مقالات

چکیده: استخاره، اصطلاحی خاصّ و منطبق بر عملی متعارف در جامعۀ مذهبی است که رواج گسترد­ه­ای یافته است. این نوشته در پی آن است تا مستندات آن را در حدیث، گسترده ترین منبع در حوزۀ معارف دین، استخراج کرده، صحّت و سقم آن را بررسی و خطا در تطبیق این اصطلاح را روشن نماید. علاوه، رابطۀ استخاره و قضا و قدر الهی بحث شده است. در این زمینه، به دو گروه کلی از احادیث بر می­خوریم. گروهی که مضمون آن ها خواندن دو رکعت نماز و دعایی خاصّ در واگذار کردن کار به خدا است، علاوه بر آن که مفاهیمی…
چکیده بی­تردید فرد مسلمانی که می­خواهد در فضای شریعت قرار گیرد با محدودیت­هایی برای انجام مصارفش روبرو است. در واقع شریعت اسلام با آموزه­های خود در قالب کتاب و سنت معصومین(ع)، بایدهای رفتار مصرفی فرد مسلمان را تبیین نموده و اهداف و انگیزه­های او را نیز مطابق با این آموزه­ها، در او نهادینه می­کند. شناخت درست از قوانین و مقرارت و همچنین محدودیت­های مصرفی یک فرد مسلمان در چارچوب دین اسلام، برای تبیین الگوی مصرف نقش حیاتی دارد. در این تحقیق تلاش شده است ضمن شناخت این عوامل به بررسی پیش­فرض­ها و مفروضات این الگو پرداخته شود و یک الگوی…
چکیده: از مناسک رايج و پرکاربرد جامعه اسلامي، استخاره کردن است؛ رفتاري با شيوه هاي متنوع که پيشينه اي کهن در فرهنگ اسلامي دارد. عمده شيوه هاي متنوع اين منسک، ماثور و برخي نيز غيرماثورند. به تبع، هر يک نيز خاستگاهي دارند و خود نيز در طول زمان، دچار تحولات و تغييراتي شده اند. تنوع شيوه هاي استخاره و آداب همراه آن به قدري است که يافتن وجه جامعي ميان اين اشکال مختلف و بازشناسي ماهيت استخاره را بر پايه آن مولفه هاي مشترک دشوار مي کند. از آن سو، عمده شيوه هاي استخاره در قالب رواياتي منسوب به معصومين…
چکیده مشارکت سیاسی و حاکمیت مردم بر مردم (دموکراسی) یکی از الگوهای جدید و دستاوردهای تمدن امروز برای اداره و نظام مدیریتی جامعه است. پیچیدگی مدیریت جامعه و میزان مطالبات مردم و اجرای توسعه یافته این الگو در جوامع پیشرفته وظائف ما را در شناخت هر چه بیشتر این حق عمومی از منظر دینی گوشزد می کند. جالب است این الگو به نحو کم سابقه و در عین حال متعالی و درخشانی 1400 سال پیش در حکومت امام علی علیه السلام اجرا شده است. در این نوشتار اهمیت و میزان مشارکت سیاسی مردم در سرنوشت اجتماعی خودشان را از منظر…
چکیده طرح خانه مسلمان می‌بایست به صورتی باشد که امکان انجام الگوهای رفتاری شریعت را در هماهنگی با ارزش‌ها و عقاید اسلامی ساکنین فراهم سازد. دین جامع اسلام می‌تواند مجموعه‌ای از اصول اساسی را به عنوان راهنما و چهارچوب برای طراحی و معماری مسکن در اختیار ما قرار دهد. با توجه به سیاست‌های کلان کشور پیرامون احیای معماری و شهرسازی اسلامی-ایرانی، توجه به اصول معماری خانه در اسلام و بررسی میزان تحقق این اصول در گذشته و عصر حاضر از یک سو و میزان سازگاری آموزه‌ها و مصادیق معماری جهان معاصر با این اصول از سوی دیگر ضروری به نظر…
چكيده: بخش قابل‌توجهی از روايات تفسيرى را كه از امام سجاد (ع) برجای‌مانده، تأويل آيات و ارائه مصاديق آن‌ها تشكيل مى‌دهد. اين روايات نقش تعيين‌كننده‌اى در بازسازى عقايد جامعه پس از شهادت سيد الشهداء (ع) دارد. در اين گفتار، فزونىِ روايات تأويلى و تعيين مصاديق آيات، بر پايه مخاطب و فضاى صدور روايات تحليل شده است. نگارنده، نمونه‌هايى از موضوع‌هاى اين روايات را بدين‌سان برمى‌شمارد… دانلود مقاله جایگاه تأویل در روایات تفسیری امام سجاد (ع)
