چکیده:
«ترس» یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های اخلاقی است که به‌حسب متعلق آن به دو قسم ارزشی و ضد ارزشی تقسیم می‌شود؛ گاه فضیلت و گاه رذیلت به شمار می‌آید. دسته اول، از مهم‌ترین فضایل اخلاق است که نقشی سازنده در تربیت انسان‌ها دارد و موجب نجات از خطراتی است که انسان را تهدید می‌کند. دسته دیگر، که در زمره رذایل اخلاقی قرار می‌گیرد، مایه ذلت و زبونی و مانع رشد و تعالی انسان می‌گردد. در قرآن، چند واژه معادل مفهومی ترس شناخته‌شده‌اند. عام‌ترین این واژگان «خوف» است. برخی دیگر از واژه‌هایی که معنایی قریب به خوف داشته و غالباً ترس معنا شده‌اند، عبارت‌اند از: «خشیت»، «وجلة»، «رهبة»، «روع»، «رعب»، «فزع» و «اشفاق». ترس از فقر، مرگ و طاغوت از مهم‌ترین ترس‌های ضد ارزشی در قرآن می‌باشند. اقدام به جنایت، پذیرش ولایت شیطان، عدم انفاق و اعراض از جهاد در راه خدا، تزلزل و دوستی با شیطان، خروج از حالت تعادل، برخی از پیامدهای ترس‌های ضد ارزشی در قرآن هستند. ضعف ایمان، وابستگی مادی، عملکرد ظالمانه، عدم اعتماد به رزاقیت خدا، احساس ضعف و زبونی در خویشتن و مبهوت قدرت دیگران شدن، از عوامل ترس‌های ضد ارزشی معرفی شده‌اند. این نوشتار، پس از بررسی واژگان قریب‌المعنی با ترس، به بیان ترس‌های ضد ارزشی، آثار و عوامل می‌پردازد.
بانک اطلاعات: