چکیده
در تعدادى از روایات آیهاى از قرآن توسط معصوم قرائت شده و نکتهاى به آن ضمیمه شده است که جزء آیه نیست و تعبیرى چون «هکذا نزلت» یا «واللّه هکذا نزل بها جبرئیل على محمد» یا «نزل جبرئیل بهذه الآیه هکذا» و شبیه این تعابیر آمده است. با ملاحظه ابتدایى این احادیث و اینگونه تعابیر چنین به ذهن می آید که مضمون آنها وقوع گونهاى تحریف در برخى آیات قرآن کریم است در حالى که با نگاه عمیق و مفهوم شناسى دقیق این روایات معلوم میشود برداشت تحریف از این روایات نادرست بوده و این روایات در پى بیان نکتهاى ظریف هستند و آن این که بخش ضمیمه شده به آیه تفسیر و تطبیق آیه است و حضرت با گفتن تعابیرى چون «واللّه هکذا نزل بها جبرئیل على محمد» در پى آن است که به مخاطب تفهیم کند این تفسیر را من از جانب خود نمیگویم بلکه تفسیرى است وحیانى و نازل شده از طرف بارى تعالى امّا نه به عنوان قرآن بلکه به عنوان تفسیر و تأویل آن. قرائن و شواهدى گواه بر این فهم از روایات است. در این نوشتار به مفهوم شناسى این روایات و بررسى سندى آنها پرداخته شده است.
کلیدواژه ها: تفسیر وحیانى؛ نزول تفسیر؛ تحریف؛ هکذا نزلت