مقالات

چکیده: انسان بر اساس آفرنیش فطری خویش دارای طبعی همگراست.سوال این است که اعتقادات و باورهای متفاوت و گوناگون چگونه با این طبع همنشین میگردد؟ یه ویژه در جهان معاصر که شبکه های ارتباطی نیاز به همگرایی رل تشدید نموده اند، آیا باورمندی به ایده های گوناگون مانع از همگرایی نمی گردد؟ آیا اسلام به مثابه آیینی جهان شمول در برخورد با دیگر معتقدان به ادیان آسمانی پیشنهادی دارد؟ این مقاله که در پی پاسخ به این پرسش هاست ، بیان می دارد که نگرش قرآن در حوزه ارتباطی مسلمانان با اهل کتاب بر سه اصل رعایت احترام، همزیستی مسالمت…

چکیده: زندگی اجتماعی و جمعی بشر، در عین حال که محسّنات و نقطه های مثبت و قابل تمجیدی دارد، برخی آثار منفی و زیانبار را نیز در پی دارد. از این رو لازم است قوانین و دستوراتی وضع شود تا زندگی جمعی را سر و سامان بدهد و انسان به راحتی بتواند به زندگی خویش در کنار جمع ادامه دهد. یکی از مواردی که نیاز به وجود قوانین و دستورات فقهی و اخلاقی دارد، همسایه داری است. اسلام به عنوان یک دین کامل و اجتماع ساز و تأمین کننده سعادت دنیوی و اخروی انسان، دستورات و توصیه های اخلاقی و…

چکیده: بررسی هر موضوع مرتبط با حیات و فعالیت انسان، بدون ملحوظ و مرعی داشتن بستر و زمینه فکری و یا جهان بینی جامعه ای که موضوع در آن مورد تحقیق قرار گرفته است، امری مشکل و عملاً غیرواقعی و انتزاعی خواهد بود. به بیان دیگر بررسی یک موضوع در جامعه ای خاص و تسری آن به سایر جوامع (با تفاوت های فرهنگی، تاریخی، دینی، اقتصادی، سیاسی و حتی محیطی و اقلیمی) امری غیرمنطقی و ناموفق خواهد بود. طبیعی است که تبیین رابطه «هنر» و «اقتصاد» و تأثیری که بر توسعه یکدیگر دارند نیز از این قاعده مستثنی نخواهد بود….

چکیده این مقاله با هدف بازشناسی برخی از موانع و آفات انتظار به روش تحلیلی _ توصیفی و با استفاده از منابع کتاب خانه ای نوشته شده است. موانعی که این مقاله به آن ها پرداخته عبارتند از: استبعاد ذهنی ظهور، خو گرفتن به شرایط موجود، تهدید منافع، شتاب زدگی، عافیت طلبی، نگرش منفی به انتظار، عدم رشد فکری و عدم معرفت به امام زمان. آفات در کمین امر انتظار که در این مقاله ذکر شده، شامل منجی گرایی، ملاقات گرایی، مدعی پروری، غلو در محبت و باطن گرایی است. نتایج مطالعات و بررسی ها در مورد علل و ریشه…

چکیده : مقوله‎های خاتمیّت،‏ جامعیّت دین اسلام،‏ معراج پیامبر و… همگی از امتیازهای اسلام و وجوه برتری پیامبر اسلام(ص) در قیاس با دیگر برگزیدگان الهی است. افزون بر این،‏ مقامات معنوی خاص ایشان از جمله: مقام محمود (شفاعت کبری)،‏ مقامات قرب (تدلی،‏ قاب قوسین،‏ ادنی)،‏ مقام وصف همیشگی صلوات و درود خدا و ملائکه و دستور به انجام آن توسط مؤمنان،‏ و وصف خاص نبی‎الرحمه،‏ جملگی از دلایل بارز این مقام بی‌نظیر است. شناخت جایگاه عظیم پیامبر(ص)،‏ مکارم اخلاقی و فضایل روحی،‏ روانی،‏ فکری،‏ عملکردی و نظام تربیتی آن حضرت،‏ می‌تواند خود الگویی تربیتی در سازندگی اخلاقی و انسان‌سازی الهی…

چکیده این مقاله به حکم نماز شب بر پیامبر اکرم (صلّی الله علیه وآله) می پردازد. با توجه به آیات قرآن و روایات وارده از طریق شیعه و اهل سنت و نیز گفتار مفسران و فقهای شیعه و اهل سنت دربارة نماز شب رسول خدا(صلّی الله علیه وآله ) سه فرض را به این شرح می توان بیان کرد: فرض اول: نماز شب از ابتدا بر پیامبر (صلّی الله علیه وآله) مستحب بوده و برای آن چهار دلیل ذکر شده که ضعیف است. فرض دوم: نماز شب در آغاز بر پیامبر (صلّی الله علیه وآله) و یارانش واجب بوده است…

