چکیده:
در رساله حاضر به بررسی و استخراج قواعد فقهی از قضاوت‌های حضرت علی (ع) پرداخته شده است؛ پیامبر (ص) می‌فرمایند: آگاه‌ترین امّت من به موازین قضا، على بن ابی‌طالب (ع) است. با توجه به این که حضرت آگاه‌ترین فرد به منصب قضا بودند و قضاوت‌های فراوانی داشته‌اند و غالباً قضاوت‌های ایشان جنبه‌ی عمومی داشته، حائز اهمیت است که قضاوت‌های آن حضرت را بیشتر بشناسیم تا بتوانیم از آن‌ها به درستی بهره بگیریم. امیرالمؤمنین (ع) علاوه بر ادله شرعى و ادله‌ی نقلی از ادله علمى نیز استفاده مى‌کردند. ایشان همچنان که بر اساس بینه و سوگند و قسامه و؛ که ادله شرعى است، قضاوت مى‌کرد، در قضایاى پیچیده، براى کشف حقیقت و رسیدن به واقعیت، روش‌هاى گوناگون علمى را به خدمت مى‌گرفت. امام (ع) با این اقدام، در به کارگیرى علوم و استفاده از امارات و قرائنى که موجب یقین و کشف حقیقت واقع مى‌شود، آفاق جدیدى را به روى قضات گشود. امیدوارم این رساله بتواند در شناخت معارف بی‌کران حضرت علی (ع) سهمی داشته باشد و برای جویندگان طریقش مؤثر واقع گردد.
کلیدواژه‌ها:قضاوت، حضرت علی (ع)، ارث وصیت، نکاح، طلاق.
فصول پایان‌نامه:
این پژوهش در سه فصل ارائه شده است:
فصل اول: «کلیات»
* کلیات
بیان مسئله
سؤالات تحقیق
فرضیات تحقیق
ضرورت و اهداف
پیشینه تحقیق
چارچوب نظری تحقیق
* مفاهیم اولیه
قضاوت
ادله اثبات دعوی
فصل دوم: «ارث و وصیت»
* قضاوت‌های حضرت علی (ع) در باب ارث
میراث غرقی و مهدوم علیهم
میراث مخلوق دو سر
اماره قضایی در ارث
تقسیم میراث مرد مشترک
مسئله عول
مسئله تعصیب
* قضاوت‌های حضرت علی (ع) در باب وصیت
تقدم وصیت بر ارث
وصیت مبهم
فصل سوم: «نکاح و طلاق»
* قضاوت‌های حضرت علی (ع) در باب نکاح
هبه به شرط عدم ازدواج
شروط مخالف کتاب و سنت
* قضاوت‌های حضرت علی (ع) در باب طلاق
طلاق و قاعده جب
سکونت زن در عده طلاق
نتیجه.