چکیده: یکی از اقسام مهم تجربه دینی، تجربه «تفسیری» است. این مقاله با روشی توصیفی – تحلیلی، این قسم از تجارب دینی را با تأمل بر نیایش‌های امام سجاد (ع)، بررسی و محورهای اساسی بینش آن امام بزرگوار درباره این قسم از تجارب را تحلیل و تبیین می‌کند. ابتدا تجربه تفسیری را تبیین مفهومی کرده، سپس ارتباط آن را با تبیین دینی بازگفته‌ایم. و آنگاه با تقسیم تبیین، به عقلانی و غیرعقلانی، عقلانیت تفسیرهای دینی را خواهیم گفت. در این مقاله تأثیر و تأثر دوجانبه تجربه تفسیری و احوال و عواطف آدمی، ارتباط تجربه تفسیری با برخی از آموزه‌های اصلی…
چکیده: نامه‌ای از حضرت علي بن الحسين (ع) به محمد بن مسلم معروف به ابن شهاب زهري در برخي منابع ذکرشده است. در اين نامه زهري به جهت همکاري با دربار بنی‌امیه مورد سرزنش آن حضرت (ع) قرارگرفته است. معمولاً اين نامه در تحليل موضع‌گیری‌های سياسي و اجتماعي امام سجاد (ع) مورد استناد قرار می‌گیرد. از بررسي منابع و کتاب‌های متعدد چنين برمی‌آید که قدیم‌ترین منبع موجودي که اين نامه را، البته بدون سند، نقل کرده کتاب تحف العقول تألیف ابن شعبه حراني است. بررسي محتوايي نامه از عدم سازگاري تعابير موجود در آن با سن، درجه انحراف و سطح…
چکیده: آنچه در پی می آید، خلاصه ای است از اثری با ارزش که با مشخصات ذیل منتشر شده است: «پژوهشی در زندگی امام سجاد علیه السلام » نوشته حضرت آیت الله سید علی حسینی خامنه ای – مقام معظم رهبری، امت برکاته – چاپ اول، اسفند 1361 . ناشر: حزب جمهوری اسلامی، 80 ص . بیست هزار نسخه . 1 . بیان و نگارش سیره امام سجاد علیه السلام بسی دشوار است زیرا برخی از نویسندگان و مورخان، ذهن مردم را آشفته کرده و چنین القاء کرده اند که آن امام بزرگوار علیه السلام در گوشه ای نشست و…
چکیده: پیوند و انس امام سجاد (ع) با قرآن کریم، از برجسته‌ترین جنبه‌های حیات عبادی حضرت به‌عنوان «زین‌العابدین» است. بررسی این پیوند به‌منظور الگوگیری از سیره و روایات تفسیری ایشان، به دلیل احاطه حضرت بر تفسیر و تأویل قرآن، اهمیت بسیار دارد. امام سجاد (ع) معلم تفسیر در عصر تابعان به شمار می‌رود و سیره حضرت تجلی آیات نورانی قرآن، معرفت عظمت این کتاب آسمانی و مبین اهمیت آن در زندگی انسان است. روایات تفسیری امام زین‌العابدین (ع) افزون بر دویست و نود روایت است که گاه به شرح و تبیین آیات و گاه به موضوعات دیگر، ازجمله بیان علوم…
چکیده: روایات بسیاری سخن از پرستش خدا، زهد و عبادت، محاسبه نفس، عفو گذشت، نرم‌خویی و مهربانی، احسان و نیکی، سخاوتمندی، دستگیری مستمندان، پرهیزکاری و شجاعت و … امام سجاد (ع) گفته‌اند و بر صفات و رفتارهای اخلاقی ایشان تأکید بسیار شده است. با دقت در آیات پایانی سوره فرقان که در آن خداوند صفا مؤمنان برگزیده «عباد الرحمن» را برشمرده، می‌بینیم که همه آن نشانه‌ها که برای بندگان کامل خداوند معین‌شده در وجود امام علی بن حسین (ع) آشکار است. ایشان با رفتار و گفتار خود در آن دوره تاریک چون چراغی روشن برای جویندگان انسانیت بود و سیره…
چکیده: در اين مقاله، مرحله دوم از نهضت كربلا كه دوره پيام‌‏رسانى و تثبيت ارزش‌‏هاى نهضت، به رهبرى امام سجاد (ع) می‌باشد، موردبررسی قرارگرفته است. نويسنده، انتقاد شديد از موضع فريبكاران كوفى، مبارزه با حاكمان اموى، افشاگرى چهره بنی‌‏اميه، بيدارى افكار عمومى و معرفى اهل‌‏بيت عصمت و طهارت را ازجمله سرفصل‌‏هاى تلاش سياسى امام سجاد (ع) در نهضت عاشورا می‌‏داند؛ و با اشاره به راهبرد سياسى امام (ع) در زنده نگه‌داشتن ياد و خاطره شهيدان كربلا، برانگيختن نهضت‏‌هاى خون‏‌خواهى حسينى پس از قيام را يكى از دست‌‏آوردهاى تلاش آن حضرت می‌‏شمارد امام على بن الحسين(ع)، مشهور به زين العابدين و…