چکیده الهام القاء چیزی در قلب، مخصوص است به این که از جانب خدا . . . (راغب، 1412ق: ماده لهم) یا با واسطه ملک مأمور باشد (قریشی، 1361: ج7ـ5، ماده لهم). منظور از وحی، کاربرد رسالی آن می‌باشد، یعنی ارتباط ویژه خداوند با پیامبران . . .. الهام در اصطلاح عرفانی نوعی اخبار و افاضه الهی برای انسان است که او را به انجام عمل فرامی‌خواند. تفاوت ماهوی الهام و وحی اولیاء مشخص نمی‌باشد، هر چند به نظر می‌رسد هر دو در ماورایی بودن مشترک هستند. از این رو الهام خاص که همان علم امام می‌باشد، از جهت ماهیت…

متن مقاله: «نماز شب» در اسلام جايگاه والايي دارد و در آيات بسياري از قرآن مجيد بدان سفارش شده است. [1] در گفتار گهربار ائمه اطهار عليهم السّلام، به « نماز شب» اهميت بسياري داده شده و در عظمت آن دهها حديث وارد شده است، ما در اين جا درصدد بيان آن آيات و روايات نيستيم و خوانندگان گرامي را به کتابهاي مفصّل حواله مي دهيم. شاعران متعهد و مسلمان نيز، در توصيف راز سحرگاهي و سوز شب و صلاة الليل، اشعار بسياري سروده اند و نويسندگان پراحساس شيعي کتابها و رساله هاي گوناگون در عظمت «نماز شب» ساخته و…

چکیده مسأله شناخت اعراف و رجال آن از جمله مسائل چالش برانگیز میان مفسران در تفسیر سوره اعراف است که در باره آن آراء فراوانی از سوی مفسران اظهار شده؛ اما بیشتر آن ها فاقد مستند قرآنی و روایی کافی هستند. نوشتار حاضر، ضمن بررسی آراء مفسران، آن ها را به دو دسته اصلی تقسیم کرده و در ارز یابی و انطباق آن ها با سیاق آیات سوره اعراف و روایات منقول از معصومان(ع)، چنین نتیجه می گیرد که اولاً: کلمه اعراف به معنای کنگره های حجاب میان بهشتیان و جهنمیان است. ثانیاً: ممکن است بتوان اعراف را با صراط…

چکیده یکی از فرقه های مهم کلامی در عصر امام رضا(ع) «اهل حدیث» بود. آنان بر ظاهر آیات و روایات جمود داشتند و بر این اساس در مسئله صفات خبریه خداوند یا تصویری جسمانی از خداوند ارائه می کردند یا با اثبات این صفات و بدون تبیین آن ها، سکوت اختیار می کردند. امام رضا(ع) در مواجهه با چنین رویکردی به تبیین عقیده صواب در صفات خبریه پرداختند و آیات و روایات نبوی(ص) را در این باب به شکلی صحیح تفسیر کردند، بنابراین، این تحقیق در پی پاسخ به این سؤال است که روش های امام رضا(ع) در مواجهه با…

چکیده این مقاله می‌کوشد نحوهٔ مواجههٔ امام صادق (ع) با پرسش‌ها و شبهات کلامی، استفاده ایشان از برهان لِمّ یا اِنّ و کاربرد یقینیات شش‌گانه، در براهین اعتقادی ایشان را بکاود و چارچوب محکم استدلالی امام را که قابل بیان به روش‌های استدلال منطقی معهود و شناخته‌شده نیز هست نشان دهد. روش بررسی، مراجعه به مهم‌ترین منابع روایی و استخراج روایات کلامی امام (ع) و تحلیل آن بوده است. نتیجهٔ مقاله نشان می‌دهد رویکرد و روش ایشان برهانی بوده است؛ معمولاً در مواجهه با دانشمندان از براهین لِمّی سود می‌جستند و در مواجهه با افراد عادی از براهین اِنّی. استفادهٔ…

چکیده چگونگی عمل شیعیان به فقه در دورهٔ قبل از امامت امام محمد باقر (ع)، مسئله‌ای است مبهم که برخی حتی بدان ورود نکرده‌اند یا گذرا از آن سخن رانده‌اند. نوشتار حاضر، با بررسی دورهٔ نخست فقه شیعه پس از پیامبر اکرم (ص)تا قبل از امام محمد باقر(ع)، می‌کوشد چگونگی عمل شیعیان به فقه و راه‌های اخذ آن در این دوره را بازخوانی کند؛ دوره‌ای که امامان نخست، با مشکلات فراوانی روبه‌رو بودند. روایات فقهی و نقل‌های موجود تاریخی نشان می‌دهد شیعیان با روش‌هایی مانند اجتهاد بر اساس اصول القاشدهٔ امامان در شهرهای دور از مرکز شیعه، پرسش مستقیم از…