چکیده:
نقش امام حسن مجتبی (ع) و فعالیتهای سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی او پس از صلح با معاویه یکی از مسائل و دغدغههای محققین میباشد که این تحقیق با استفاده از روش کتابخانهای و اسنادی، پس از بیان جایگاه امام در عصر پیامبر (ص) و خلفای راشدین و فلسفه صلح او با معاویه، به توصیف و تبیین آن پرداخته است. امام حسن (ع) در دوران ده سال امامت خود بعد از صلح با معاویه، در ابعاد مختلف به فعالیت پرداخت. در بعد اجتماعی او پناهگاه مردم، فریادرس محرومان، مدد بخش فقرا با بذل مال و ثروت خویش بود و با بخشش اموال خود در حفظ کرامت انسانی محرومان جامعه پیشقدم بود. از نظر اقتصادی امام (ع) با سرپرستی موقوفات و صدقات پیامبر (ص)، امام علی (ع) و فاطمه زهرا (س) به شیعیان کمک مالی مینمود و از فقرای جامعه اسلام پشتیبانی مالی میکرد. او همچنین پشتوانه محکمی برای پناهندگان سیاسی از دست مظالم اموی بود. این پناهندگان کسانی بودند که با آگاهی بیشتر از مقاصد شوم معاویه، به مبارزه با او پرداخته و برای حفظ جان خود به مدینه و نزد امام حسن مجتبی (ع) میآمدند. فعالیتهای فرهنگی امام (ع) با تربیت و آموزش نیروهای کارآمد و مبارزه با بدعتهای معاویه مانند جعل حدیث، تجویز معاملات ربوی و علنی کردن منکرات آغاز گردید. امام حسن (ع) در گفتار و رفتار و در سفر و حضر و حتی در خانه خدا، نقش هدایتگری خود را ایفا مینمود. او در قالب سخنرانیها، احتجاجات، جواب دادن به معترضان و مکاتبه با یاران و سائلان، به آگاهی و ارشاد مردم پرداخته و با بیان مسائل در قالبهای گوناگون به تبیین اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی میپرداخت.