این مقاله به بررسی قاعده فقهی «لاضرر» در اسلام با تمرکز بر دیدگاههای فقه شیعه میپردازد. قاعده لاضرر که مستند به حدیث نبوی «لاضرر و لاضرار فی الاسلام» است، بیان میدارد که هیچ حکم ضرری در شریعت اسلام تشریع نشده و اضرار به خود یا دیگران ممنوع است. این نوشتار با استناد به منابع روایی و آرای فقهای بزرگی مانند شیخ انصاری، محقق خراسانی، امام خمینی و دیگران، به تبیین مبانی، ادله و تفاسیر مختلف این قاعده میپردازد و دامنه شمول آن را در احکام تکلیفی و وضعی بررسی میکند.
در ادامه، نویسنده به تطبیق قاعده لاضرر در مسائل مستحدثه و تعارضهای ناشی از آن — مانند تعارض ضررین در تصرفات مالکانه — پرداخته و آرای فقها در مواجهه با مواردی که اجرای قاعده به حرج یا ضرر دیگری میانجامد را تحلیل میکند. همچنین، نظریات مختلف در مورد مفاد حدیث — از قبیل نفی حکم ضرری، نهی از اضرار و یا حکم حکومتی — مورد نقد و بررسی قرار گرفته و نقش این قاعده در استنباط احکام و حل تعارضات حقوقی-فقهی تبیین میشود.