چکیده
قریب به هزار و پانصد سال تاریخ اسلام، بیانگر آسیب های فراوانی است که به خاطر غالیان و رواج اندیشه های غالیانه، متوجه این دین شده است. اینکه غلو چیست و شاخصه های آن کدامند بحث ها و چالش های فراوانی را باعث شده و می شود. از جمله بهترین افرادی که می توانند شاخصه های دقیقی برای این پدیده حساس دینی مشخص و نحوه برخورد با آن را تعیین کنند، معصومین (ع) می باشند. ایشان در خصوص ورود اندیشه های غالیانه در بدنه جامعه شیعی، در کلام و رفتار واکنش هایی نشان داده اند که با تکیه بر مجموعه این رهنمودها، می توان به شاخصه هایی برای تمییز گفتمان غلو و نفوذ آن در منابع شیعه، دست یافت. گونه شناسی غلو به اعتبار قضاوت‌های معصومین (ع) در خصوص اندیشه های غالیانه در امامت و حساسیت های نظری و عملی ایشان از جمله مباحثی است که در مقاله حاضر مورد توجه قرار گرفته است. روایاتی که از غالیان به عنوان بدترین مردم یاد کرده اند یا از برابری غلو با کفر، شرک، ضلالت و گمراهی سخن گفته اند حساسیت نسبت به این پدیده را، نشان می دهد. در این پژوهش با استفاده از روش نظریه زمینه ای (بنیادی) با رویکردی توصیفی از طریق کدگذاری، مقوله بندی داده ها و مقایسه مقوله ها و مضامین نسبت به یافتن شاخصه های غلو در سنت و سیره معصومین (ع) و تبیین نوع واکنش ایشان، اقدام شده است. داده ها در دو جدول مهم ساماندهی شده که نتیجه آن می تواند زمینه سازی برای تولید فرهنگ مبارزه با غلو در ابعاد مختلف، باشد.
واژه های کلیدی: بازکاوی، موضع(سنت و سیره)، معصومین، غلو، شاخصه های غلو