مقالات

چکیده سازمان وکالت، شبکه‌ای از وکلای به هم پیوسته بود که در عصر حضور ائمه (علیهم السلام) وظیفۀ سامان‌دهی امور شیعیان را در امور مرتبط با امام بر عهده داشت. به دلایل خاص سیاسی آن روزگار، باید این سازمان به صورت سرّی به فعالیت می‌پرداخت. اهمیت مسئله به قدری بود که هر گونه تنش در پی تعارض‌های روی داده می‌توانست موجودیت آن را با خطر مواجه سازد. از این‌ رو می‌طلبید دست‌اندرکاران و گردانندگان آن با شناخت بسترهای بروز تعارض و تنش در مجموعۀ خود، به مدیریت تعارض‌ها همت گمارند تا بتوانند به سلامت از خطرهای پیش رو گذر کنند….
چکیده حدیث ثقلین از روایات مشهور و منقول از پیامبر(ع) است که همواره مورد توجه مسلمانان و تفسیر محققان و متکلمان شیعه و اهل سنت بوده و با عبارات متفاوتی نقل شده است. در این پژوهش، از سویی با استفاده از اسناد روایات، عبارتی از این حدیث که در کتب شیعه متواتر است، انتخاب شده و از سویی، دیگر مصداق کلمۀ عترت با توجه به روایات مشابه ثقلین در کتب شیعه، مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. همچنین با بررسی روایات مسند حدیث ثقلین در کتب اهل سنت و بررسی سند هر عبارت از روایت و رسم نموداری راویان…
چکیده: آرامش، تعادل روحی و نبود تشویش و اضطراب است که برآیند آن برخورد درست با مسائل و گرفتاری هاست. آرامش در اقسام مختلف آن (طبیعی، روانی و اعتقادی) از مولفه های سعادت است که به دو شکل آرامش روحی و امنیت اجتماعی ظهور می یابد. از آن رو که عموم فعالیت های افراد به امید دست یابی به آرامش می باشد، این نوشته در پی ارائه عوامل آرامش به بررسی آموزه های اسلامی پرداخته و برخی از آنها را گزارش نموده است. این عوامل عبارتند از: ایمان، عامل اصلی آرامش که دیگر عوامل را نیز در سایه خویش دارد؛…
چکیده: استاد مطهری در میان گرایش‌ها و نظریات گوناگون در گستره مکاتب اخلاقی، به پرستش الهی به‌ عنوان بنیاد اساسی مکتب اخلاقی اسلام معتقد است. مبنای دیدگاه فوق از نظر ایشان این است که هرگونه کار اخلاقی عبادت خداست حتی اگر شخص به آن توجه نداشته باشد. پرستش از نظر استاد دارای دو جنبه است باطنی یعنی سیر انسان از خلق به خالق و ظاهری عبارت است از نوع آداب و اعمالی که باید پرستش به آن شکل صورت گیرد. در این مقاله پس از تبیین هویت معرفتی و حکمت‌های اخلاقی و تربیتی پرستش، جنبه‌های معیاری آن، کنکاش خواهد شد…
چكيده: مسئله اى كه در اين تحقيق با آن روبه رو هستيم، معناى خلق نيكو، حد و مرز آن، بسترهاى زمينه ساز خوش اخلاقى، آثار آن و مهارت هايى براى ايجاد و تقويت خلق نيكوست. هدف اين پژوهش، يافتن بهترين راهكار براى ثبات و پايدارى زندگى، آرامش و نشاط اعضاى خانواده، تأمين مطالبات اعضا، رفع نيازمندى هاى عاطفى و احساسى و پيدا كردن سعادت و خوشبختى است. روش تحقيق در اين پژوهش، روشى تحليلى ـ توصيفى است كه بر داده هاى دينى و روان شناختى مبتنى است. يافته هاى اصلى اين تحقيق ضرورت توجه به شاخص هاى انتخاب همسر براى…
چکیده: روز قیامت صحنه های تکان دهنده و در عین حال آموزنده ای دارد که می توان از آنها برای تنظیم زندگی معنوی و تکامل روحی در سایه آیات الهی استفاده کرد؛ روزی که به تعبیر قرآن کریم: «یُبَصَّرُونَهُمْ یَوَدُّ الْمُجْرِمُ لَوْ یَفْتَدی مِنْ عَذابِ یَوْمِئِذٍ بِبَنیهِ * وَ صاحِبَتِهِ وَ أَخیهِ * وَ فَصیلَتِهِ الَّتی تُوءْویهِ * وَ مَنْ فِی الْأَرْضِ جَمیعاً ثُمَّ یُنْجیهِ»؛ «آنها را نشانشان می دهند، [روزی است که] انسانِ خطا کار دوست دارد فرزندانش، همسرش، برادرش و قبیله اش را که از او حمایت می کرد و تمامی انسان‌های روی زمین را فدا کند تا…
