چکیده
سابقه و هدف: عوامل روحی و روانی در کنار اجزاء مختلف بدن از جمله سیستم ایمنی، سیستم عصبی، سیستم اندوکرین و سیستم گوارش می تواند در سلامت انسان نقش مهمی ایفا کند. با توجه به آیات قرآنی، روایات، احادیث و دستور العمل های اسلامی می توان به ارزش و جایگاه ویژه سلامت در دین مبین اسلام پی برد. یکی از احکام متعالی اسلامی «روزه داری» است که مانند نماز و سایر احکام الهی از اهمیت بسزایی در رشد و تعالی فردی و اجتماعی انسان برخوردار می باشد. دین مبین اسلام روزه داری را اسباب سلامت جسم و روح انسان بیان داشته که به طور مستقیم در آیات قرآن و بسیاری از روایات اسلامی به آن اشاره شده است. امروزه سازمان بهداشت جهانی نیز معنویت را یکی از ابعاد مهم سلامتی بر شمرده و به اهمیت تاثیر گذاری آن بر سلامت، بیش از پیش تاکید دارد. ما نیز در این مقاله مروری در صدد آنیم تا با توجه به آیات قرآنی، روایات و احادیث اسلامی و یافته ها و مقالات معتبر علمی و پژوهشی به بررسی اثر روزه داری به عنوان یکی از احکام مهم و والای اسلامی بر سلامت جسم و روح انسان و ارتباط این دو با افزایش سطح ایمنی بدن و در نتیجه ارتقاء سطح سلامت بپردازیم. مواد و روش ها: در این پژوهش مروری، برای بررسی ارتباط بین روزه داری با سلامت جسمی و معنوی و تاثیر آن بر افزایش سطح ایمنی، از آیات قرآن کریم، احادیث دینی، کتب و منابع معتبر دینی و همچنین کتب و مقالات معتبر علمی – پژوهشی استفاده شده است. یافته ها: در آیات متعدد قرآنی و احادیث شریف و کتب معتبر دینی به اهمیت روزه داری و ارتباط آن با سلامت جسم و روح اشاره شده است. در سوره الطارق آیه 4 به سیستم ایمنی اشاره شده است اما با توجه به شواهد علمی می توان بر نقش روزه داری در ارتقاء سیستم ایمنی و سلامت تاکید کرد. نتیجه گیری: مزایای معنوی روزه داری که در ارتباط با اعتقادات مذهبی و باور های دینی فرد روزه دار است بسیار با اهمیت تر از تاثیرات فیزیکی آن بر سلامت جسم بوده و می توان گفت که هدف اصلی روزه داری می باشد. در این میان بسیاری از تحقیقات نشان دهنده تاثیر معنوی و مادی روزه داری بر ارتقاء سطح سیستم ایمنی می باشد. با توجه به تعریف سلامت از دیدگاه سازمان بهداشت جهانی و در نظر گرفتن معنویت به عنوان بعد چهارم سلامتی، باید جنبه های معنوی روزه داری و ارتباط آن با افزایش سطح سلامت، بیشتر مورد بحث و بررسی قرار گرفته و در مراکز آموزشی و علمی به اهمیت روزه داری از دیدگاه سلامت معنوی و تاثیر آن بر افزایش سطح ایمنی بدن بیشتر از پیش پرداخته شود.
واژههای کلیدی: اسلام، روزه داری، سلامت معنوی، سیستم ایمنی