مقالات

چکیده: بعد از شکست قیام زید بن علی توسط امویان، یحیی بن زید اوضاع عراق را برای ادامه راه پدر و پی گیری قیام خود مناسب ندید و به پیشنهاد یاران خود، برای پی گیری اهداف نهضت زید، مخفیانه و به دور از چشم جاسوسان اموی، به‌سوی خراسان سفر کرد. در این هجرت تاریخ‌ساز، حوادث و روی دادهایی رخ داد که جای تأمل و بررسی دارد. این مقاله، ابتدا به حوادث هجرت یحیی بن زید و سپس تعامل او با امویان می‌پردازد و هم‌چنین عواملی بررسی می‌گردد که به تنش در روابط علویان با امویان انجامید.

چکیده: حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) ملقب به سید الکریم با کنیه ابوالقاسم می‌باشد که نسب وی با چهار واسطه به امام حسن مجتبی (ع) می‌رسد. در مجموعه حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) دو مقبره دیگر، به نام بقعه امام‌زاده حمزه (ع) و بقعه امام‌زاده طاهر (ع) وجود دارد. این مکان مقدس از گذشته تا امروزه مورد توجه اهالی و زائرین و پادشاهان بوده است و در دوره‌های مختلف تعمیرات یا بناهای الحاقی به آن افزوده‌ شده است. در این مقاله ابتدا به معرفی بخش‌های این مجموعه هنر و معماری و سپس به بررسی موقوفات آن پرداخته می‌شود.

چکیده: ابوالقاسم عبدالعظيم بن عبداللّه بن على بن حسن بن زيد بن حسن بن على بن ابى‌طالب(ع)، معروف به عبدالعظيم حسنى از راويان جليل‌القدر و با منزلتى است كه مفتخر به شاگردى امام جواد(محمّد بن على بن موسى) و فرزندش امام هادى(ع) است.(1) از عبدالعظيم روايات قابل توجه‌اى در زمينه‌هاى متعدد چون: توحيد، امامت و فرايض اسلام نقل شده است كه از نگاه مجموعى به آنها شخصيت وى بهتر شناخته مى‌شود. در مورد ساير ناقلان حديث نيز نگاه مجموعى همين نقش را ايفا مى‌كند و مى‌توان اين شيوه را يكى از راه‌هاى شناخت احاديث مجعولى كه به ناروا به برخى…

چکیده: اختلاف فكری عمیق و گسترده موجود در عصر عباسی، و بویژه دوران مصادف با حیات علمی – سیاسی حضرت عبدالعظیم حسنی، اخلاق و رفتار اجتماعی پیروان گرایش‌های مختلف مذهبی را به شدت تحت تأثیر قرار داده بود. درگیری‌های فكری گسترده، باعث جبهه‌بندی‌ها و فرقه‌گرایی‌های بسیاری گشته، و اخلاق و رفتارهای مبتنی بر اصول كرامت و بزرگواری را دست خوش تحوّل ساخته بود. نقض‌ها و رد و ایرادهایی كه افراد نسبت به همدیگر داشتند، گویای فضایی آكنده از بدبینی و عناد و دشمنی بود و تخریب شخصیت افراد و اتهام بی‌دینی و ارتداد به بهانه‌های كم ارزش، قبح و زشتی…

چکیده یحیی بن زید بن علی (ع) در خانواده‌ای با علم و فضیلت در مدینه به دنیا آمد و دوران کودکی را در محضر پدر سپری نمود و در پیگیری اهداف پدر، نقشی بارز داشت. یحیی بعد از شکست قیام زید بن علی (ع) مخفی شد و به پیشنهاد یاران‌ خود، هجرت به سمت خراسان را آغاز کرد. حاکم کوفه از هجرت وی باخبر شد و به تعقیب او پرداخت و در بلخ او را دست‌گیر نمود سپس با تحولاتی که در خلافت اموی به وجود آمد، یحیی آزاد گردید. در بازگشت، حاکم نیشابور سد راه یحیی شد و یحیی…