چکیده: اخلاص پاک کردن چیزی از هر چیزی است که غیر او باشد و با او درآمیخته باشد، و در اصطلاح آن‌ است که هرچه گوید و کند به قصد قربت به خدا باشد (خواجه نصیر طوسی). نویسنده اخلاص در دین‌ را که در آیه 3 زمر آمده شامل خالص بودن عقاید، عبادات و سایر اعمال اجتماعی و مشاغل‌ می‌داند. اخلاص در عقاید آن است که اصول اعتقادی برگرفته از مکتب وحی باشد. اخلاص در عبادات آن است که هرچه گوید و انجام دهد تنها به قصد تقرب به خداوند، و خالص از سمعه و ریا اغراض دنیوی باشد. اخلاص…
چکیده: این مقاله به تحلیل مفهوم «امامت متقین» به عنوان آرمان عبدالرحمان در قرآن می‌پردازد. ابتدا معنای لغوی و اصطلاحی «امام» را بررسی کرده و نشان می‌دهد که این واژه تنها به ائمه معصومین(ع) اختصاص ندارد، بلکه به هر پیشوا و راهبری – اعم از هدایتگر یا گمراه‌کننده – اطلاق می‌شود. امام واقعی کسی است که سه ویژگی داشته باشد: پیشگام بودن در حرکت، شناخت کامل راه و توانایی هدایت دیگران. درخواست عبدالرحمان برای امامت متقین، نه ناشی از ریاست‌طلگی، بلکه نشانۀ همت بلند و خواستِ خدمت به دیگران برای رسیدن به قرب الهی است. این درخواست در چارچوب جهان‌بینی…
چکیده: یکی از بارزترین ویژگی‌های شخصیتی امام رضا (ع) ارتباط عمیق معنوی ایشان با خداست که در کثرت عبادت و خویشتن‌داری حضرت تجلی کرده است. آن حضرت در زندگی، اصول معنوی خاصی را رعایت کرده‌اند که به‌ یقین با پیروی از سبک زندگی معنوی آن بزرگوار، انسان به آرامش روحی و روانی خاصی می‌رسد. در این مقاله با بررسی زندگی امام رضا (ع) سعی شده است به این سؤال پاسخ داده شود که چگونه امام هشتم (ع) در نهایت آرامش روانی به سر می‌بردند؟ یافته‌های این نوشتار نشان می‌دهد که انسان با پیروی از سبک زندگی معنوی امام هشتم (ع)…
چکیده در سرمقاله شماره پیشین، از نگاه «تمدّنى به روایات» سخن رفت و در آن جا بیان شد كه در نگاه تمدنى، تأثیر حدیث بر علوم اسلامى، فرهنگ و ادبیات، فنون و هنر باید منظور گردد. اینك در این سرمقاله، تأثیر حدیث بر علوم اسلامى، به عنوان یكى از شاخه هاى نگاه تمدنى، موضوع بحث قرار مى گیرد. یكى از ابعاد نگاه تمدنى به حدیث، بررسى تأثیر آن بر علوم و دانش هاى مختلفى است كه در جامعه اسلامى رشد یافته اند، خواه آنها را علوم اسلامی بدانیم یا دانش مسلمین. این تأثیر، ممكن است در تأسیس و تولید آن…
چکیده: این مقاله به بررسی زندگی، آثار و نقش شیخ لطف‌الله اصفهانی، از علمای مهاجر جبل‌عامل به ایران در عصر صفوی، می‌پردازد. شیخ لطف‌الله که به دعوت شاه عباس صفوی به اصفهان آمد، سرپرستی مدرسه و مسجدی را که به نام او ساخته شد بر عهده گرفت و به عنوان شخصیتی مورد اعتماد در امور دینی و پیشنماز آن مسجد به فعالیت پرداخت. از وی آثار قلمی بر جای مانده که از جمله آنها رساله‌ای فقهی به زبان عربی در مورد «اعتکاف» با نام «ماء الحیات» است. مقاله با تمرکز بر محتوای رساله اعتکافیه شیخ، به اختلاف‌نظر فقهای شیعه در…
چکیده عرفان و عبادت از مهم ترین محورهای بحث در سیره نبوی (صلی الله علیه وآله) است. عبادت، فرع و مترتب بر معرفت است، و از همین روی، پیامبر اعظم (صلی الله علیه وآله) تحت تربیت الهی مسیر کسب معرفت را چنان طی کرد که آماده پذیرش رسالت عظیم الهی شد. درجات بالای معرفتی آن حضرت، حالتی قرین با ذکر و احساس حضور دایم در پیشگاه حق به او بخشیده بود. این حالت به صورت خشوع و خداترسی و خوف حقیقی از سخط الهی در عبادات آن حضرت متجلی می شد. جلوه های عبادت در سیره پیامبراعظم (صلی الله علیه…