مقالات

چکیده موضوع اصلی در این مقاله، قیام محمد­بن­ عبدالله نفس زکیه، از حسنیان است. در ابتدا به مبانی و ماهیت فکری جنبش حسنیان پرداخته شده است تا پس از روشن شدن این مبانی، بهتر بتوان دلیل قیام محمد نفس زکیه را تبیین کرد. از این رو، سعی نگارنده در این پژوهش بر آن است که به عوامل شکست قیام محمد­بن­ عبدالله و پیامد‏ها و نتایج این قیام بپردازد. عباسیان که خود را در برابر علویان فاقد مقبولیت کافی می‏دانستند، سعی داشتند استنادات و دلایلی مبنی بر مشروعیت خویش ارائه کنند. در مقابل، حسنیان نیز برای مشروع جلوه دادن خود، استناداتی…

«هرکس که دوست دارد عاقبت بخیر بوده و با ایمان کامل و با دلی پاک از دنیا برود، حتما باید متاهل باشد» پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) بهترین وسیله برای بقای نسل بشر و حفظ عفت عمومی جامعه بشری و احساس آرامش؛ مساله ازدواج است که خواسته طبیعی انسان است و اسلام هم روی آن تاکید زیادی نموده و جوانان را تشویق به ازدواج کرده است و ازدواج را ضامن بقای بشر می داند. زیرا منظور از ازدواج تنها امور مادی و ظاهری نیست که آنها جذب یکدیگر شوند، بلکه نکته مهم تر و باریک تری هم وجود…

چکیده اهمیت و تأکیدات گسترده ی اندیشمندان بر نقش آفرینی نهاد شورا در تصمیمات مرتبط با منافع عمومی، این امر را ضروری می سازد که جایگاه چنین نهادی در فرایند اتخاذ تصمیم در یک نظام سیاسی و اجتماعی مشخص شود. از آن جا که شورا در هر دو خاستگاه فقه و حقوق دارای مبانی و ادله ی مخصوص به خود است، این پژوهش در پی این است که نقش شورا را در مدیریت امور عمومی، از نگاه فقهی و حقوقی تحلیل و بررسی کند. هدف نهایی این تحقیق، پاسخ به این پرسش است که در اتخاذ یک تصمیم کلان حاکمیتی…

چکیده: در قـرآن نـیروی مـعنوی عـظیمی هست که در نفس مخاطب تأثیر شگرف بر جای می گذارد، این نیرو باعث بیداری و وجدان و تحریک احساس و شعور و صیقل روح وی می شود و ادراک و تفکرش را بیدار و بصیرتش را جلا می بخشد، به همین دلیل است که انسان پس از این که در معرض تأثیر قرآن قرار می گیرد، ناگهان تبدیل به انسانی می شود که گویا تازه آفریده شده است. از این روی شـفابخشی قرآن و راهکارهایی که برای مقابله با فشارهای روحی و تأمین بهداشت روانی انسان بیان کرده، مورد توجه بسیاری از پژوهشگران…

چکیده: بر اساس برداشت بدوی از برخی آیات قرآن، این کتاب با شاعران برخوردی منفی نموده و آنان را – اگر با ایمان و درست کار نباشند – مورد نکوهش قرار داده است. از سوی دیگر، در سخن و سیره پیشوایان دین در پیوند با موضوع شعر و شاعری، به نصوص و گزارش هایی برمی خوریم که به حسب ظاهر، متعارض و ناسازگار به نظر می رسند؛ زیرا برخی از آن ها، این کار را مورد نکوهش قرار داده و پاره ای دیگر آن را بی اشکال دانسته اند و حتی گاه، مورد تشویق قرار داده اند. مقاله پیش رو…

چکیده یکی از مباحثی که در قرآن کریم و روایات ائمه(ع) بدان پرداخته شده است، مبحث شایعه و انتشار خبرهای دروغین است. شایعه، خبری دروغین است که به راحتی در جامعه جریان می یابد و باعث تبیین واقعیت به صورتی دگرگون می شود و بیشتر دربارۀ برجستگان و خواص جامعه صورت می گیرد. همچنین از شایعه در جنگ نرم و جنگ های روانی بسیار استفاده می شود. دو اصل اهمیت و ابهام، محورهای اصلی پدید آمدن شایعه اند. به عبارت دیگر اصولاً شایعه نسبت به اموری صورت می گیرد که از حساسیت بالایی برای مخاطب برخوردار باشد و همین حساسیت…

