چکیده: در تاریخ مذهب شیعه، یکی از مسایل مهم و قابل توجهی که با آن روبرو می‌شویم، نقشی است که خاندانها در آن ایفا می‌کنند. این خاندان ها،چه در عصر حضور ائمه و چه عصر غیبت، نقش مؤثری در شکل‌گیری مؤسسات سیاسی، افکار و اندیشه‌ها و نیز تداوم حیات شیعه داشته‌اند . افرادی از آنها از فعالان سیاسی بودند.به عنوان مثال،زمانی که ائمه شیعه تحت نظارت و کنترل از جانب دستگاه حاکم بودند، در نقش وکلای ائمه حضور یافتند و وساطت بین ائمه و شیعیان را بر عهده گرفتند. عده ی دیگری نیز با نفوذ در دستگاه خلافت عباسی و…
