چکیده
عنوان رساله ی حاضر بررسی مستندات فقهی شرایط، اجزاء و مبطلات نماز از دیدگاه امامیه و مذاهب اربعه می باشد. مراد از شرایط نماز اموری هستند که تحقق نماز وابسته ی به وجود آن شرایط بوده و از نبود آن شرایط نبود مشروط ( نماز ) لازم می آید. از دید غالب مذاهب پنج گانه وقت، طهارت از حدث و خبث، ستر عورت، استقبال قبله، مکان و ترک کردن مبطلات نماز، شرایطی هستند که صحت نماز یومیه متوقف بر تحقق آن ها می باشد. اجزاء نماز اموری هستند که نماز بدون آن ها محقق نمی شود؛ این أجزاء عبارت هستند از نیت، تکبیره الإحرام، قیام، قرائت، رکوع، سجود، تشهد و سلام؛ البته در باب آن که نیت آیا جزء نماز است یا شرط آن میان مذاهب اختلاف نظر وجود دارد. همه ی اجزاء نماز واجب می باشند؛ البته سه مذهب امامیه، حنفیه و حنابله واجبات نماز را به دو دسته ی رکنی و غیر رکنی تقسیم کرده اند گرچه در ذکر واجبات مربوط به هر دسته با یکدیگر اختلافانی دارند؛ ولیکن شافعیه و مالکیه برآنند که واجباتی برای نماز غیر از ارکان وجود ندارد. منظور از مبطلات نماز اموری هستند که اگر در نماز واقع شوند موجب بطلان نماز می شوند به مانند تکلم، قهقهه، گریه، حدث، التفات بدن از قبله، خوردن و آشامیدن، خلل وارد کردن به شرطی از شروط صحت نماز و… . امامیه از یک سو و مذاهب اربعه ی اهل سنت از سوی دیگر، هر یک با بهره بردن از مستندات و منابعی که احکام فقهی را از آن ها استنباط می کنند، هم مانند: آیات قرآن کریم، سنت شریفه، دلایل عقلی، اصول عملیه، قواعد فقهی و… ، احکام مربوط به نماز را از مقدمات آن گرفته تا مقارنات و مبطلات آن، هم چون سایر ابواب فقهی، استنباط و استخراج کرده اند. در مجموع مذاهب پنج گانه در کلیات مباحث مربوط به نمازهای واجب یومیه با یکدیگر اتفاق نظر داشته ولیکن در پاره ای از جزئیات آن با یکدیگر اختلافاتی دارند.
واژگان کلیدی : مستندات فقهی، نماز، شرایط، اجزاء، مبطلات، امامیه و مذاهب اربعه.