مقالات

چکیده: این مقاله اصل عدل را از نظر شیعه مورد بررسی قرار داده و برای آن جایگاه محوری و ویژهیی در نظر میگیرد و از این منظر به ارتباط آن با اصول دیگر میپردازد. در این میان برهانی بدیع بر عصمت از نگاه شیعه استخراج و اقامه شده است. سپس از سخنان پیامبر اکرم(ص) مؤیدی بر این دیدگاه عرضه میشود، و نتیجه» چنین دیدگاهی را برای پاسخگوئی به پرسش اساسی «انتظار بشر از دین» بکار گرفته میشود. در پایان نتیجه میگیریم که از نظر مکتب شیعه، موجه ترین انتظاری که یک شیعه میتواند از دین داشته باشد همان وعدهیی است…

چکیده: صراط مستقيم بزرگترين نعمت الهى و راه محفوظى است كه يكى بيش نيست.اين راه از يك سو به خداوند متعال مرتبط است،و از سوى ديگر در فطرت يكايك انسانها قرار دارد. اين همان راهى است كه بنا به فرموده قرآن،شيطان به تلافى گمراهىاش بر سر آن كمين كـرده تا فرزندان آدم را از مسيـرى كه براى گام نهادن در آن خلق شده انـد، منحرف سازد. لذا درخواست هدايت به صـراط مستقيم بـرترين دعايى است كه خـداوند متعـال خود در ابتـداى قـرآن به ما تعليم داده و به بنده خـويـش دسـتـور داده كـه در روز چندين بار توفيق هدايت به…

چکیده: در مطالعات بين ادياني شفاعت عقوبت و نجات يکي از موضوعات مشترک در کتاب هاي اديان بزرگ الهي است. بدين معني که مرتکبين گناه با عمل شفيع، از مجازات الهي بخشيده شوند. اين موضوع در کتاب مقدس يهوديان به عنوان مثال در کتاب اشعيا (باب 53 فقره) 12، عهد جديد، روميان (باب 5، فقره 15) و در قرآن مجيد، سوره انبيا (آيه 28) اشاره شده است. شفاعت عقوبت در عهد عتيق به صفت رحمت خدا (اعداد، باب 14) و در قرآن مجيد به صفات رحمانيت (زمر /53 و انبيا /107)، رحيم بودن (طه /109 و مريم /87) و غفاريت…

چکیده: موضوع شخصيت از مهم ترين مباحث حوزه انسان شناسي است که در علوم مختلف انساني و تربيتي از قبيل مديريت، علوم سياسى، تعليم و تربيت و … جايگاهي ويژه دارد. پيشينه اين موضوع را بايد در دانش روان شناسي جستجو نمود که گرايشي خاص با عنوان روان شناسي شخصيت به آن اختصاص يافته است. در اين مقاله سعي شده با استفاده از منابع لغوي و آراي انديشمندان اسلامي، مفهوم روح و نفس از ديدگاه قرآن و نيز جايگاه آنها در روان شناسي شخصيت بررسي شود. بررسي موضوعاتي چون چيستي روح و نفس، تفاوت روح و نفس، محدوده مفهوم روح…

چکیده: یکی از کلمات بنیادین قرآن است که در ساخت دستگاه فکري و جهان « احسان » واژه بینی قرآنی نقش مهمی را ایفا می کند. این واژه در ادبیات قرآنی به دلیل ارتباط معنایی با سایر مفاهیم بنیادین قرآن مثل تقوا و ایمان، شامل حوزه معنایی گسترده اي است. گستردگی شبکه معنایی این واژه در فرهنگ قرآنی به دلیل چرخش اساسی معیار حسن از سلایق شخصی به معیار توحیدي است. در این نوشتار ضمن بررسی معناي لغوي احسان و مقایسه مصادیق قرآنی این واژه با برخی از مصادیق آن در ادبیات عرب پیش از ظهور اسلام و همچنین بررسی…

چکیده رجعت از آموزه‌های اختصاصی شیعه است و در اصطلاح به معنای بازگشت جمعی از مردگان مؤمن و کافر به زندگی دنیا هنگام قیام حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف است تا کافران مجازات دنیوی خود را ببینند و مؤمنان نیز ضمن مشارکت در قیام حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف از مجازات کافران خوشنود گردند. در این نوشتار ادله قرآنی و روایی رجعت بررسی شده و به شبهات مطرح شده پاسخ داده شده است و در انجام چنین بیان شده است که حتی اگر کسی نخواهد جزئیات رجعت را آن چنان که در پاره‌ای روایات آمده است…

