مقالات

چکیده : در بررسی شخصیت رجالی ابوخالد کابلی، با دو کینه و چندین نام مشترک مواجه می شویم ارزیابی های این مقاله نشان از آن دارد که وی توسط رجالیان با کسانی چون خالد بن یزید، یزید بن ثعلبه بن میممون و یزید ابو خالد قماط یکی دانسته شده است این گزارش ها کار بررسی شخصیت رجالی ابوخالد را پیچیده می نماید علاوه بر این که علاوه بر تخلیط نام و کینه، برخی چون ابن آشوب، متغیر غلورا بر این پیچیدگی افزوده اند. ضرورت بازشناسی این شخصیت از ان جهت است که وی سهمی ویژه در تاریخ حدیث حدیث شیعه…

حارث بن عبدالله اعور همدانی، یار وفادار امیرالمؤمنین (علیه السلام) و یكی از چشمه های سرشار از علم و معرفت و ایمان و اخلاص و محبت اهل بیت، كسی كه از دروازه شهر علم وارد شد و همواره از امام و مولای خود، دانش فرا گرفت. حارث همدانی از قبیله «هَمْدان» كه یكی از بهترین قبائل یمن بود و تمام افراد آن قبیله، معروف بودند به تشیع و ولای علی (علیه السلام) و آن قدر به جانشین بر حق پیامبر اسلام، مولای متقیان (صلوات الله علیه) عشق می ورزیدند كه از آن حضرت بیت شعری نقل شده است در مدح…

الكافی شیخ كلینی، من لا یحضره الفقیه شیخ صدوق، تهذیب الأحكام و الاستبصار شیخ طوسی جوامع حدیثی چهارگانه، یا همان جوامع حدیثی متقدم یا كتب اربع شیعه است كه مؤلفان دانشمند آنها به سه محمّد اوّل معروف اند. اینان بخش عمد احادیث اهل بیت (علیه السّلام) را چه در اصول و چه در فروع در كتاب های خود گرد آوردند. در این نوشتار برآنیم تا پس از ذكر شرح حال مختصری از هر مؤلف و معرفی اجمالی كتاب وی، آنچه درباره این چهار كتاب ارزشمند از قلم دانشمندان شیعه تراوش نموده است، البته بدون ادعای استقصا، به عنوان كتابشناسی آنها…

چکیده: فرزند وارث مادر و پدر است و اين دو، الگو و سرمشق زندگی او به شمار می‌روند. خصلت‌ها و خوی‌ها را از ايشان به ارث می برند و در زندگی چگونه زيستن را از آن‌ها می‌آموزند. از اين رو، چنانچه ايمان، درستی، صداقت و پاكی ملكه وجود پدر و مادر باشد، فرزند آنها نيز انشاالله همان‌گونه خواهد بود. دوازده امام معصوم شيعيان از نسل پاك و طاهر به دنيا آمدند و هريك علاوه بر عصمت و علم، از شايستگی‌های فراوانی برخوردار بودند و به ويژگی خاصی شهرت داشتند. پدران اين بزرگواران امام و اسوه بودند؛ لكن مادرانشان از خاندان‌های…

چکیده بحث در زمینه «ماهیت حق» در فقه، از جمله مباحث پایه‌ای و بنیادین در استنباط است که شناخت لازم نسبت به آن مبنای بسیاری از احکام و قوانین مستنبط از ادله در خصوص حقوق قرار می‌گیرد و در این‌باره تاکنون، به لحاظ اهمیت مسئله نظریات و آرای متعددی ارائه گردیده است؛ اما این نکته مطرح است که آیا تحقیقات و تأملات صورت گرفته، به نظریه‌ای بلامنازع و عاری از اشکال منتهی گردیده و انتظار پژوهشگران و صاحب‌نظران عرصه فقه و حقوق را در این زمینه پاسخ درخور داده است یا خیر؟ این نوشتار از میان نظریات مختلف دراین‌باره، نظریه…

مقدمه: یکی از موضوعات مهم و مورد ابتلا که در فقه اسلامی و حقوق مدنی مورد بحث و بررسی واقع شده وکالت زوجه در طلاق است. ممکن است ضمن عقد نکاح یا عقد لازم دیگر یا به صورت قراردادی مستقل شوهر به زن وکالت دهد که از طرف او خود را مطلقه سازد. زوجه برای اینکه به آسانی بتواند خود را از قید یک ازدواج نامناسب رهایی بخشد، می تواند از طریق شرط ضمن عقد نکاح چنین اختیاری را برای خود تحصیل کند. در این صورت وکالت زن، مادام که ازدواج منحل نشده باقی خواهد ماند. و از آنجا که…

