین رو، با روش کتابخانه ای و رویکردی توصیفی، تحلیلی نسبت به یافته های رجالی، به بررسی شخصیت و جایگاه کلامی یکی از محدثین مکتب قم پرداخته است. سعد بن عبداللّه اشعری قمی در میان دانشمندان قم و بلکه جهان تشیع چهره ای شناخته شده و موجه می باشد. وی علاوه بر تسلط و آگاهی از دانش حدیث شیعه، از حدیث اهل سنت نیز آگاهی یافته بود، و این امر در…