چکیده
مساله جبر و تفویض از نخستین مسائل مطرح شده در تاریخ علم کلام مىباشد که موجب تاسیس برخى حوزه هاى کلامى نیز گشته است. اهمیت این مساله به دلیل ابعاد گوناگون آن است. مىتوان گفت که عقلانى بودن بسیارى از عقاید دینى در گرو داشتن تصویر درستى از این موضوع است. از جمله این عقاید مىتوان از فلسفه ارسال پیامبران، تکلیف، ثواب و عقاب، معاد و عدل الهى نام برد. در تاریخ کلام اسلامى ،به دو مکتب جبر و تفویض برمىخوریم که براى حل مساله ارتباط اراده انسان با اراده خدا و قضا و قدرالهى، پدید آمد. این دو مکتب حد افراط و تفریط در موضوع اراده انسان بود و در مقابل آنها، نظریات دیگرى نیز مطرح شد که درصدد ارائه راه وسط بودند. از جمله این نظریات مىتوان از «نظریه کسب» و تقریرهاى متعدد آن نام برد.