چکیده
آیه: (وَ أَنْذِرْ عَشیرَتَکَ الْأَقْرَبینَ) «شعراء/214» یکی از مهمترین آیاتی است که مأموریت رسول خدا(ص) را در مورد دین اسلام و انذار خویشان همراه با تعیین جانشین، به منظور پایه‌گذاری آن در نخستین هسته مرکزی اسلام در آغاز بعثت، بیان می‌کند. این، نخستین آیه‌ای است که در روزهای آغازین، پیامبر(ص) را به انذار خویشان نزدیک خود دستور می دهد و با وجود فراگیر بودن انذار، به دلایلی، از بستگان نزدیک وی، آغاز می‌شود. تفسیر درست آیه و اطلاع یابی از اتفاقات پس از نزول آن، تأثیر مهمی در شناخت فرایند تعیین امام در آیین اسلام دارد زیرا این آیه، با توجه به روایات قطعی و متواتر شأن نزول که در آثار فریقین مطرح شده است، سندی قوی بر حقانیت اندیشه‌های تشیع در امامت امت اسلامی است. این روایات به روشنی نشان می دهد که امیرمؤمنان، تنها کسی بود که درخواست پیامبر(ص) را به منظور جانشینی رسول خدا پذیرفته است. لیکن با این وجود، روایات گوناگون ناهماهنگ و تفاسیر ناسازگاری در آثار تفسیری عامه به چشم می‌خورد که اغراض سیاسی در به وجود آمدن آنها دخیل بوده و به منظور مقابله با خط امامت علوی ساخته و پرداخته شده اند و باید مورد نقد و بررسی قرار گرفته و روایت و تفسیر درست آیه تبیین شود. بنابراین، نوشتار حاضر، با بررسی دقیق آفاق نزول آیه انذار و مفهوم‌شناسی آن و نیز با نقد آراء تفسیری فریقین و روایات شأن نزول و بررسی مشترکات و مفترقات آن، در یک جمع‌بندی، نتیجه به دست آمده را در اختیار پژوهشگران تفسیری قرار می‌دهد.
واژگان کلیدی : “آیه انذار”؛ “تفسیر تطبیقی فریقین”؛ “مفاهیم تفسیری”؛ “شأن نزول”؛ “انذار عشیره اقربین”.