چكیده اندیشه معاد در آیین یهود دارای تعابیر متعددی است. برخی از این تعابیر، برخاسته از اندیشه حلولگرایی و برتری قوم یهود است كه ثواب به قوم برتر و عقاب به اقوام ستمگر مربوط است. دسته دیگری، بدون در نظر گرفتن مسئله قومیت، پاداش و عقاب را فردی میدانند. آنچه مسلم است، عقاید مختلف پیرامون معاد، دین یهود را با سؤالاتی مواجه كرده است؛ اینكه چگونه فرد یهودی با وجود مسئله برگزیدگی و قومیت برتر، بهدلیل ظلمها و خطاهایش عذاب میشود؟ اگر عذاب مربوط به اقوام ستمگر نسبت به یهود باشد، ضمانت اجرایی شریعت و احكام الهی كه در عهد…