چکیده:
مصلحت عیارت است از جلب منفعت و دفع ضرر، منظور از مصلحت حفظ مقاصد شرع است که در پنج مورد خلاصه میشود: حفظ دین، جان، مال، عقل و نسل. مصلحت به سه قسم مصلحت کلامی، فقهی و فلسفی تقسیم میشود. مصلحت با مفاهیمی هم چون قیاس، استحسان، مصالح مرسله و سد ذرایع ارتباط دارد. مهمترین فقهای شیعه تا پایان قرن ششم که در مورد مصلحت نظریهپردازی کردهاند: کلینی، شیخ صدوق، شیخ مفید، سید مرتضی، شیخ طوسی و ابو صلاح حلبی میباشند. در نهایت مصلحت در شیعه به عنوان دلیل مستقل پذیرفته نشده است ولی از ابتدای پیدایش آن تا پایان قرن ششم دارای تطور بوده است و در زمانهای مختلف نسبت به مسائل مختلف به عنوان یک قاعده مطرح بوده است اما اهل سنت مصلحت را به عنوان یک دلیل مستقل میپذیرد و آن را مبنایی برای استنباط احکام قرار میدهد.