چکیده حسین بن حمدان خصیبی از راویان بزرگ معتقد به امامت امامان دوازده گانه در دوره غیبت صغری و سالهای آغازین غیبت کبری است که در عین حال مورد احترام فراوان فرقه نصیریه نیز می باشد. او دارای اندیشه های خاصی بوده که وی را از امامیه جدا می ساخته است و لذا رجالیون متقدم او را به شدت تضعیف کرده اند، اما رسوباتی نه چندان اندک از اندیشه های او در جوامع امامیه نفوذ پیدا کرده است. کتاب الهدایة الکبرای او از آنجا که از قدیمی ترین متونی است که با ذکر سلسله اسناد در صدد اثبات امامت و…

چکیده منصب «بابیّت» برای امامان شیعه(ع) در عصر حضور، از جمله رویدادهایی است که برخی از مؤلفان شیعه از دیرباز باورمندانه به آن نگریسته‌اند و این باور، همچنان مورد پذیرش گروهی از پژوهشگران شیعی است. سنجش اعتبار این باور بر اساس اطلاعاتِ برگرفته از منابع مختلف و بهره‌گیری از روش‌های تاریخی، رجالی و حدیثی، موضوع این مقاله است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که نشانی از تأیید چنین منصبی توسط امامان شیعه(ع) و یا بسیاری از مؤلفان شیعه که بحث از «باب»‌ها می‌توانست برای آنها مهم باشد، در دست نیست. افزون بر این، منشأ غیرامامی این باور و چگونگی راهیابی…

چکیده: پژوهش در سیره معصومان (ع) برای معرفی آن اسوه‌های حقیقی به جامعه، ضروری است. سیره آن بزرگواران را می‌توان در ابعاد فردی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی بررسی کرد. یکی از محورهای سیره معصومان (ع)، سیره نظامی آن بزرگواران است که ابعاد مختلفی دارد. یک بعد آن توجه به خدا و استمداد از او در تمام شرایط نظامی است. در این نوشتار ابعاد سیره معصومان (ع) در این موضوع بررسی‌ شده است. بدین منظور پس از جمع‌آوری نمونه‌های فراوانی از سیره آن بزرگواران به دسته‌بندی و تجزیه‌ و تحلیل آن پرداخته شد. در روش آن بزرگواران توجه به خداوند، استمداد…

چکیده: رخداد عاشورا و شهادت امام حسین (ع) در رأس مهم ترین حوادث تاریخ بشریت قرار دارد. عظمت این حادثه را می توان با تحلیل زمینه ها، چرایی، چگونگی وقوع، پیامدها و آثار آن بررسی کرد. یکی از نشانه های عظمت این حادثه، رخدادهای شگفتی است که غالب آنها شکل خرق عادت داشته و در پی شهادت امام حسین (ع) به وقوع پیوست. بعضی از این رخدادها، مربوط به اجزای نظام هستی همچون خورشید، ماه، ستارگان و زمین است. و بخشی دیگر به انبیاء و فرشتگان، و بخشی هم به جنیان و حیوانات اختصاص داشته، و برخی نیز مربوط به…

چکیده: در این اثر، به‌طور خلاصه چهار نظریه تحلیلی (تعبد، انقلاب، دفاع، اصلاح) درباره قیام عاشورا ارائه می‌شود و از پرداختن به جزییات واقع پرهیز می‌شود. در تحلیل كلیت حركت آن امام، موضوعاتی چون امكان پیدایی، زمینه‌های اجتماعی و فرهنگی و به‌طور عام، عقلانیت پنهان در واقعه كربلا مورد بررسی قرار می‌گیرد. اهمیت بحث حاضر در این است كه از یک جهت با توجه به گستردگی‌ای كه در مباحث كلامی و اعتقادی حال حاضر پدید آمده، به واقعه عاشورا نیز از جنبه استدلالی توجه نموده است و از سوی دیگر، از میان انگیزه‌های مختلفی كه در آثار پیشروان و متأخرین…

چکیده: از آنجا که در بعضی کتب تاریخ و سیر و رجال از والده ی محترمه ی حضرت امام سجاد (علیه السلام) (امام چهارم ما شیعیان) با عنوان و کلمه ی فقهی (امّ الولد) که مولف مجمل التواریخ آن را به درستی به «مادر فرزند» ترجمه کرده است نام برده می شود برخی گمان برده اند و یا توهم کرده اند که آن بانوی بزرگوار شهزاده ای ایرانی نبوده و بلکه ـ کنیزی زرخرید و غیر ایرانی – بوده است و اینکه شیعیان نژاد مادری آن حضرت را به شاهنشاه ساسانی منسوب می کنند امری نادرست است…