چکیده:
امام حسن مجتبی (ع) با بهکارگیری از عنصر تدبیر و عقلانیت در زمانی که مذهب علیه مذهب در زندگی ایشان ظهور و بروز پیدا کرده بود، توانست با تبیین مسائل اصیل اسلام و اتخاذ روشهایی عقلانی در فراز و فرودهای گوناگون حیات سیاسی _ اجتماعی نسبت به حفظ و بقای دین اقدامات مهم و ضروری را انجام دهد. جایگاه و منزلت عقلانیت در زندگی اندیشمندان جهان خصوصاً در حیات اجتماعی سیاسی انبیا و امامان معصوم بهعنوان انسانهای کامل که منصوب از طرف خدا هستند حاکی از عمق معرفت آنان در حوزه هستیشناسی انسانشناسی و معرفتشناسی میباشد. لذا در قرآن و کلام اولیای الهی انجام امور بر مبنای عقلانیت مورد توجه قرار گرفته است. از اینرو پیامبران و امامان با برخوردار بودن از علم الهی و عصمت توانستند در مسیر هدایت بشریت گامهای مؤثر را طی نمایند؛ از جمله ایشان امام حسن مجتبی (ع) با بهکارگیری از عنصر تدبیر و عقلانیت در زمانی که مذهب علیه مذهب در زندگی ایشان بروز پیدا کرده بود؛ توانست با تبیین مسائل اصیل اسلام و اتخاذ روشهایی عقلانی در فراز و فرودهای گوناگون حیات سیاسی اجتماعی نسبت به حفظ و بقای دین اقدامات مهم و ضروری را انجام دهد و سرانجام با استراتژی الهی واحد با بهکارگیری تاکتیکهای مناسب اندیشهای ماندگار را در تاریخ برای سعادت بشر به یادگار بگذارد.
کلیدواژهها:معرفتشناسی، عقلانیت، صلح، امامت.
فصول پایاننامه:
این پایاننامه در پنج فصل تدوین شده است:
فصل اول: «کلیات»
* بیان مسئله
* هدف تحقیق
* پیشینه تحقیق
فصل دوم: «چارچوب نظری»
* معانی لغوی عقل
* عقل در اصطلاح
* انواع عقل
* عقل در قرآن
* عقل در حدیث
فصل سوم: «امامت در اندیشه شیعی»
* مؤلفههای حقیقت امامت
* اهمیت مقام امامت در مکتب امامیه
* امامت – حفظ دین
* شأن و جایگاه امامت در تاریخ اسلام
فصل چهارم: «زمینه و زمانه دوران حیات سیاسی- اجتماعی امام حسن (ع)»
* زندگینامه حضرت امام حسن مجتبی (ع)
* اقدامات عقلانی امام حسن (ع) در دوران پیش از خلافت امیرالمؤمنین (ع)
* تدابیر عقلی امام حسن (ع) در دوران خلافت امام علی (ع)
* زمینههای پیش از دوران خلافت امام حسن (ع)
فصل پنجم: «شاخصهای عقلانیت در سیره سیاسی- اجتماعی امام حسن (ع)»
* زمینه و فضای سیاسی حاکم در دوران خلافت امام
* اقدامات عقلانی امام در دوران امامت خودشان
* مکاتبات امام با معاویه
* معاویه و درخواست صلح
* موقعیت سیاسی
* اقدامات حکیمانه امام حسن (ع) پس از پذیرش صلح
* جمعبندی.