مقالات

سیاست داخلی اسلام در مبارزه با اهل بغی نویسندگان: رضا وطن دوست چکیده یکی از جرایم سیاسی،شورش علیه حکومت اسلامی در داخل نظام است که از آن در فقه اسلامی به «بغی» تعبیر می شود. حکومت اسلامی به دلیل اهمیت و موقعیتی که دارد از همان گاه نخست حیات خود، به ویژه در زمان حکومت عدل امام علی (ع) با این جرم مواجه بوده است، و هم اینک که حکومت اسلامی به محوریت ولایت فقیه در ایران شکل گرفته نیز ممکن است از سوی برخی عناصر داخلی با این مشکل مواجه شود. مکتب اسلام که همواره دغدغه ی حاکمیت حق…
چکیده: رويکرد عقل‌گرا سال‌هاي متمادي بر فضاي آموزش ارزش‌ها حاکم بوده است. تمرکز يک‌جانبه و افراطي بر اين رويکرد، سبب غفلت از بخش وسيعي از يادگيري‌هاي ضمني انسان و داوري‌هاي اخلاقي شهودي او ـ که منشأ بسياري از رفتارهايي اخلاقي هستند ـ شده است. مسئله اين پژوهش آن است که چرا آموزش‌هاي مستقيم و استدلالي در حوزه ارزش‌ها، به‌تنهايي تحقق اخلاق را در رفتار متربيان تضمين نمي‌کند؟ به نظر می‌رسد آموزش مستقيم و کلامي ارزش‌ها، تنها منبع يادگيري اخلاقي انسان نيست؛ بلکه بخش وسيعي از يادگيري‌هاي انسان به‌صورت ضمني و در قالب تجارب واقعي او صورت مي‌پذيرد. براي بررسي اين…
چکيده: ناسخ و منسوخ از جمله مسائلي است كه صاحب‏نظران علوم قرآني را از دير‏باز به خود مشغول داشته و آثاري را در اين حوزه به رشته تحرير در‏آورده‏اند. دستمايه اكثر پژوهش‏گران روايتي از امام علي (ع) است كه در ضمن آن امير‏المومنين به شخصي كه در مسجد نشسته بود و مردم را موعظه مي‏كرد، از علم به «ناسخ و منسوخ» سوال كرد و چون فرد ابراز بي‏اطلاعي نمود، امام فرمود: خود و شنوندگان را هلاك كردي. با تامل در اين حديث اين سوال در ذهن خطور مي‏كند كه ندانستن مفهوم چند آيه، بنا بر معناي كنوني نسخ، چگونه مي‏تواند…
کلید واژه های ماشینی : امام ، چاپلوسی موقوف ، مدح ، تنبیه خائن تشویق خادم ، خائن ، خادم ، فرمان امام به مالک‌اشتر ، فرمان امام به مالک ، همنشینی ، خدا خلاصه ماشینی: “پیامبر اکرم(ص)می‌فرماید:احثوا فی وجوه المداحین التراب:بر روی‌ چاپلوسان ستایشگر خاک بپاشید!2 ذیل آیه شریفه: لا یحب الله الجهر بالسوء من القول الامن ظلم حدیثی وارد (1)سفینة البحار (2)-نهج البلاغه ابن ابی الحدید ج 17 ص 45 سفینة البحار ماده مدح شده است که:«هرگاه کسی ترا مدح کرد و صفاتی را که در تو نیست برایت برشمرد،و اعمال‌ خوبی را که انجام نداده‌ای بتو نسبت…
عنوان مقاله: آسیب شناسی تملق و چاپلوسی در جامعه اسلامی ازمنظر امام علی(ع) شناسه (COI) مقاله: EMAA02_006 منتشر شده در دومین همایش پژوهش های نوین در علوم و فناوری در سال ۱۳۹۴ مشخصات نویسندگان مقاله: دل آرام محمدی – کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی، دانشگاه تبریز امید ابراهیمی – دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی، دانشگاه آزاد تبریز چکیده: موضوع تملق و چاپلوسي و عواقب فردي و اجتماعي آن، به عنوان يک رذيله اخلاقي مورد ابتلاي بسياري از جوامع انساني بوده و به هر ميزان اين صفت رذيله درميان آحاد جامعه بيشتر باشد، به همان ميزان سرنوشت اجتماعي آن مردم به سوي…
چکیده بدون تردید هر پژوهشگری برای بهره‌مندی بهتر از بحارالانوار، بزرگ‌ترین دایره‌المعارف حدیثی شیعه، ناگریز است با پیش‌فرض‌های مؤلفِ آن در اعتبارسنجی روایات آشنا گردد. این پژوهش با روش توصیفی‌تحلیلی نشان می‌دهد علامه مجلسی به پیروی از دانشوران حدیث‌محورِ پیش از خود، روایات را براساس قراین کتاب‌شناسانه و به‌شیوۀ تحلیل فهرستی، اعتبارسنجی می‌کرده و در بیشتر موارد، قراین متنی را بر قراین سندی، بیشترارج می‌نهاده است. همچنین براساس روایات، اصلِ احتیاط ـ تحفظ بر متن احادیث و پرهیز از تأویل مگر به ضرورت ـ و نیز قاعدۀ تسامح در ادلۀ سنن با قید شیعی بودن روایات آن را، در ارزیابی…