چكیده : خشكسالی های اخیر كه منجر به بروز و ضعیت بحرانی آب در كشورمان گردیده است، ضرورت بازنگری در قانون توزیع عادلانه آب مصوب ۱۳۶۱، به ویژه در زمینه «نحوه بهره برداری از آب های عمومی» را توجیه می نماید در این خصوص، مطالعه تطبیقی در حقوق كشورهایی كه از لحاظ آب و هوایی با كشور ما مشابهت دارند، می تواند به آشكار نمودن نقایص حقوق ایران، یاری رساند. در مقاله حاضر، ابتدا، در مبحث اول به بررسی وضعیت حقوقی انواع بهره برداری ها پرداخته و پیشنهادهای اصلاحی نیز ارائه گردیده است. سپس در مبحث دوم، نحوه تملك و…

چکیده مراعات حقوق مردم در جامعه در ابعاد مختلف و احترام به جان و مال و آبروی آنان از شاخص‌های اساسی یک جامعه اسلامی است چراکه اسلام به‌عنوان دینی کامل، برای ایجاد جامعه‌ای اخلاقی و همراه با امنیت و آسایش برای همگان، توجه فراوانی به حقوق افراد و لزوم رعایت آن نموده است. تأملی در آیات قرآن کریم به‌عنوان منبع اصلی دین اسلام به‌خوبی نشان‌دهنده این موضوع است. آیاتی با موضوعات تشریع حق قصاص، نهی از اکل مال به باطل، نهی از کم‌فروشی، نهی از خوردن مال یتیم، نهی از غیبت، تجسس، تمسخر و مانند آن در جهت مراعات حقوق…

چکیده «حق‌الله» و «حق‌الناس» از اصطلاحات حقوق اسلامی است که اولی ناظر به مصالح عمومی و ضامن نظم و انضباط اجتماعی است، و دیگری ناظر به مصالح شخص است. در فقه و حقوق جزای شیعه، حدود ده‌گانه حق‌الله ذکر شده است. این حدود ضامن دین، عقل، جان، مال و ناموس است. از آموزه‌های اسلامی استفاده می‌شود که حداقل میزان لازم برای برقراری نظم در هر اجتماعی رعایت این امور است. در این صورت، انتظار این است که شدت و ضعف مجازات در این امور با آثار مترتب بر آن‌ها در جامعه منطبق باشد. در این خصوص، دو نمونه از حدود…

چکیده: فقه و حقوق دو دانش همگن و هر دو از دانش‌های رفتاری و دستوری‌اند و در بسیاری از نقاط مانند بخش‌هایی از اهداف، مسائل، متدولوژی، منابع و … تقارب و تجانس دارند. با این‌همه، تمایزهای آن دو نیز کم نیست. فقه، ساحتی آسمانی و حقوق، آستانی زمینی دارد. فقه، نیکبختی عاجل و آجل را طلب می‌کند و حقوق به کامیابی عاجل بسنده می‌کند. فقه، بر متون و نصوص دینی تکیه می‌کند و حجیت را در استناد به خداوند ویژه می‌سازد و حقوق بر قانون و عرف پای می‌فشرد. در گذشته، این دو یار قدیمی، داد و ستد بسیار داشته‌اند…

چکیده: از مباحث مهم و قابل‌ بررسی فقهی که تاکنون بحث مستقلی در علم فقه پیرامون آن صورت نگرفته است، مسئله معیار تشخیص حق‌الله و حق‌الناس است. این در حالی است که در مباحث و کتب فقهی، مصادیق بسیاری از حق‌الله و حق‌الناس موردعنایت و بحث قرار می‌گیرد. خداوندی که انسان را آفرید و به همه‌ی اسرار نهفته‌ی درون آگاه است در اموری که مربوط به حقوق مردم است (حق‌الناس)، فرموده به شهادت زنان‌ ارزش و اعتبار داده بشود اما به جهت محکم‌کاری، دو شاهد زن در اموری که‌ یک شاهد مرد لازم است یا چهار شاهد زن در اموری…