مقالات

چکیده یکی از اقدامات عمر تعیین افرادی از صحابة قریش به منظور خلافت بود. وی شش تن از مهاجران را در شورای خلافت قرار داد و اعلام کرد که فقط این افراد شایستگی خلافت رسول الله (ص) را دارند. نکتة درخور توجه و تأمل این است که این افراد، به جز علی (ع)، هم در دوران خلافت عثمان و هم در عهد خلافت علی (ع) تابع خلیفة وقت نبودند و دردسرهای بزرگی برای جانشین رسول خدا (ص) ایجاد می‌‌کردند. در این مقاله با روش تحلیلی برآنیم تا دلایل مخالفت‌های اعضای شورای شش‌‌نفره با عثمان و امام علی (ع) را ریشه‌یابی…

چکیده سبک‌شناسی (أسلوبیة) در اصطلاح علمی است در حوزة زبان‌شناسی و ادبیات که موضوع آن بررسی شیوه‌‌‌های گوناگون بیانی در آثار ادبی است. نهج‌البلاغه از جمله متونی است که شیوه‌های ادبی به کار برده شده در آن مطابق با مقتضای حال است. بنابراین با ‌‌بررسی سبک‌شناسی نهج‌البلاغه می‌‌توان به معرفی الگویی مناسب در نوشتار ادبی، که راه‌گشای نویسندگان باشد، دست یافت. مقالة حاضر به بررسی سبک‌شناسی بیانات امام علی (ع) دربارة «نکوهش» پرداخته است. دلیل انتخاب نکوهش‌‌ها این است که نکوهش‌‌ علاوه بر اهمیت تربیتی، از نظر بلاغی، شکل‌ها و اسلوب‌های خاصی از سخن را اقتضا می‌کند، که در دیگر…

آداب و رسوم سوگواری از وجوه بارز حیات فرهنگی و اجتماعی جوامع در طول تاریخ می باشند، که شناخت آنها می تواند در فهم تاریخ فرهنگی و اجتماعی و نظام اعتقادات و باورهای یک جامعه موثر باشد. ایران قرون نخستین اسلامی، جامعه ای در حال انتقال از نظام اعتقادی و فرهنگی متکی به آیین زرتشت به جامعه ای اسلامی بود و آداب سوگواری به عنوان بخشی از مناسک فرهنگی آیینی که در بطن مناسبات روزمره اجتماعی جای دارد، می تواند معیار گویایی جهت شناخت میزان و سطح تحولات اعتقادی و فرهنگی جامعه باشد. این پژوهش به روش توصیفی تحلیل مرسوم…

چکیده توافق بر سر جانشینی علی (ع) موضوع مشترک همة فرق شیعی است و شاخص تفکر شیعی انقیاد در برابر ولایت امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب (ع) است. در میان فرقه‌های شناخته‌شدة شیعه اسماعیلیان قرائتی متفاوت از جایگاه امام علی (ع) در سلسله‌مراتب ائمه دارند. جایگاه ممتاز و متفاوت امام علی‌ (ع) و گاه منحصر به فرد وی در سلسله‌مراتب ائمة اسماعیلیه یافت پاسخ این پرسش اساسی را ضروری کرده است که جایگاه علی (ع) در سلسله‌مراتب ائمة اسماعیلیه چیست؟ و این‌که تغییر و تطور جایگاه امامت علی بن ابی‌طالب (ع) در سلسله‌مراتب ائمه چه تأثیری بر سلسله‌مراتب ائمة اسماعیلیه به‌منزلة…

چکیده حکومت نوبنیاد امام علی در مراحل آغازین تثبیت و تحکیم خود بود که با فتنه​ ی گروهی موسوم به ناکثین مواجه شد که به رغم بیعت آزادانه​ ی خود با آن حضرت، به بهانه​ ی انجام عمره از مدینه خارج شدند تا جبهه​ ی جدیدی را در برابر امام بگشایند و حاکمیت او را به چالش بکشند. ماجراجویی‌های ناکثین که سرانجام به افروخته ‌شدن آتش فتنه​ی جمل منجر گردید، ابتدا شهر بصره را از کنترل امام خارج کرد و سپس زمینه را برای ایجاد نخستین جنگ داخلی در اسلام فراهم نمود. پرسش اساسی که این مقاله می‌کوشد تا به…

