چکیده
یکی از وجوه درخشان سیرۀ امام رضا (علیها السلام) که در تاریخ گزارش شده است، نماز بارانی است که حضرت در زمان اقامتشان در خراسان اقامه فرمودند. این رویداد اهمیت بسیار زیادی دارد و از جوانب مختلف می‌تواند تحلیل و بررسی شود؛ هم از بُعد عبادی – تربیتی و هم از بُعد سیاسی – اجتماعی. از همین رو، توجه به ابعاد مختلف این بخش از سیرۀ امام رضا (علیها السلام) می‌تواند راهگشای بسیاری از مسائل مورد ابتلا در جامعۀ اسلامی باشد.
در این مقاله سعی شده است ضمن بازخوانیِ واقعۀ تاریخیِ نماز باران امام رضا (علیها السلام) کارکردها و آثار نماز باران مبتنی بر سیرۀ آن حضرت در دو بُعد کارکردهای سیاسی – اجتماعی و کارکردهای عبادی – تربیتی بررسی و تبیین شود. یافته‌های این پژوهش که به اعتبار ماهیت و روش «تحلیلی ـ توصیفی» و به اعتبار موضوع «تاریخی روایی» است، نشان می‌دهد مبارزه فرهنگی با نظام طاغوت، ایجاد وحدت و نشاط اجتماعی، نشر توحید باوری و گرایش عمومی به دین، از جمله کارکردهای نماز باران در سیرۀ رضوی است.
کلیدواژه‌ها: آب؛ باران؛ استسقا؛ نماز باران؛ امام رضا (علیها السلام)