چکیده
ابوالقاسم محمد بن امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب (ع)، در دوره خلافت خلیفه دوم در مدینه منوره به دنیا آمد. مادر وی، خوله‌ی حنفیه دختر جعفر بن قیس بود و او با انتساب به مادرش، به نام «محمد بن حنفیه» یا محمدِ حنفیه شناخته می‌شود. از رسول خدا (ص) روایت شده است که از جمع‌کردن بین نام و کنیه خود نهی فرمودند، اما به امام علی (ع) اجازه دادند که برای فرزندشان محمد، اسم و کنیه ایشان را جمع کند. او در جنگ‌های امام (ع) شرکت داشت و در جریان جنگ جمل، امام (ع) پرچم لشکر خود را به دست وی سپرد. در زمان امام زین‌العابدین (ع)، گروهی از شیعیان به امامت محمد حنفیه پس از امام حسین (ع) اعتقاد یافتند و در حق وی چنین قائل شدند که او نمرده است، بلکه زنده و در کوه «رَضوی» (در اطراف مدینه) به سر می‌برد. این گروه در تاریخ به فرقه «کیسانیه» شهرت یافتند. محمد حنفیه به قول مشهور در سال 81 هـ. ق در مدینه منوره درگذشت و در قبرستان بقیع به خاک سپرده شد. البته اقوال دیگری نیز درباره محل وفات وی وجود دارد. ازجمله نقل‌شده که او از ابن زبیر به شهر طائف فرار کرد و در آنجا وفات یافت؛ نیز گفته‌اند در شهر «اَیله» (بندر عقبه امروزی در جنوب غربی اردن) درگذشت، اما روایت وفات وی در مدینه مشهور و معتبرتر است.