مقالات

چکیده نقد درونی و بیرونی روایات مربوط به خویشاوندان و نزدیکان ائمه(ع) می‌تواند پاره‌ای ابهام‌های تاریخی را برطرف کند و گوشه‌های تاریک از تاریخ زندگی معصومان(ع) را روشن سازد. درباره مادر امام جواد(ع) آمیخته‌ای از اطلاعات درست و نادرست در منابع تاریخی آمده است. این نوشتار پس از توضیح درباره مهم‌ترین مفاهیم استفاده شده در مقاله و بررسی نام‌ها، کنیه، تبار، مکان تولد و مدفن خیزران، مادر امام جواد(ع)، کوشیده است سه روایت اصلی دربردارنده اطلاعات درباره این بانوی بزرگوار را با بهره‌گیری از روش سنجش داده‌های تاریخی بررسی کند. این سه روایت که با توجه به محتوای آن، می‌توان…

چکیده مسأله شهادت یا مرگ طبیعی امامان شیعه(ع) از جمله مسائلی است که نظر شیعه‌پژوهان را به خود جلب کرده است. شیخ صدوق (م381هـ‌.ق) شهادت همه ائمه(ع) را بخشی از اعتقادات شیعه شمرده است ولی شیخ مفید (م413هـ‌.ق) با تردید در این حکم عام، شهادت بیشتر امامان: از جمله امام جواد(ع) را نپذیرفته و بر این باور است که امام(ع) به مرگ طبیعی رحلت کرده است. اختلاف نظر این دو عالم بزرگ، با توجه به جایگاه بلندی که دارند، منشأ بحث‌های گوناگونی در سال‌های اخیر شده است. این نوشتار با تفکیک سه رویکرد تاریخی، روایی و کلامی در بررسی این…

چکیده فرایند و چگونگی مناسبات اهل بیت(ع) با ایرانیان، یکی از مهم‌ترین مباحث تاریخ ایران در دوره اسلامی به شمار می‌رود. امام جواد(ع) در عمر کوتاه خود، با وجود محدودیت‌های بسیار، به روش‌های مختلف با شیعیان ساکن در ایران به ویژه در منطقه جبال (جبل) مانند قم، همدان و ری ارتباط داشت. این نوشتار پس از مروری بر مفاهیم اصلی استفاده شده در مقاله و اشاره به شرایط زیست اجتماعی امام جواد(ع)، کوشیده است با استناد به انواع گزارش‌های تاریخی، شکل‌های تعامل امام جواد(ع) با شیعیان ساکن در قم، همدان، ری، قزوین، آوه، کاشان، اصفهان و دینور را، که در…

چکیده مناظره به عنوان یکی از شکل‌های گفت‌وگو و تبیین باورها، جایگاه مهمی در زندگی اجتماعی اهل بیت: دارد. امام جواد‌(ع) نیز در مناظره‌های خود با گروه‌ها و گرایش‌های مختلف، با توجه به وضعیت و شرایط مخاطبان، از شیوه‌های متفاوتی بهره برده است که شناخت آن‌ها می‌تواند بر آگاهی‌های ما درباره آن حضرت و مسائل فرهنگی و اندیشه‌ای زمان ایشان بیافزاید. این مقاله با اشاره به دو بعد رفتاری و استدلالی در مناظرات امام جواد(ع) بر این باور است که آن امام بزرگوار، ضمن رعایت جایگاه طرف مقابل و احترام به عقاید او و تحمل آن، از استدلال‌های عقلی و…

چکیده تاریخ ولادت و شهادت امام جواد(ع) از جمله موضوعاتی است که گزارش‌های تاریخی چندگانه‌ای از آن، در منابع تاریخی آمده است. رسیدن به نتیجه‌ای روشن در این گونه موارد، علاوه بر افزودن آگاهی‌های قابل اعتماد درباره معصومان(ع)، به شناخت بهتر زمان صدور برخی روایات و رویدادها مدد می‌رساند. این مقاله برای تعیین زمان دقیق تولد و شهادت امام جواد(ع)، با بررسی گزارش‌های موجود در منابع شیعه و اهل سنت درباره سال و ماه تولد امام(ع)، گزارش‌های تولد آن حضرت در غیر سال 195 قمری و نیز گزارش تولد ایشان در دهم ماه رجب را نامعتبر و گزارش تولد آن…

