مقالات

چکيده: واکاوي عقايد غلات در عصر ائمه اطهار عليه السلام و نوع مقابله امامان (ع) با آنها از اهميت خاصي برخوردار است. آشنايي با نوع برخورد ائمه (ع) با غاليان، الگوي مناسبي براي مقابله با آنها ارائه مي‌كند. ابوالخطاب به‌عنوان يکي از مهم‌ترين غلات دوران ائمه (ع)، علاوه بر بيان عقايد افراطي، تأثير بسياري بر جريان غلو در زمان خود و غاليان پس از خود داشت. سؤالي که مطرح است اينكه ابوالخطاب چه عقايد غاليانه‌اي را مطرح کرد؟ و چه تأثيري در جريان غلو پس از خود داشت؟ و امامان (ع) با اين شخصيت غالي و پيروانش چگونه برخورد کرده‌اند؟…

چکیده: ابوجعفر، محمدبن علی‌بن النعمان مومن الطاق، از شاگردان برجسته امام صادق (ع) است كه همزمان با متكلمانی چون هشام‌ بن حكم و هشام بن سالم به فعالیت كلامی اشتغال داشته است. او ساكن كوفه بوده و در فضای ارتباطی این شهر، به‌ویژه در مقابل جریان‌های رقیب چون اهل حدیث عراق و معتزله و یا زیدیه و خوارج، مناظرات زیبایی را به یادگار گذاشته است. وی در مناظرات خویش هم از روش احتجاج نقلی بهره گرفته است و هم از روش احتجاج عقلی. همسویی ظاهری با خصم، طرح سؤال و پرسش از رقیب، پرسش‌گری به‌جای پاسخ‌گویی، اقرار گرفتن از خصم،…

چکیده: کشی در رجال خود ضمن ذکر اصحاب امام ششم تا امام هشتم (ع) تعبیری درباره سه گروه از یاران این امامان دارد که متأخران با توجه به آن، کسانی را به‌عنوان اصحاب اجماع نام بردار ساخته‌اند. نام محمد بن ابی عمیر در گروه سوم آمده است. او از یاران برجسته و خوش‌نام امام کاظم، امام رضا و امام جواد و راوی و مصنف بخش مهمی از روایات امامیه است که نامش علاوه بر اصحاب اجماع در میان مشایخ ثقات نیز به چشم می‌خورد. دانشوران برجسته امامیه از آغاز پیدایش قواعد علم رجال تاکنون، مواضع فکری و پیرو آن سیره‌های…

چکیده: اعتقاد به امامت، سنگ بنای اصلی تفکر شیعه به شمار می‌رود. به دلیل همین اهمیت، در میان اصحاب ائمه (ع)، اظهار یا عدم پرده‌برداری از برخی مقامات و فضائل اهل‌بیت (ع) باعث شده است که فرقه نگاران اسلامی، شیعیان را در فرقه‌های نسبتاً متعددی دسته‌بندی کنند. عبدالله بن ابی‌یعفور یکی از بزرگ‌ترین اصحاب امام صادق (ع) است که روایات فراوانی از وی در موضوعات مرتبط با امامت نقل شده است. برخی از نویسندگان جدید با استناد به چند گزارش تاریخی، تلاش نموده‌اند از او به‌عنوان نمونه‌ای از معتدلین شیعه تعبیر کنند که اعتقادی به مقامات الهی اهل‌بیت (ع) نداشته…

چکیده: گفتمان تفویض به معنای غلو و جریان مفوضه از موضوعاتی‌اند که در بررسی تاریخ اندیشه امامیه تاکنون بدان‌ها کمتر توجه شده است. پژوهش‌های معدودی نیز که به این بحث پرداخته‌اند غالباً در چارچوبی کلامی بوده است و از بررسی تفویض و مسائل مربوط به آن در بستر تاریخی‌اش غفلت شده است. این مقاله تاریخ شکل‌گیری و تطور گفتمان تفویض در سده دوم هجری را دنبال می‌کند. پی گیری این موضوع از نقطه آغاز آن، یعنی سده دوم هجری، نشان می‌دهد که گفتمان تفویض در دوره صادقین (ع) غالباً در برابر جبر به کار می‌رفته است. «تفویض» هنوز معنای معهود…

چکیده: نيمه اوّل قرن دوم هجرى از دوره‏هاى كم نظير تاريخ شكوهمند شيعه است. در اين دوره براى امامان شيعه مجالى فراهم شد تا بتوانند حقايق تابناك و سازنده اسلام ناب را به مردم مسلمان كه ده‏ها سال از سرچشمه زلال و موّاج معارف و آموزه‏هاى دينى دور افتاده بودند، معرفى كنند. از مشخّصه‏هاى اين مقطع تاريخى، ضعف و افول حكومت استبدادى و اشرافى بنى اميّه و ظهور حكومت بنى عباس بود. بنى‏عباس با شعارهاى فريبنده دفاع از حقوق ضايع شده اهل‏بيت عليهم‏السلام به ميدان مبارزه با خاندان بنى‏اميه آمده بودند. و در اين بحبوبه كه جنگ بر سر قدرت…

چکیده: هنگامی که زندگینامه محدثان فرزانه شیعی بازشناسی می شود، چهره های برجسته و ماندگاری را می یابیم که شناخت سیما و زندگی آنان،نه تنها ایمان و باور انسان را به آموزه های دینی افزون می کند که می تواند ارائه دهنده ی الگویهای مناسب و زیبایی برای متولیان فرهنگ اسلامی به ویژه حوزیان باشد. دانلود مقاله سدیر بن حکیم صیرفی: محدث انقلابی

چکیده: مفضّل بن عمر جعفی از راویان معاصر با امام صادق (ع) و امام کاظم (ع) است که «کتاب التوحید» مشهور به «توحید مفضّل» از مهم‌ترین مرویّاتی است که از طریق وی به امام صادق (ع) نسبت داده‌شده است. آنچه اهمیّت کاوش دربارة این راوی را برجسته نموده، اختلاف دیدگاه رجال‌شناسان پیرامون درجة وثاقت وی می‌باشد که موجب تردید در پذیرش روایات وی شده است. برخی از رجال‌شناسان متقدّم، وی را تضعیف کرده و روایاتش را قابل‌اعتماد ندانسته‌اند؛ در مقابل، گروهی از رجال‌شناسان متأخّر با تکیه‌بر برخی قراین وی را توثیق نموده‌اند. واکاوی مستندات موجود دربارة مفضّل بن عمر ما…

چکیده: آمیخته شدن مهدویت با تاروپود زندگی شیعیان و راسخ شدن اعتقاد به مهدی آخرالزمان، معلول اهتمام گسترده امامان معصوم (ع) به مهدویت می‌باشد. شناخت روایات صحیح مهدویت، ما را در آشنایی با این مفهوم اساسی و محوری یاری می‌کند. «مفضل بن عمر» از راویانی است که روایات فراوانی را به‌ویژه در حوزه مهدویت از امام صادق (ع) نقل کرده است. افزون بر اهمیتی که بر بازشناسی راویان مترتب است، شناخت مفضل بن عمر از دو جهت ضروری است: از یک‌سو به سبب کثرت روایات او و از جانب دیگر طعن‌هایی که بر او واردشده است. این ناسازی و فرازوفرودهای…