خلاصه ماشینی: “دفن مردگان: تدفین مردگان در زیر خاک را گویی انسان‌ها با گذر ایام و تجربه‌ فراگرفته‌اند که خود باعث پیدایش تعداد بی‌شماری از اساطیر در مورد مرده و شیوه‌ی دفن و جهان پس از مرگ او شده است در روایات دینی اسلامی‌ نخستین سنت تدفین،توسط قابیل صورت می‌گیرد که برادرش را دفن می‌کند و این کار را با الهام از کلاغی انجام می‌دهد. 48 چندی بعد یوشع،خدمتگزار خداوند در سن صد و ده سالگی درگذشت و او را در تنه سارح در کوهستان افرایم به طرف شمال کوه جاعش که ملک خود او بود دفن کردند»49 «استخوان‌های یوسف…

چکیده واقعه بزرگ غدیر، همواره دلایل و نشانه هایی برای اثبات خود داشته است. یکی از مستندات آن ساخت بنای یادبود مسجد غدیر است. این مقاله به بررسی سیمای مسجد غدیر از طریق مستندات روایی، کَتبی و تصویری می‏پردازد؛ ابتدا به مباحثی پیرامون موقعیت جغرافیایی غدیرخم، علت انتخاب این منطقه برای اعلان موضوع جانشینی پیامبر (ص)، نام‏ه ای آن و آبادی هایی که در کنار این آبگیر موجود است، پرداخته و سپس تاریخچه و مشخصات مسجد غدیر در طول تاریخ و توجهی که ائمه و فقها نسبت به فضیلت این مسجد و نماز خواندن در آن داشتند، اشاره خواهد کرد….

چکیده تغییر دین در ایران، همواره از مسائل مهم و مورد توجه محققان بوده است؛ زیرا این نوع از تغییر، خود زمینه ساز تغییرات عمده در ساختارها و نهادهای اجتماعی، فرهنگی و حتی سیاسی بوده است. گرایش به شیعه در ایران نیز از موضوعاتی است که همواره بحث ها و اختلاف نظرهایی را بین پژوهشگران سبب گردیده و نظرات مختلفی درباره این موضوع بیان شده است. این پژوهش درصدد است تا به نقش سازمان وکالت در تغییر دین در ایران بپردازد و ضمن نشان دادن وضعیت نظمِ جامعه ایرانی در دوره ساسانی، به ساز وکار تغییر دین در قرون اوایل…

چکیده بررسی و نقد نخستین آثار اسماعیلی ازآن جهت ضروری است که اولاً ورود ما را در عرصههای معرفتشناختی و هستیشناختی اسماعیلیان نخستین، میسر می سازد و ثانیاً دلایل پیدایش آثار کلامی را در دورههای بعد آشکار میکند. این پژوهش توصیفی – تحلیلی مؤید آن است که آثاری که در ابتدا حاوی جهان بینی و مفاهیم معرفتی مکتب اسماعیلی است در نیمه سده سوم به سرعت با رویکرد تأویلی در فرجام شناسی و توجه به نظام ادواری ناطقان، به اثبات مشروعیت حکومت جدیدالتأسیس فاطمی میپردازد. این آثار در دوران تثبیت نظام فاطمیان (نیمه سده چهارم) با تعدیل رویکرد تأویلی و…

چکیده: يکي از صفات انساني و الهي که در آموزه هاي ديني داراي جايگاه خاصي است و رابطه تنگاتنگي با ايمان دارد، صفت حيا است. کلمه حيا در لغت به معناي شرم است و با توجه به تعاريف بيان شده، حيا زماني ايجاد مي شود که فرد حضور شخص يا اشخاص ديگري را حس کند که اين اشخاص ناظر بر اعمال انسان هستند که شامل: حيا از خدا، امام، فرشتگان، و حيا از خود و ديگران مي باشد. حيا در يک تقسيم بندي به حياي نفساني و حياي ايماني تقسيم مي شود، که حياي نفساني به جنسيت وابسته است و…