چکیده: ساختار حقوقی مالیات خراج با خمس و زکات تفاوت اساسی دارد زیرا وضع این مالیات از اختیارات حاکمیت است نه تکالیف الزامی الهی. دو ویژگی گستردگی پایه خارج و انعطاف پذیری نرخ آن زمینه مقایسه بین این نوع مالیات را با مالیات ارزش افزوده مصرفی فراهم نموده است. واژه‌های کلیدی: خراج، خمس، زکات، مالیات ارزش افزوده مصرفی

چکيده: مسئوليت مدني دولت، به عنوان انديشه اي نو در اكثر نظام هاي حقوقي پذيرفته شده است. مطالعه قوانين نشان مي دهد كه مسئوليت مدني دولت به صورت جامع و نظام مند در حقوق ايران مطرح نشده و دولت در قوانين و مقررات پراكنده و خاص، مسئوليت برخي از اقدامات كاركنان خود را به عهده گرفته و تنها قانون كلي كه اين نوع مسئوليت در آن مطرح شده است، قانون مسئوليت مدني مي باشد كه روح حاكم بر آن نيز موافق با قواعد مسئوليت مدني در حقوق و اسباب ضمان در فقه نمي باشد و اصلاح قوانين موجود و تدوين…

دیدگاه های گوناگون در معانی خراج نویسندگان: حسین، حقانی زنجانی کلید واژه های ماشینی : خراج ، مال ، مالیات ، زمین ، جزیه ، اسلامی ، الخراج ، عربی ، پاداش ، لغت

بخشی از مقاله: “گرچه اینگونه روایات وجود دارد ولی متأسفانه نمیتواند بنحوی که مورد نظر این دسته است مورد استفاده قرار گیرد زیرا روایات حاکی از این‌ هستند که قبل از فتح سواد خلیفه وعده‌هائی بصورت اقطاع به بعضی از افراد و قبائل داده بوده است‌31و پس از تصمیم بر عدم تقسیم درصدد جلب رضایت و صرفنظر کردن آنان از اراضی اقطاعی خود برمی‌آید، نه آنکه آنها را راضی کند تا از حقی که بعنوان غنیمت بآنان تعلق گرفته‌ صرفنظر نمایند. این دستور عمر بن عبد العزیز،بعلت شکایتی بود که پیوسته از طرف ذمیان مسلمان شده بخلیفه میرسید و ظاهرا…

چکیده: حقوق بشر و حقوق بين الملل بشر دوستانه دو شاخه مجزا از حقوق بين الملل عمومي هستند كه گستره شمول متفاوتي را در برمي گيرند. هرچند كه در نهايت هدف هر دو حمايت از انسان است، لكن نقطه تلاقي آنها در حالت استثنايي و به «هسته سخت» حقوق بر مي گردد. در حقوق اسلام اين دو شاخه حقوقي از هم تفكيك نشده و به عنوان يك امتياز و برتري نسبت به حقوق بين الملل عمومي، حقوق بشر در زمان جنگ هم قابل اعمال است. بعلاوه در حقوق اسلام مقررات حقوق بشر و حقوق بشر دوستانه در مخاصمات غير بين…

چکیده: در عرصه بین‌الملل هم طی سالیان متمادی معاهدات و اسناد بسیاری در خصوص افراد در گیر جنگ و غیر نظامیان و سایر افرادی که به نوعی با مخاصمات مسلحانه در ارتباط هستند در نظر گرفته شده است. جامعه جهانی با تصویب کنوانسیون‌های بین المللی مانند کنوانسیون، ژنو و لاهه و سایر کنوانسیون‌ها سعی در ایجاد یک اصول اساسی بشر دوستانه در زمان رخدادهای جنگی دارد. این کنوانسیون‌ها، قوانینی هستند که رعایت آنها، اگر چه از وقوع جنگ جلوگیری نمی‌کند، اما دردها و آسیب‌های انسانی را تا حدودی از طرفین مخاصمه می‌کاهد. مقایسه بین حقوق بشر دوستانه در اسلام و…

چکیده مردم کوفه مهم ترین یاران امام علی(ع) در دوران پنج سال خلافت ایشان بودند، اما اطاعت آنها از امام همیشگی نبود و بعد از پیکار بزرگ صفین، اطاعت از حضرت علی(ع) در بین کوفیان سستی یافت. این تحول ناشی از تفکرات افراطی و تفریطی بود که در بین گروهی از آنان شیوع یافت و به سرعت، نگرش آنان را در مورد جنگ با شامیان تحت الشعاع قرار داد. مردم عراق قبل از حرکت برای نبرد با شامیان و معاویه تقریباً در جنگ با قاسطان یک دل بوده و بزرگانشان در ضرورت اقدام به جنگ با بازماندگان احزاب مخالف پیامبر(ص)…