چکیده تعبیر «نُزِلَت» ـ که در روایات تفسیری ذیل آیات مهدویت آمده ـ گاهی به معنای تطبیق آیه بر مورد غیر شأن نزول، گاهی به معنای تأویل و بطن آیه و گاهی نیز به معنای تفسیر آیه است. روایات تفسیری مهدویت در ذیل سیصد و بیست و چهار آیه آمده است. این آیات را میتوان چهار دسته کرد: آیاتی که تفسیر آن در مورد مهدویت است، مثل: آیات اظهار دین (توبه / 33) و آیه رفع فتنه از جهان (انفال / 39)؛ آیاتی که بر اساس روایات تفسیری، بر مهدویت تطبیق شده است، مثل: ایام الله (ابراهیم / 5) و…
چکیده این مقاله جستاری است دربارۀ مقتل الحسین(ع) کتاب أنساب الاشراف که ابوجعفر احمد بن یحیی بلاذری در حدود قرن سوم آن را نوشته است. مقتل الحسین(ع) موجود در این کتاب ازجمله مقاتل برجای‌مانده و قدیمی است که البته همچون سایر کتب تاریخی و روایی از هجمۀ تحریفات عاشورایی مصون نمانده، چنان‌که ما را در بعضی از مطالب مربوط به جریان عاشورا در تردید قرار می‌دهد. با مقایسۀ مقتل بلاذری با مقتل موجود در تاریخ طبری می‌توان شباهت‌هایی از آن را دریافت. مطالب مقتل بلاذری که یکی از گزارشگران روایت حصین بن عبدالرحمن و نیز ابومخنف است، بدون سند کامل…
چکیده وجود روایت در یکی از جوامع اولیۀ حدیثی از جمله قراین صحت آن نزد قدما دانسته شده است. اما در این میان بسیاری از بزرگان حدیث و رجال شیعه با پیروی از ابن ولید(م 343ق)، که روایت عده‌ای از راویان نوادر الحکمه یا مشایخ مؤلف آن، محمد بن احمد بن یحیی(م حدود 290ق) را استثنا نموده، تمام روایات نوادر الحکمه جز آن‌ها را که از مستثنین نقل شده، معتبر دانسته‌اند. بر این اساس، وثاقت افراد استثنانشده از سوی غالب رجالیان متأخر پذیرفته شده است. با عنایت به آراء رجالیان دربارۀ مشایخ محمد بن احمد و به‌طور کلی استثنای ابن…
چکیده جستجو در منابع کهن روایی اهل سنت نشان می‌دهد که بخشی از آن ها با عنوان «کتاب الفضائل» به ذکر فضائل و مناقب افراد و گروه ها اشاره دارند. در نظر گرفتن فصلی جداگانه با این عنوان، در کنار دیگر ابواب و فصول حدیثی، از اهمیت این موضوع و اهتمام صاحبان جوامع حدیثی اهل سنت به گردآوری این دسته روایات، پرده برمی‌دارد. این گونه روایات را پس از گردآوری و بررسی می‌توان در هفت دسته (عرصه) جای داد: «فضائل برخاسته از رابطۀ فرد با پیامبر (ص)»، «دینی»، «قومی، قبیله ای و گروهی»، «نظامی ـ امنیتی»، «علمی»، «اخلاقی» و «روایات…
چکیده: ابن غضائری رجال‌شناس بزرگ قرن پنجم که معاصر با رجال‌شناسان بزرگی همچون نجاشی و شیخ طوسی بوده و علاوه بر هم‌درسی با ایشان در مجلس درس پدر، سمت استادی بر نجاشی را نیز داشته است، به‌واسطۀ تألیف کتاب الضعفا و جرح برخی از رجال مشهور به وثاقت، غالباً نامش قرین با جرح شتابزده و به‌دور از انصاف شده است. منتقدان وی دیدگاه خاص وی در موضوع غلو را در اتهام راویان به غلو و جعل حدیث دخیل دانسته‌اند. این مقاله سعی دارد با واکاوی اندیشۀ ابن غضائری در موضوع غلو و تتبع در گزارش‌های مربوط به کتاب الثقات و…
چکیده مسئلۀ مهدویت و ظهور منجی به‌عنوان اصلی مسلم در اسلام، از ابعادی متفاوت مورد توجه و بررسی بسیاری از اندیشمندان قرار گرفته است. این مقاله درصدد بررسی مباحث مهدویت با رویکردی بر آثار علامه شهید مرتضی مطهری است؛ ایشان به مسئلۀ مهدویت از بُعد تاریخی نگریسته و در بخشی از آثار خود، به مدعیان مهدویت از جمله به قیام مختار و محمد بن حنفیه، نفس‌ زکیه ‌و مهدی‌ عباسی اشاره کرده‌اند. در راستای ادعای مهدویت، برخی از این جریان‌ها چون «حسنیان و عباسیان» برای جلب توده‌های مردمی و مشروعیت‌بخشی قیام خود، اقدام به جعل و تحریف احادیث در حوزۀ…