چکیده ژرف‌نگری در زندگانی یحیی بن زید با استفاده از روش کتابخانه‌ای و توصیفی-تحلیلی و بررسی زوایای قیام وی در شناخت و معرفی علل شکست قیام و قیام‎‌های مانند آن یاری کننده است. معرفی و شناخت صحیح از شخصیت ایشان و برطرف شدن بعضی شبهات در مورد شخصیت ولایی ایشان از دیگر آثار بررسی زندگی و قیام وی می‌‌باشد. خطای آشكار قرار دادن شخص یحیی بن زید در سلسله اسناد صحیفه مباركه سجادیه مورد دیگری است که این مقاله به آن پرداخته است. سرسلسله روات صحیفه از امام سجاد (ع) به شخص زید بن علی می‌رسد كه خطا است. بررسی…

اشاره هزار و دویست و نود و سه سال از خاطره پرشکوه قیام تاریخى ریحانه باغ ولایت «قتیل جوزجان» امامزاده یحیى بن زید بن على ابن الحسین بن على بن ابی‏طالب (علیه‏ا السلام) در ولایت سرپل افغانستان سپرى می‏گردد. بی‏ تردید، پس از قیام زید بن على (علیه‏ا السلام)، این دوّمین انقلاب و رستاخیزى بود که در قلب قاره «آسیا» (افغانستان امروز) در دفاع از حریم امامت و مسلمانان ستمدیده خراسان تحقق یافت. اینک پس از دوازده قرن و اندی، یاد و خاطره سردار بزرگ خراسان آفتاب جوزجان را باز می‏نگریم بدان امید که همواره انقلابى بمانیم و حسینى فکر…

چکیده: ابوالاسود با اوصافى چون: تابعى نامدار، قارى و مفسر قرآن، شاعر و سخنور، راوى و محدث، وصف مى شود که از همفکران و یارانِ ابوذر غفارى بود، از او و امام على(ع) روایت مى کند و در شمار اصحاب امیرالمؤمنین على(ع) نام برده مى شود که با اشارت و اشراف آن حضرت، علم نحو را بنیان نهاد و مصحف شریف را نقطه گذارى کرد.1 در مورد نام و نسب ابوالاسود اختلاف زیادى در میان مورخان و محققان دیده مى شود. برخى او را عمرو بن سفیان یا سارق بن ظالم خوانده اند2 و بعضى وى را عثمان بن عَمرو…

چکیده: این مقاله به بررسی موضع امام صادق (ع)، پیشوای ششم شیعیان، در برابر قیام محمد نفس زکیه (از نوادگان امام حسن مجتبی) می‌پردازد. نویسنده با استناد به منابع تاریخی، توضیح می‌دهد که چرا امام صادق (ع) با وجود مخالفت با حکومت ظالم عباسی، از این قیام حمایت نکرد و حتی پیشنهاد همکاری ابوسلمه خلال (وزیر عباسیان) را رد کرد. دلایل اصلی این موضع‌گیری عبارت‌اند از: 1. عدم اصالت نیروهای انقلابی: امام معتقد بود بسیاری از نیروهای مخالف عباسیان، عناصر غیراسلامی و غیرقابل اعتمادی هستند که نمی‌توانند نظامی اسلامی برپا کنند. 2. پیش‌بینی شکست قیام: امام با آگاهی از شرایط،…

چکیده: شهر مدینه یکپارچه شور و شوق و التهاب بود مسلمانان برای دیدن رهبری که قریب به سه سال در انتظارش بودند و شبانه روز پنچ بار نام و یادش را گرامی می داشتند لحظه شماری می کردند جوانان در این بین از شور و شعف بیشتری برخوردار بودند شهر خود را آماده می کردند که پذیرای پیامبر و یارانش باشد خبر ورود پیامبر به حوالی مدینه دهن به دهن در شهر پیچید مردم خود را آماده ی استقبال کرده به بیرون شهر هجوم بردند…