چکیده از منظر تجربة دینی، ذاتِ خدا به وصف اخلاقی رحمت متّصف می‌شود و نظریة معلولی معنا ـ که در حوزة معناشناسی فلسفی مطرح است ـ این امکان را به وجود می‌آورد که وصف اخلاقی رحمت، به همان معنای انسان‌‌انگارانة آن، یعنی دلسوزی و مهربانی، دربارة ذاتِ خدا به کار رود. با توجّه به مفاد نظریة معلولی معنا، می‌توان ادعا کرد که مهربان و دلسوز بودن خداوند منافی با تنزّه و بساطتِ ذات او نیست. معناشناسی کفر در قرآن ‌کریم نشان می‌دهد که کفّار همان ظالمان پایمال ‌کنندة اخلاق هستند که تا حدّ ممکن و تا زمانی که مایل­اند بر…

چکیده: از جمله مباحث اعتقادی ادیان الاهی وجود عذاب و پاداش اخروی است. در اسلام این مسئله شفافتر و دقیقتر از سایر ادیان مطرح شده و مورد توجه قرار گرفته است. عالمان مسلمان در چگونگی و چیستی پاداش و عذاب اخروی علاوه بر دلایل عقلی و استدلال های فلسفی و کلامی، سخت متکی به متون اسلامی و مفاد آیات و روایات هستند؛ با وجود این، آنها در این مسئله هم رای نیستند. گرچه در خصوص دائمی بودن نعیم قیامت به تبع متون دینی اسلام، با هم اختلافی ندارند ولی در خصوص کیفر اخروی گروهی معتقدند که عذاب قیامت در نهایت…

چکیده این مقاله پس از بررسی کوتاه ریشة واژة بهشت و جایگاه آن در ادیان پیش از اسلام، این مفهوم را در فرهنگ اسلامی از جنبه های گوناگون پیگیری می کند و نخست بهشت را در قرآن کریم مورد بررسی قرار می دهد، آنگاه به بهشت در احادیث می پردازد. سپس مسائل فلسفی و کلامی و عرفانی مربوط به بهشت را طرح می کند.

چکیده بداء یکی از آموزه‌های تشیع است که توسط اهل بیت علیهم السلام از آیات قرآن استنباط و عرضه شده است. بدا، تغییری است که در مراحل فعل الهی صورت میگیرد؛ بدین صورت که قبل از ایجاد اشیاء، مراحلی ازجمله: مشیّت، اراده، قدر و قضا، توسط خداوند انجام می‌شود. تغییر در هر کدام از این مراحل، بداء نامیده میشود. مهم‌ترین اشکال مخالفان بدا، تعارض این آموزه با علم الهی است. در این نوشتار اشکالات مربوط به علم بررسی شده، این اشکالات ناشی از قیاس خداوند با انسان و استناد به روایات ضعیف و یا تفسیر نادرست از احادیث دانسته شده…

چکیده: معرفي چگونگيِ آفرينش جسماني انسان و نيز نحوه وجود او در دوران پس از مرگ در آموزه‌هاي ديني، هماره از موضوعاتِ موردِ توجه و بحثْ‌انگيزِ دينداران و علاقه‌مندانِ اين مباحث بوده است.بر اساس تعاليم صريح متون وحياني اسلام (قرآن و احاديث معصومان) خداوند، خلقت جسم بشر (حضرت آدم و نسل‌هاي پس از وي تا قيامت) را پيش از آفريدن اندام و اعضاي آنان، با خلق وجودي بذرْ‌مانند به نام بدن ذرّه‌اي از خاک براي يکايک آنها آغاز کرده است که پس از طي مراحلي خاص به پيکره حضرت آدم و نطفه و جنين و بدن انسان‌هاي نسل وي (بدن…

چکیده با اینکه متکلمان امامی، اشعری و معتزلی، خداوند را مرید دانسته‌اند و در باب مسأله اراده الهی بحث کرده‌اند، لکن از چند لحاظ میان آنها اختلاف است: 1ـ آیا اراده، صفتی است عین ذات یا زاید بر ذات؟ 2ـ آیا اراده، از صفات قدیم است یا حادث؟ 3ـ آیا اراده، از صفات ثبوتی است یا سلبی؟ 4ـ آیا اسناد اراده به خداوند حقیقی است یا مجازی؟ 5ـ آیا اراده، صفتی است موجود یا از احوال است؟ این نوشتار آراء هر سه مکتب کلامی را درباره مسأله اراده الهی بررسی کرده است.