مقالات

چکيده: اعتكاف، عبادتي پرفضيلتي است. كه تعبد و اخلاص از اركان اصلي آن، به شمار مي آيد. اين نوشتار، فضيلت اعتكاف را از بررسي متون قرآني، حديثي و گزارش هاي تاريخي، پي مي گيرد؛ همچنين در پي پاسخ به اين پرسش است كه: آيا هدف از تشريع اين عبادت فقط كسب ثواب است يا فراتر از پاداش و ثواب اخروي مورد نظر است؟ متون ديني علاوه بر تبيين فضيلت اعتكاف، با روش هاي ديگر نيز اهميت موضوع را نشان دادند. مقاله حاضر مي خواهد، با تركيب متوني كه به طور مستقيم و غيرمستقيم به بيان ديدگاه دين درباره اعتكاف پرداخته…
متن مقاله مقدمه: در این سالها مساله ذی قیمت «اعتکاف » درجغرافیای زندگی و تاریخ فرهنگی ما از جایگاه و پایگاه مستحکم و شیرینی برخوردار شده است، به نحوی که در ایام اعتکاف، مساجدجلوه ای زیباتر و نورانی تر پیدا می کنند. آری، رویکرد مردم مؤمن خصوصا جوانان ونوجوانان به طرف این مسائل، مصداق بارزی از آیه شریفه «انما یعمر مساجدالله من آمن بالله و الیوم الاخر و اقام الصلوة…» (1) می باشد که باعث تعمیر و آبادانی واقعی مساجد الهی شده است. لازم به ذکر است که همانا هدف از خلقت جن و انس، مساله معرفت و عبادت است…
چکیده: اين پژوهش به بررسي اثربخشي مراسم اعتكاف در سلامت روان و شادكامي دانشجويان مي پردازد. روش پژوهش از نوع نيمه تجربي و از طرح هاي پيش آزمون ـ پس آزمون با گروه كنترل است. جامعه آماري پژوهش را دانشجويان دانشگاه شهيد باهنر كرمان در سال تحصيلي 92-93 تشكيل مي دهند. نمونه پژوهش شامل دويست نفر از دانشجويان دختر (صد نفر شركت كننده در مراسم اعتكاف و صد نفر غيرشركت كننده) بوده كه به صورت تصادفي انتخاب شده اند و با پرسشنامه (سلامت عمومي) GHQ-28 و پرسشنامه شادكامي آكسفورد قبل و بعد از مراسم اعتكاف مورد بررسي قرار گرفتند. داده…
چکیده: یکی از پرشمارترین فرازهای صحیفه سجادیه به توبه، انابه و استغفار از گناهانی مربوط است که نه تنها با مقام عصمت امام سجاد علیه السلام ناسازگار است بلکه با انسان های معمولی نیز مناسبت ندارد. این نوشتار در پی آن است که برخی از راه حل های تعارض یاد شده را مطرح و بررسی کند. بر این اساس، در تبیین تعارض پیش آمده بین عصمت امام و اعتراف به گناهان در ادعیه، فرازهای مربوط به بحث به دو دسته تقسیم می شود: دسته یکم: برخی از فرازها به علت مضامین آن ها نباید به معصوم (ع) نسبت داده شود،…
چکیده: عبودیت گوهر اساسی دین است و همه معارف و احکام دینی برای تحقق عبودیت خدای سبحان است و غایت خلقت نیز چیزی جز عبودیت نیست . از طرف دیگر قوام وجود آدمی به عقل اوست و مخاطب خداوند و عامل اجرای اوامر و نواهی عقل است ، بنابراین تحقق عبودیت جز با واسطه عقل امکان ندارد . اما همان‌گونه که علم و ادراک در عالم هستی دارای درجات و مراتب است عبادت نیز دارای درجات و مراتب است . عبودیت تکوینی یا عبادت بالاضطرار همه عالم موجودات را شامل می‌شود و عبادت بالاختیار مختص موجودات خودآگاه است و مراتب…
چکیده: پژوهش حاضر با هدف بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی شاخص آرزو در میان نمونه‌ای از دانشجویان ایرانی انجام شد. روش این پژوهش توصیفی-پیمایشی از نوع ابزارسازی بود. 502 نفر از دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه پیام نور شهرستان لنگرود به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و شاخص آرزو (AI؛ کیسر و رایان، 1996)، مقیاس خودشناسی انسجامی (ISK؛ قربانی، واتسن و هارگیس، 2008)، مقیاس شفقت خود-فرم کوتاه (SCS-SF؛ ریس و همکاران، 2011)، مقیاس خودشیفتگی مارگولیس-توماس (MTNS؛ مارگولیس و توماس، 1980) و مقیاس حرمت ‌خود رزنبرگ (RSES؛ رزنبرگ، 1965) در میان آن‌ها اجرا شد. تحلیل عامل تأییدی مرتبۀ دوم نشان داد که ساختار عاملی…
