نقش غالیان در اشتهار تهمت غلو به جابر جعفی

چکیده:
جابر بن یزید جعفی (حدود ۵۰ – ۱۲۸ ق) از اصحاب نامدار و مورد وثوق امام باقر و امام صادق (ع) و از دانشمندان بزرگ شیعه امامیه در نیمه دوم قرن اول و نیمه اول قرن دوم هجری است. با وجود اعتقاد راسخ او به مکتب اهل‌بیت (ع)، توجه وی به بطون آیات و احادیث – که در برخی از روایات و اقوال منقول از او نیز بدان تصریح گردیده – سبب شده که غالیان وی را از پیشکسوتان خویش شمرده، از او به‌عنوان کسی که از اسرار، علوم الهی و مقامات معنوی و فوق انسانی امامان (ع) آگاه بود، یاد کنند. سوءاستفاده غالیان از نام و شخصیت وی باعث شده که برخی جابر جعفی را شبه غالی بدانند و یا او را از غالیان نیمه افراطی به شمار آورند و عده‌ای نیز به‌صراحت او را غالی معرفی کنند؛ حال‌ آنکه او از اتهام غلو مبراست. اخبار منتسب به جابر جعفی در آثار غلات به‌ خصوص نصیریه نمونه‌هایی گویا از سوءاستفاده غالیان از شخصیت او است که می‌‌توان آن را اصلی‌ترین عامل اشتهار وی به‌عنوان یک غالی نزد بدنه اصلی شیعه قلمداد نمود.