چکیده
یکی از مذاهب اسلامی شیعه است که با رحلت رسول خدا (ص) چهره سیاسی خود را نشان داد. این گروه مانند سایر مذاهب، در مسیر حیاتش دچار انشعاب‌هایی گردید. امامیه و اسماعیلیه به عنوان دو گروه از این آیین در قرن سوم تا پنجم هجری بر بخش‌های مهمی از جهان اسلام تفوق فکری و سیاسی داشته‌اند. در این پژوهش تلاش بر آن بوده است با رجوع به منابع مکتوب کتاب‌خانه‌ای، در آغاز گزارشی از وضعیت خاندان‌ها و حکومت‌های امامی و اسماعیلی در این بازه زمانی ارائه گردد تا از گستره حکومتی و سرزمینی ایشان آگاهی لازم به دست آید. سپس در پاسخ به سؤال از چگونگی مناسبات امامیان و اسماعیلیان در گستره زمانی قرن سوم تا پنجم (سؤال)، تلاش شده با واکاوی و بررسی اطلاعات موجود در روابط این دو گروه (روش)، به این مهم دست یازیده شود. مناسباتی که با توجه به فراهم بودن بسترها می‌توانست در بهبود جنبه‌های سیاسی و فرهنگی و اجتماعی زندگی شیعیان مؤثر افتد اما در تیرگی منازعات سیاسی این توان مجال بروز نیافت (فرضیه) و شرایط زمانی و حوادث سیاسی بود که مناسبات دیگر این دو گروه را تحت تأثیر قرار می‌داد و پیامدهای آن دامن‌گیر جامعه امامیه و اسماعیلی گردید. (یافته)
کلیدواژه‌ها: امامیه؛ اسماعیلیه؛ مناسبات؛ فاطمیان؛ آل‌بویه؛ حمدانیان