چکیده: در فرهنگ اسلامی، شرم و حیا خصلتی اصیل و ارزشمند محسوب می‌شود و ریشه در فطرت انسانی دارد. در مقابل، در فرهنگ‌های غیراسلامی، بی‌حیایی و بی‌شرمی کمال محسوب می‌شود. در اخلاق اسلامی خوف و رجا از یک‌سو، به معنای شناخت و قدردانی از نعمت سلامتی، صحت و نعمت‌های بی‌پایان خداست و از سوی دیگر، به معنای شناخت این حقیقت است که خدای متعال با توبه کردن انسان، می‌تواند از لغزش‌های وی درگذرد و بر نعمت‌های او بیفزاید. این هر دو، آدمی را مستعد توبه واقعی و دریافت رحمت الهی می‌کند. طبیعی است کسانی که به دنیا آلوده‌اند، لذایذ دنیوی…
چکیده یکی از مباحث مهم در زندگی انسان، موضوع واقع بینی است. اصل واقع بینی به قدری مهم است که دین اسلام مبنای دعوت خود را بر آن نهاده است؛ بدین معنا که از انسان می خواهد با درک صحیح آیات آفاقی و انفسی و پی بردن به واقعیت آن ها، به وظایفی که در سایة آن متوجه می گردد، قیام نماید. اما با وجود توصیه های مکرر الهی به واقع بینی، انسان غالب اوقات نسبت به آن بی توجه می باشد و در اثر پیروی از وهم و خیال، غفلت، جهالت، تمایلات نفسانی و گناهان نمی تواند واقعیت ها…
چکیده: محبت به خدا آثار و لوازمی دارد. دوستان خدا که سختی‌ها و گرفتاری‌های زندگی و دوری از محبوب آنان را آزرده‌خاطر ساخته، در جست‌وجوی جوار محبوب‌اند و کسب رضایت و تقرب به او. بدین‌سان به ساحل آرامش رسیده و زندگی پرتلاطم دنیا و دشواری‌های آن هرگز آنان را وامدار دنیا نمی‌کند. از بندگی، عبودیت خدا و نیایش و تضرع، درگاه او لذت می‌برند و این حالات معنوی را هرگز با هیچ چیز عوض نمی‌کنند. آه و ناله گاهی ناشی از مصیبت و گرفتاری‌های زندگی است و گاهی ناشی از سرور و شادمانی بندگان خالص خدا از شوق و شادمانی…
چکیده: این مقاله شرح و تفسیری بر مناجات «امیدواران» امام سجاد علیه‌السلام می‌باشد. «آرزو» درخواست امری دور از دسترس است که تحقق آن نیازمند تلاش مضاعف باشد، ولی «رجا» و «امید» درخواست اموری است که مقدمات آن فراهم می‌باشد. هرچند آرزوی طولانی به خودی خود، مذموم نیست و از کلام امام سجاد علیه‌السلام به دست می‌آید که این‌گونه آرزوها در امور معنوی مطلوب است، اما در امور دنیایی آرزوهای بلند مذموم و ناپسند است. شایسته است آن‌گاه که بنده مقابل خدای متعال قرار می‌گیرد، همه نعمت‌های دنیوی و اخروی را از او بخواهد؛ درخواست آرزوهای بلند از خدای متعال بر…
چکیده: مجموعه صفات نفسانی و آداب رفتار، و مقرراتی که تنظیم کننده رابطه بنده باخداست، اخلاق بندگی می‌باشد، که هم فضائل و هم رذائل را دربر می‌گیرد. اخلاق بندگی دارای اصولی بنیادی است، که اگر رابطه انسان با خدا، بر جهات ارزشی و مثبت آن استوار باشد، فضیلت محسوب شده، موجب سعادت و کمال وی است، و اگر بر ابعاد منفی آن؛ یعنی پایه‌های ضد ارزشی استقرار یابد، رذیلت به شمار آمده، موجب انحطاط و سقوط وی خواهد شد. در مقاله حاضر، اساسی‌ترین زیرساخت‌های اخلاق بندگی، در دو بخش ارزش‌ها و ضد ارزش‌ها، بررسی گردیده و با استناد به روایات…
چکیده مابعدالطبیعه، موجودات مجرد و مثالی و ویژگی‌های آنها از جمله مسایلی هستند که در بسیاری از موارد، در تعارض با قوای تعقلی انسان قرار می‌گیرند. لذا برخی با ردّ و انکار اشراقیات فقط به عقل بشری و دست آوردهای علمی آن معتقدند. یکی از موجودات مهم غیرمادی جن است. موجودی اسرارآمیز که ذهن انسان را به خود مشغول داشته است؛ آیا به راستی چنین موجودی واقعیت دارد یا اینکه قوه تخیل بشر آن را ساخته است ؟ این نوشتار جهت بررسی برخی شبهات و ابهامات درباره جن و ویژگی‌های آن است، که با استفاده از آیات قرآن، روایات، تفاسیر…